Zelfmanagement, het is echt een zoektocht

Posted on 17-12-2015 in Nieuws, ROS, Zelfmanagement

INTERVIEWSERIE, DEEL 3 – Dit deel is een gesprek tussen en huisarts Yteke van Rhijn, lid van de projectgroep Zelfmanagement Gezondheidscentra Corlaer in Nijkerk, en Raedelijnadviseur Matthijs Zwier. Ze praten over wat zelfmanagement vraagt van de huisartsenpraktijk, van de medewerkers en natuurlijk van de patiënten. Zorgenz neemt het interview over van Raedelijn.

“Ondanks die projectgroep staat zelfmanagement ook bij ons nog in de kinderschoenen hoor, het is echt een zoektocht,” start Yteke van Rhijn het gesprek. “Juist die zoektocht is interessant, precies het onderwerp van deze ontmoeting,” reageert Matthijs Zwier meteen enthousiast.

Diabetes Challenge en Wandelfit
Yteke van Rhijn: “Praktisch gezien doen wij in de praktijk nog weinig aan zelfmanagement. Er lopen wel twee projecten die dit thema raken, zoals de ‘Diabetes Challenge’ en ‘Wandelfit’. Twee projecten waarin we breder kijken dan alleen naar de behandeling van de ziekte, maar waarbij we ook een poging doen om de levensstijl van deze patiënten te beïnvloeden door bijvoorbeeld actief te verwijzen naar groepswandelingen.”

Definitie zelfmanagement
“Sinds halverwege dit jaar zijn we ons aan het oriënteren hoe we zelfmanagement verder vorm gaan geven in de huisartsenpraktijk zelf, mede ingegeven vanuit de directie. Met de projectgroep waarin twee huisartsen, POH-somatiek, POH-GGZ en een fysiotherapeut zitten, zijn we allereerst gaan kijken wat onze gezamenlijke visie op zelfmanagement is. Dat proces verliep vlot en resulteerde uiteindelijk in visie waarin we het kader en onze definitie van zelfmanagement hebben geschetst en wat we daarvoor nodig denken te hebben. Voor zorgverlener, zorgvrager, maar ook in de ondersteuning.”

Visie als basis
Matthijs Zwier: “Goed om te horen dat er ook zowel een POH-S als een POH-GGZ in het projectteam zit. Het gaat namelijk niet alleen over ziekte, maar ook over het in gang zetten van een gedragsverandering, een andere leefstijl. Juist die POH-GGZ kan hierin iets betekenen. Belangrijk ook om juist met die visie te starten en vanuit daar verder te gaan. Ik zie in de praktijk toch vaak dat het begint met de technische kant, bijvoorbeeld met een individueel zorgplan. Voordat je het weet zit je weer aan een normering vast. Het is veel logischer om met een visie te starten en vanuit daar te kijken naar wat er nodig is. Dat is de basis!”

Van visie naar praktijk
“Ja, en nu moeten we echt de slag gaan maken, hoe gaan we concreet vorm geven aan zelfmanagement?” Yteke van Rhijn vervolgt: “In januari organiseren we een grote bijeenkomt voor alle betrokken zorgverleners. De uitkomst van die bijeenkomst is heel belangrijk voor het vervolg, omdat we hier graag naar boven willen halen hoe alle betrokkenen er in staan. Zelfmanagement raakt iedereen en het is dus belangrijk dat we allemaal nadenken wat dit voor iedereen individueel betekent. Hoe we elkaar hierbij kunnen ondersteunen en vooral motiveren.”

Wat gaat zelfmanagement in de praktijk betekenen?
“Ik denk toch meer achterover zitten, meer vragen aan de patiënt wat hij wil. Nu gaat het vooral om het delen van een behandelplan, jij maakt de keuze voor de patiënt. Maar uiteindelijk moet het dus veel meer gaan over wat het betekent voor de patiënt, wat is voor hem belangrijk en wat wil hij zelf?” Zwier: “Dat zijn grote vragen die je hoogstwaarschijnlijk niet allemaal duidelijk krijgt in een consult van tien minuten..” (Hij doelt mede op een recente studie van NIVEL: Meer tijd in spreekkamer kan onnodige zorg terugdringen. red.)

Gedrags- en cultuurverandering
Yteke van Rhijn: “Dat klopt, het is wennen, voor beide partijen en het kost tijd. Je voert veel meer een gesprek in plaats van dat het eenrichtingsverkeer is. Ik kan me zeker voorstellen dat dat gevolgen zal hebben voor de duur van consulten. Dit geldt misschien nog wel meer voor de spreekuren van de POH-S of POH-GGZ. Maar uiteindelijk ook voor ons als huisarts, je wilt toch één lijn trekken in de benadering van de patiënt. Het is echt een gedrags- en cultuurverandering van beide kanten. Welke rol heeft de huisarts precies en wanneer laat je het los? Dat is een langzaam en moeilijk proces en voor iedere individuele zorgverlener weer anders.”

Duurt twee generaties
Matthijs Zwier: “De samenleving nu is natuurlijk ook al anders dan twintig jaar geleden. Er is veel meer informatie beschikbaar en mensen ondernemen zelf veel meer. Die rolverandering is dus eigenlijk al een tijd gaande. Jan Walburg, hoogleraar positieve psychologie zegt dat dit proces zeker twee generaties gaat duren.” Yteke van Rhijn: “Dat denk ik ook. Ik ben trouwens wel heel benieuwd wat de invloed gaat zijn van al die gezondheidsapps die je nu steeds meer ziet. Dat mensen door die apps ook op een andere manier omgaan met hun gezondheid. Of juist met hun ziekte. Ik denk dat dat enorme invloed gaat hebben. Maar goed, laten we eerst die bijeenkomst in januari maar eens afwachten.”

Edmée Eenhoorn

Meer weten over zelfmanagement of over de rol die Raedelijn daarin kan betekenen? Neem contact op met Matthijs Zwier, M. 06 52 67 48 34.
Het eerste interview in deze serie met Matthijs Zwier verscheen bij Zorgenz op 8 november 2016. Het tweede interview met fysiotherapeut Charissa van Bruggen verscheen bij Zorgenz op 23 november 2016.

Volg ons