“Geef eerste lijn de ruimte met oogzorg”

Posted on 28-10-2016 in Nieuws, Preventie, Regiozorg, Substitutie, Topbericht

Frank Timmermans: “”De kosten voor oogzorg liggen in Bemmel 30 tot 40 procent lager dan gemiddeld in Nederland.”

“In de geneeskundeopleiding is er te weinig aandacht voor oogzorg. Ook in de huisartsenopleiding is het een beperkt onderwerp, waarmee opleiders over het algemeen weinig affiniteit hebben. Er zouden meer kaderartsen oogheelkunde moeten komen. Daarnaast kunnen optometristen samen met de huisartsen gestalte gaan geven aan de oogzorg.”

Aan het woord is Frank Timmermans, CHBB-arts (College voor Huisartsen met Bijzondere Bekwaamheden). Hij verzorgt oogheelkundig onderwijs voor de kaderopleiding, in samenwerking met de afdeling oogheelkunde van de Radboud Universiteit.

Kaderarts
In de twee academische huisartspraktijken in het Waalsprong gebied Nijmegen-Noord zijn twee huisartsen kaderarts in de oogheelkunde: Charles Verhoeff in Oosterhout en Harriet Vreugdenhil in Lent. “Als een collega-huisarts aarzelingen heeft over de aanpak van oogklachten kan hij deze patiënt naar een van ons doorsturen”, licht Vreugdenhil toe. “Wij kunnen middels spleetlamponderzoek, fundoscopie en drukapplanatie uitgebreider oogheelkundig onderzoek verrichten dan de gemiddelde huisarts.” Waarom haar keuze voor deze vorm van specialisatie? “Ik vond het een interessant domein”, verklaart ze. “Het vereist handvaardigheid. Ik mag graag kleine chirurgische verrichtingen doen, zoals chalazion excisies of het sonderen van een verstopte traanbuis. Het is boeiend om op een specifiek domein meer de diepte in te gaan.”

Zelf de foto’s maken
STIELO, de multidisciplinaire zorggroep van Lent en Oosterhout, heeft zelf een funduscamera. Vreugdenhil: “Voorheen werden de foto’s gemaakt en beoordeeld door een optometrist van het Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis. Nu maken we met behulp van onze praktijkondersteuners de foto’s zelf en beoordelen we de fundusfoto’s in de huisartsenpraktijk. Zo houden we deze zorg dicht bij huis, in eigen beheer.”

Substitutie
Frank Timmermans is blij met de inzet van de kaderartsen oogzorg. “Er zijn er helaas veel te weinig.” Hij is daarom een sterk pleitbezorger van samenwerking tussen huisarts en optometrist. “De optometrist is uitstekend opgeleid”, is zijn ervaring. “Ik ben daar echt van onder de indruk. Hij kan prima diagnostiek verrichten in de eerste lijn. Aan de hand van de onderzoeksbevindingen van de optometrist kan de huisarts het medisch beleid maken dat noodzakelijk is, waar nodig in verbinding met andere specialisten. De huisarts blijft voor dit beleid verantwoordelijk.” Een mooi plan, maar nog niet haalbaar in de praktijk? “De optometristenvereniging moeten met de oogartsen en zorgverzekeraars hierover afspraken maken. Er zal nog wel lange tijd overheen gaan. Jammer, want het is nu het juiste moment om in te zetten op substitutie van oogzorg. Oogartsen hebben teveel werk en ze willen af van onnodige consulten op hun poli’s. Als de transitie nu tot stand zou komen, zijn er alleen maar winnaars.”

Harriët Vreugdenhil: “Wij kunnen uitgebreider oogheelkundig onderzoek verrichten dan de gemiddelde huisarts.”

Poortwachter
Timmermans werkt aan het onderzoeksproject ‘Beter Zicht’ van Menzis, met ondersteuning van de ROS Caransscoop. Menzis wil onderzoeken of een kaderhuisarts kan optreden als poortwachter voor oogheelkundige vragen. Nu wordt de patiënt al snel doorgestuurd naar de oogarts, omdat de meeste huisartsen onvoldoende kennis hebben. Het proefproject zal wellicht op korte termijn worden uitgebreid met inzet van optometristen. Glimlachend: “Andere zorgverleners kijken nieuwsgierig mee naar de uitkomsten. Alle zorgverzekeraars zijn ervan overtuigd dat de oogzorg goedkoper kan en moet.”

Lagere kosten
Dat het goedkoper kan, heeft Timmermans al aangetoond. “In mijn woonplaats Bemmel zie ik bijna alle patiënten met oogklachten. Van de mensen die mogelijk een verwijzingindicatie hebben, stuur ik 70 procent niet door. De complexe problematiek komt dus wel bij de oogarts, maar toch zijn de kosten voor oogzorg in Bemmel 30 tot 40 procent lager dan gemiddeld in Nederland.” Wat vinden patiënten hiervan? “Als je goed werk levert, komen de mensen graag bij je, is mijn ervaring. Dat hoor ik ook van andere kaderhuisartsen. Daarbij: mijn zorg valt niet onder het eigen risico.”

Anderhalvelijnszorg
Drie tot vier keer per jaar komt Jacqueline Mohr, een van de oogartsen van het Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis, Frank Timmermans en de kaderhuisartsen oogheelkunde uit andere huisartsenpraktijken uit de regio bij elkaar en bekijken gezamenlijk patiënten. Vreugdenhil: “Het is een mooie vorm van anderhalvelijnszorg. Een prettige service van de oogarts, zonder dat het eigen risico van de patiënt wordt aangesproken en erg leerzaam bovendien”.
Voor een specialistisch oogheelkundig consult bij de huisarts wordt 10 tot 30 minuten uitgetrokken. “Hoeveel tijd we inplannen, is afhankelijk van de zorgvraag. Een oogheelkundig consult is duurder dan een regulier consult bij de huisarts, maar is nog altijd veel voordeliger dan een consult bij de oogarts.”

Forse besparing
Frank Timmermans besluit: “Een korte lijn van de huisarts naar de oogarts blijft noodzakelijk. Daarnaast komt er hopelijk een substantiële toename van kaderhuisartsen oogheelkunde, hoewel ik dat niet verwacht. Daarom is mijn sterke advies de samenwerking optometrist en huisarts opnieuw in te vullen, zodat alleen de noodzakelijke pathologie naar de tweede lijn wordt doorverwezen. Zo is met behoud van kwaliteit van zorg een forse besparing mogelijk in de oogzorg en daar is iedereen bij gebaat.”

Gerda van Beek

Volg ons