In Nijmegen-Noord helpt een groep mensen met diabetes elkaar door gezonder te eten, meer te bewegen en beter te ontspannen. Dit project ‘Herstelcirkel in de wijk’ is een initiatief van de huisartsen in Lent en Oosterhout, verenigd in zorggroep STIELO. Werkt deze nieuwe aanpak van diabeteszorg? Wat betekent het voor de betrokken professionals? Herstelcirkel in de wijk is een coöperatie van burgers met diabetes type 2. Twintig deelnemers werken via voeding, beweging en ontspanning gedurende minimaal een jaar aan het blijvend keren van hun aandoening. Hoofddoel is vergroting van zelfsturing in het herstelproces en verbetering van energie en welzijn. De coöperatie heeft dit jaar de Koploperprijs gewonnen. ‘Omdat het project innovatief en inspirerend is, omdat de participatie van de burger groot is, omdat het project al loopt, omdat het zich afspeelt in de wijk en functioneert in een discipline overstijgend netwerk’, aldus het juryrapport. Groepsdynamiek speelt belangrijke rol Wat is het geheim van deze aanpak? Huisarts en bestuurslid Inge Nobacht: “De herstelcirkel is een succes omdat dit van mensen zelf uitgaat. Ze zijn intrinsiek gemotiveerd om aan de slag te gaan, het wordt hen niet van bovenaf opgelegd. De groepsdynamiek speelt een belangrijke rol. Mensen steunen elkaar, beuren elkaar op als het met iemand even wat minder gaat. Ze zijn elkaar tot voorbeeld.” Zelf waarden meten Wanneer een POH denkt dat iemand met diabetes geschikt is om aan te sluiten, krijgt deze thuis een intakegesprek. “Er wordt uitleg gegeven over de herstelcirkel. Een leefkrachtcoach begeleidt de deelnemers bij het nemen van eigen regie. Het is de bedoeling dat een deelnemer zich committeert voor minimaal een jaar. Het zijn allemaal gemotiveerde mensen, hun opleiding doet er niet toe.” De deelnemers meten hun bloedsuikerwaarden en geven de deze door aan de POH die deze in de gaten houdt. De driemaandelijkse controle blijft achterwege en in overleg kan de medicatie worden afgebouwd. Ontmedicaliseer de deelnemer “We hebben niet de illusie dat deze aanpak bij iedereen met diabetes past. Het werkt bij mensen die aan zichzelf willen werken, maar niet iedereen zit daar op te wachten. Ook voor mensen ouder dan tachtig is deze aanpak minder geschikt. Het is geen universele aanpak, maar daar moeten we sowieso vanaf”, verklaart huisarts en onderzoeker van het Radboudumc Henk Schers. Waarin onderscheidt Herstelcirkel in de wijk zich van andere vormen van diabeteszorg? “Ten eerste: hou de deelnemers zover mogelijk van de zorg vandaan. Laat deelnemers zelf formuleren wat ze nodig hebben; ontmedicaliseer de deelnemer. Ten tweede: we denken dat deelnemers in een groep wat aan elkaar kunnen hebben. Je raakt meer gemotiveerd door je medemens dan door je dokter of POH. Als derde punt: we schakelen een leefkrachtcoach in die samen met de deelnemer zoekt naar verinnerlijking van gezonder eten en bewegen, en kijkt waarom dat niet altijd goed lukt. Dat zijn verdiepende gesprekken die verder gaan dan cognitieve gedragstherapie. Onze leefkrachtcoach is dus iets anders dan een leefstijlcoach.” Merendeel van doelen wordt gehaald Schers en zijn collega’s evalueren de aanpak. “We meten de effecten op de bloedsuikerwaarden, gewicht, bloeddruk en verandering van medicatie. Het is natuurlijk een kleine groep, maar we menen gunstige effecten te zien. Uit diepte-interviews met de deelnemers blijkt in ieder geval dat ze meer regie ervaren. Ze nemen meer eigen verantwoordelijkheid en hebben meer zelfvertrouwen. Het merendeel van de zelf gestelde doelen hebben ze gehaald.” Met zorgplan kunnen deelnemers niet uit de voeten Nobacht vindt het plezierig om op deze manier samen met de deelnemers resultaten te bereiken. “Ze komen nu met andere vragen op het spreekuur. ‘Ik volg een koolhydratenarm-dieet, welke medicijnen kan ik nu het eerst afbouwen?’, vragen ze bijvoorbeeld. Aan mijn antwoord heeft de deelnemer echt wat, in...