Ja, er zit toekomstmuziek in anderhalvelijnszorg
Datum: 22 mei 2018In drie proeftuinen in Zuid-Limburg is de afgelopen jaren ervaring opgedaan met anderhalvelijnszorg. De Academische Werkplaats Duurzame Zorg Limburg van de Universiteit Maastricht evalueert de anderhalvelijnsinitiatieven. De belangrijkste bevindingen van anderhalvelijnszorg tot nu toe zijn samengevat in een factsheet.
De regio Zuid-Limburg kent een lange traditie in het creëren van samenwerkingsrelaties en intensieve samenwerking ter verbetering van de zorg rondom de patiënt. Het staat dan ook bekend als een innovatieregio in de zorg. Momenteel zijn hier drie proeftuinen actief: Blauwe Zorg (regio Maastricht Heuvelland), MijnZorg (regio Oostelijke Mijnstreek) en Anders Beter (regio WestelijkMijnstreek. Eén van de interventies die in alle drie de Zuid-Limburgse proeftuinen voorkomt, is anderhalvelijnszorg. In de afgelopen jaren heeft elke proeftuin dit op zijn eigen wijze in de praktijk gebracht.
Tussentijds terugkoppelen bevindingen maakt tijdig aanpassen mogelijk
De bevindingen van anderhalvelijnszorg kunnen als volgt worden gegroepeerd: randvoorwaarden van anderhalvelijnszorg, ervaren kwaliteit van zorg, ervaren gezondheid en kosten. De bevindingen zijn gebaseerd op zowel kwantitatief als kwalitatief onderzoek, waarbij anderhalvelijnszorg is vergeleken met de gebruikelijke ziekenhuiszorg. Het tussentijds terugkoppelen van de bevindingen uit het onderzoek naar de verantwoordelijken binnen de proeftuinen blijkt van groot belang te zijn om tijdig aanpassingen aan te brengen.
Wat zijn randvoorwaarden voor anderhalvelijnszorg?
Uit onderzoek binnen de proeftuin Blauwe Zorg is gebleken dat onder andere de volgende randvoorwaarden voor anderhalvelijnszorg belangrijk zijn: het opstellen van juridische overeenkomsten tussen de betrokken partijen, een gezamenlijk en interactief IT-syteem, het definiëren van een geschikt profiel van de medisch-specialist, het beschikken over een verwijsprotocol, en het faciliteren van overlegmomenten tussen huisartsen en specialisten. Deze randvoorwaarden dragen bij aan het succesvol opzetten van anderhalvelijnsinitiatieven.
Hoe ervaren patiënten anderhalvelijnszorg?
Interviews, focusgroepen en vragenlijstonderzoek wijzen uit dat patiënten in het algemeen tevredener zijn over de kwaliteit van de anderhalvelijnszorg dan van de zorg in het ziekenhuis, alhoewel het ziekenhuis ook hoog scoort. Voorbeelden waarop de anderhalvelijnszorg beter scoort zijn: kortere wachttijd, meer tijd tijdens het consult, betere uitleg en informatie over behandelingsmogelijkheden. Daarnaast benadrukken patiënten dat ze de kleinschalige setting van anderhalvelijnszorg als rustig en prettig ervaren.
Worden patiënten hier gezonder van?
Uit het vragenlijstonderzoek blijkt dat de ervaren gezondheid van patiënten in de anderhalvelijnszorg nauwelijks verschilt van vergelijkbare patiënten van de ziekenhuispopulatie. Over de tijd is er bij beide groepen een lichte verbetering van de gemeten gezondheid.
Wat is het effect van anderhalvelijnszorg op de zorgkosten?
Het implementeren en evalueren van initiatieven als anderhalvelijnszorg is een traject van lange adem. Dit geldt vooral voor (het evalueren van) het effect op de zorgkosten. Op basis van de bevindingen tot nu toe heeft anderhalvelijnszorg de potentie om te komen tot kostenbesparende resultaten. Ongeveer driekwart van de patiënten wordt na een consult bij de specialist in de anderhalvelijnszorg terugverwezen naar de huisarts. Verder suggereert het onderzoek dat anderhalvelijnszorg kosten kan besparen wanneer het integrale tarief in de anderhalve lijn lager is dan in de tweede lijn, de activiteiten in de anderhalve lijn juist worden verrekend met die in de tweede lijn, een adequaat volume binnen de juiste specialismen wordt bereikt en het initiatief met zo min mogelijk investeringen kan worden ontplooid. Maar er is ook een mogelijke aanzuigende werking van de anderhalvelijnszorg, omdat het eigen risico niet hoeft te worden aangesproken.
Symposium
Zit er toekomstmuziek zit in anderhalvelijnszorg? Daarover heeft op 28 maart jl. een symposium plaatsgevonden, gehouden door de Academische Werkplaats Duurzame Zorg. Zo’n 225 deelnemers afkomstig van verschillende partijen, zoals patiëntenvertegenwoordigers, huisartsen en medisch specialisten, bestuurders van eerstelijnsorganisaties en ziekenhuizen, zorgverzekeraars, beleidsmakers en wetenschappers in de gezondheidszorg namen deel aan het symposium.
Lees hier het verslag van het symposium.
Lees ook: ‘Anderhalvelijnszorg heeft potentie kosten te besparen’