Creatieve wijkverpleegkundigen bestrijden ondervoeding

Posted on 27-09-2018 in Nieuws, Ouderenzorg, Wijkverpleging

Uit een rondgang onder ruim 350 wijkverpleegkundigen blijkt dat bijna 40 procent sjoemelt met de indicaties voor zorg. Ze doen dit vanwege de problemen die ze ondervinden met bijvoorbeeld de aanvraag bij de zorgverzekeraar rondom de maaltijd van kwetsbare ouderen die nog thuis wonen. Het is onduidelijk waar maaltijdvoorziening onder valt: de zorgverzekeraar, gemeente of het Rijk. Dat blijkt uit een uitzending van het televisieprogramma De Monitor.

Uit de rondgang, die De Monitor heeft gedaan in samenwerking met het Nederlands Wijkverpleegkundig Genootschap (NWG) en de beroepsverenigingen V&VN en Voor de Wijk, blijken de zorgen over ouderen die thuis te weinig ondersteuning krijgen bij het eten groot. Ondervoede ouderen krijgen vaak niet op tijd de juiste hulp voor hun voedingsprobleem doordat omdat wijkverpleegkundigen worstelen met bureaucratie. Een ruime meerderheid ziet door de ingewikkelde wet- en regelgeving de gezondheid van hun cliënten achteruit gaan. Voeding en vocht valt nu namelijk binnen drie wetten. De zorgverleners raken erin verstrikt en ervaren dat ze van het kastje naar de muur worden gestuurd. “Wij zijn burgerlijk ongehoorzaam en nemen het heft in eigen hand. Het mag niet. Maar we doen er heel erg goed mee,” licht een wijkverpleegkundige toe.

Maaltijden koppelen aan ander zorgmoment
Een aantal wijkverpleegkundigen zegt creatief om te springen met zorgindicaties om hun cliënten toch eten en drinken te kunnen geven. Dit doen ze onder meer door de maaltijd te koppelen aan een ander zorgmoment, zoals een toiletbezoek of douchen. Verder bleek dat een meerderheid van de ondervraagden alsnog maaltijdondersteuning geeft als het niet lukt om dat te regelen via de gemeente of zorgverzekeraar.

Grijs gebied
De oorzaak ligt volgens De Monitor niet bij de wijkverpleging, maar bij de ondoorzichtige wet- en regelgeving rond maaltijdondersteuning. Verschillende instanties wijzen naar elkaar en sturen de wijkverpleegkundige van het kastje naar de muur.
Marjolein Zilverentant van de Vakgroep Wijkverpleegkundigen van V&VN, bevestigt dat probleem. “Zorgen dat iemand voeding krijgt hebben we verdeeld over verschillende potjes. In principe vergoedt de zorgverzekeraar alles wat aan het lijf gebeurt. En de gemeente is verantwoordelijk voor alles in huis. Maar alles daartussen is een grijs gebied.”

Ondervoeding
Een meerderheid van de wijkverpleegkundigen ziet de gezondheid van haar cliënten lijden onder het oerwoud van regels. Volgens 70 procent verslechtert hierdoor de gezondheidstoestand van haar cliënt en werkt het zelfs ondervoeding in de hand. Volgens Zilverentant is het lastig om het percentage ondervoede cliënten te verlagen. Ze stelt dat ondervoeding wel degelijk een verpleegkundige diagnose is die je kunt indiceren binnen de Zorgverzekeringswet. Probleem is alleen dat de zorg die wordt ingezet om ondervoeding te voorkomen, moeilijk te financieren is.

Duidelijke afspraken
Er zijn zorgverleners die de verhalen van bovenstaande collega’s niet herkennen, stelt De Monitor. Door duidelijke afspraken met alle betrokken partijen te maken zijn ze in staat om maaltijdondersteuning  te bieden. Zorginstellingen spreken vooraf een budget af met gemeente en zorgverzekeraar. Daaruit kunnen ze alle zorg betalen die nodig is. Toch gebeurt dit volgens De Monitor nog op weinig plekken.

In Trouw zegt Aletta Oosterhuis, voorzitter van het NWG, dat dit al speelt sinds de invoering van de drie wetten. “Daardoor is het onduidelijk wanneer maaltijdondersteuning onder de gemeente, de zorgverzekeraar of het Rijk valt. “Als je de maaltijdvoorziening niet via de gemeente of verzekeraar kunt regelen, ga je op zoek naar oplossingen”, zegt ze. “Dan plaats je de maaltijden onder een andere activiteit.”

Nieuwe richtlijn over verpleegkundig handelen in de maak
Cijfers van de Stuurgroep Ondervoeding geven aan dat 30 tot 40 procent van de ouderen met thuiszorg ondervoed is. Dat is niet alleen de schuld van onduidelijke regels, ook zorgmedewerkers spelen daar een rol in, zegt Oosterhuis. Er zijn namelijk richtlijnen over ondervoeding, maar volgens haar zijn die onvoldoende bekend en daarmee geen onderdeel van het dagelijks handelen. Er wordt gewerkt aan een nieuwe richtlijn over verpleegkundig handelen. Daarin moet ook meer helderheid komen over voeding.

Lees hier een interview met Aletta Oosterhuis: “Wijkverpleegkundigen horen te snappen waarom ze doen wat ze doen”

(Foto: Shutterstock)

Volg ons