Laatste levensfase: Niet alles wat kan, hoeft

Posted on 06-03-2015 in Actueel, Levenseinde

PASSENDE ZORG – De gemiddelde leeftijd stijgt. We worden steeds ouder. Soms lijkt het of de nadruk ligt op een zo’n hoog mogelijke leeftijd. Terwijl het natuurlijk gaat om zo goed mogelijk oud te worden. Het is geweldig dat ziekten die in het verleden dodelijk waren, inmiddels zijn beperkt tot chronisch. Helaas heeft het verlengen van levens soms een hoge prijs, met ingrijpende bijwerkingen.

Bovendien lijkt de dood inmiddels iets wat je koste-wat-het-kost moet vermijden. Tegen een soms zeer hoge prijs, namelijk het inleveren van elke kwaliteit van leven. Wanneer is medisch ingrijpen niet meer zinvol? Durft een arts nog te zeggen dat verdere behandeling weliswaar mogelijk, maar niet meer zinvol is. Alleen met een eerlijk gesprek hierover kan een patiënt een goede afweging maken over al of niet verdere behandeling en mogelijk weloverwogen kiezen voor andere (palliatieve) zorg, met ruimte voor alle emoties die daarbij horen.

Doen versus laten
Gesprekken die in de praktijk soms nog te weinig gevoerd worden. Niet verwonderlijk: een arts is opgeleid om te genezen en ook alle richtlijnen zijn daarop gericht. Juist omdat er steeds meer medisch gezien kan, wil de arts vaak alle mogelijkheden benutten, opgeven voelt als falen. Een dilemma dat het onderwerp is van het recent uitgebrachte rapport: ‘Niet alles wat kan, hoeft. Passende zorg in de laatste levensfase’. Daarin staan de mechanismes benoemd die ervoor zorgen dat er soms te lang wordt doorgegaan met behandeling. Terwijl de focus juist moet liggen op de kwaliteit van leven. Het rapport biedt handvatten om eerlijk het gesprek aan te gaan met de patiënt. Wat zijn de perspectieven en mogelijkheden? Hoe moeilijk ook: soms is laten beter dan doen.

Op vijf punten vooruitgang boeken
In het rapport staan 23 maatregelen die kunnen helpen om de mechanismen te doorbreken en te komen tot passende zorg. Op de volgende vijf punten willen de tien organisaties die meewerkten aan dit rapport als eerste vooruitgang bereiken.
1. Het aanvaarden van en het praten over het levenseinde wordt gewoner.
2. De wensen van patiënten worden verhelderd en de samenwerking, inclusief overdracht, verbeterd.
3. Beslissingen neem je samen: het proces van besluitvorming wordt verbeterd.
4. Richtlijnen zijn niet alleen gericht op ‘doen’, maar ook op ‘laten’.
5. Het zorgstelsel wordt minder gericht op productie en meer op passendheid.

Het rapport Niet alles wat kan, hoeft is hier downloaden.

De tien organisaties in de stuurgroep onder leiding van Gerrit van der Wal, geven hier hun visie op passende zorg in de laatste levensfase.

(Foto: van de cover van het rapport Niet alles wat kan, hoeft )

Volg ons