Risico’s bij overgang tweede- en eerstelijnszorg

Posted on 01-09-2015 in Nieuws, Ouderenzorg, Zelfmanagement

POLYFARMACIE – Wanneer kwetsbare ouderen worden opgenomen in het ziekenhuis of weer naar huis gaan, ontstaat een risico op problemen bij medicijngebruik. Er zijn al veel projecten die hierin verbetering brengen; door onderzoek van RIVM wordt de noodzaak daarvan nog een bevestigd. Een betere digitale vastlegging en uitwisseling van medicatiegegevens moet de veiligheid vergroten.

Veel kwetsbare ouderen gebruiken dagelijks vijf of meer verschillende geneesmiddelen en komen regelmatig in het ziekenhuis. Bij de overgang van huis naar het ziekenhuis en weer terug kunnen problemen bij het medicijngebruik ontstaan. De risicovolste momenten daarvoor zijn een acute ziekenhuisopname, polikliniekbezoek en de eerste weken vanaf ontslag uit het ziekenhuis. Om de medicatieveiligheid van kwetsbare ouderen te verbeteren zou volgens het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) het toezicht van de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) zich op deze situaties kunnen richten.

Problemen rondom ziekenhuisbezoek
De problemen kunnen ontstaan doordat bij polikliniekbezoek en bij een acute opname vaak geen actueel medicatieoverzicht beschikbaar is. Ook is er niet altijd voldoende tijd om te achterhalen welke medicijnen de patiënt precies gebruikt. Bij een acute opname is de kwetsbare oudere bovendien niet altijd in staat om zelf te vertellen welke medicijnen hij gebruikt. Bij het achterhalen van het medicijngebruik, bekijken zorgverleners weliswaar of dit overeenkomt met alle beschikbare medicatieoverzichten, maar wordt niet beoordeeld of alle gebruikte geneesmiddelen (nog) goed zijn voor die patiënt. Daarnaast ontbreekt bij medisch specialisten soms kennis over de geneesmiddelen die andere artsen in de eerstelijnszorg voorschrijven, waardoor medicijnen mogelijk niet goed samengaan. Ook is er niet altijd een zorgverlener aangewezen die de regie heeft over alle voorgeschreven medicijnen.

Problemen na ontslag
Problemen na ontslag uit het ziekenhuis ontstaan onder andere wanneer de patiënt niet goed heeft onthouden of begrepen dat bepaald medicijngebruik is gestart, gewijzigd of gestopt, en waarom dat zo is. Ook komt de informatie over ontslagmedicatie niet altijd snel terecht bij de huisarts of apotheker in de eerstelijnszorg. Hierdoor kan een patiënt de medicatie thuis verkeerd gaan gebruiken en problemen krijgen, zonder dat zorgverleners dat in de gaten hebben.

Verbeterpunten
De grootste winst is waarschijnlijk te behalen als alle medicatiegegevens beter digitaal worden vastgelegd en uitgewisseld, inclusief de redenen van gemaakte aanpassingen. Ook zou de patiënt bij ontslag beter moeten worden geïnformeerd over de aanpassingen in het medicijngebruik. Dit moet gevolgd worden in de eerste weken na ontslag. Verder is het belangrijk dat een zorgverlener het overzicht heeft over alle gebruikte medicijnen en dat de medicatie voortdurend wordt bewaakt en periodiek wordt beoordeeld.

Het 65 pagina’s tellende rapport Polyfarmacie bij kwetsbare ouderen: risico’s rondom overgangen tussen eerste- en tweedelijnszorg is hier te downloaden.

(Foto: Lisa F. Young/Shutterstock)

Volg ons