Posted on 31-10-2017 in Actueel, Nieuws, Topbericht, Wijkverpleging

Johan Lambregts

Het ZonMw-programma ‘Zichtbare schakel’ loopt ten einde. Johan Lambregts is  dagvoorzitter van de slotbijeenkomst Zichtbare schakel ‘Wijkverpleging in beweging’, die op 17 november zal plaatsvinden in Amersfoort. We blikken met hem terug op het programma. “Door een betere positionering is met de inzet van de wijkverpleegkundigen nog veel meer positief effect op de patiëntenzorg te behalen.”

De afgelopen jaren heeft het programma ‘Zichtbare schakel – de wijkverpleegkundige voor een gezonde buurt’ gezorgd voor veel beweging in de praktijk. “De wijkverpleegkundige is terug en weer zichtbaar als spil in de wijk. Dat hebben we bereikt met het eerste deel van het programma. Zichtbare schakel is dan ook niet voor niets een mooie titel. We hebben de wijkverpleegkundigen de ruimte gegeven om in het verpleegkundige en sociale domein te acteren”, zegt Johan Lambregts.

Ambassadeurs pakken hun invloed
Het ambassadeurstraject voor wijkverpleegkundigen, opgestart tijdens het tweede deel van Zichtbare schakel, is ook een goede zet geweest, stelt Lambregts. “De ambassadeurs hebben geleerd voor hun vak op te komen en hun invloed aan te wenden. De vorm is goed gekozen, ook op deze manier is de wijkverpleging zichtbaar geworden. De ambassadeurs zitten aan tafel met de staatssecretaris, met politici, zorgverzekeraars en in praatprogramma’s. Op allerlei niveaus laten ze van zich horen. Ook binnen hun eigen organisatie pakken ze hun invloed en schromen ze niet om hun managers of raad van bestuur aan te spreken.”

Leernetwerk Wijkverpleging: volop kruisbestuiving
De Leernetwerken Wijkverpleging, een samenwerkingsverband waarin het onderwijs en de beroepspraktijk met en van elkaar leren, vindt Lambregts zeer geslaagd. “Er is in de leernetwerken sprake van kruisbestuiving aan alle kanten. Het is vooral mooi dat meer eerstejaars studenten stage gaan lopen in de wijk. Het leernetwerk is een model wat je ook met ziekenhuizen en de ggz kunt toepassen.”
Het onderwijs heeft sowieso door het programma een flinke impuls gekregen. “De hbo-opleidingen verpleegkunde besteden meer aandacht aan wijkverpleging en werken vaker samen met thuiszorgorganisaties. Tijdens de slotbijeenkomst worden goede voorbeelden van die samenwerking gepresenteerd. Het expertisegebied wijkverpleegkundige is opgenomen in het opleidingsprofiel van de 17 hogescholen.”

Blijf midden in de zorg
“Het is belangrijk dat wijkverpleegkundigen midden in de zorg blijven en dat ze cliënten blijven zien. Dat ze betrokken blijven bij de inhoud van hun vak. Daarvoor is het nodig te weten over wie het gaat en wat er speelt bij cliënten. We onderschatten de complexiteit van de zorg, daar is een hbo-opleiding voor nodig. Wijkverpleegkundigen moeten niet alleen een coachende rol krijgen of achter het bureau terechtkomen, dat is een bedreiging voor het vak”, benadrukt Lambregts.

Meer opbrengsten voor zorg thuis
Zichtbare schakel stopt, kunnen de wijkverpleegkundigen nu op eigen benen staan?  Lambregts hoopt dat het programma een vervolg krijgt. “De wijkverpleegkundigen staan nog maar aan het begin van een enorme ontwikkeling. Vergelijk het met een andere beroepsgroep: de huisartsen. Het duurde bij hen ook een tijd voordat deze zorgprofessional werd erkend. We moeten deze beroepsgroep nu niet loslaten, ik denk dat er nog meer opbrengsten uit de wijkverpleging te halen vallen voor de zorg thuis achter de voordeur. Ook is het goed dat het programma verbreed is naar de verzorgenden.”

Kennisagenda: inzetten op verwerven nieuwe kennis
Verdere professionalisering ondersteunen is van belang, maar Lambregts noemt ook inzetten op het verwerven van nieuwe kennis. “Zodat wijkverpleegkundigen over de juiste expertise beschikken om goed te kunnen inspelen op de (gezondheids)problemen die ze zien bij hun cliënten. Wondverzorging, ondervoeding, pijn, valproblematiek of slaapproblemen. De beschikbare kennis, wordt die goed geïmplementeerd? Tijdens de slotbijeenkomst gaan Marieke Schuurmans, hoogleraar verpleegwetenschappen, en Nienke Bleijenberg, lector proactieve ouderenzorg, met de deelnemers in gesprek over de kennisagenda voor de wijkverpleging. Ook de samenwerking met andere professionals is een aandachtspunt. De tandem huisarts-wijkverpleegkundige moet weer terug.”

Jaarlijkse thermometer
Maar dat niet alleen: Lambregts mist een jaarlijkse monitor. “Hoeveel wijkverpleegkundigen hebben we in ons land, van welke leeftijden, hoeveel jonge wijkverpleegkundigen stromen in, wat is het ziekteverzuim, welke behoeften hebben wijkverpleegkundigen? Het is belangrijk om de beroepsgroep goed te blijven volgen. Ik mis een jaarlijkse thermometer, zodat we goed en onderbouwd beleid kunnen maken.”

Urgente vragen
De aangekondigde bezuiniging voor de wijkverpleging, 100 miljoen euro, en het personeelstekort baren Lambregts zorgen. “Er gaat een dubbele boodschap vanuit. We hebben de wijkverpleging een nieuwe positie gegeven, maar aan de andere kant bezuinigen we. Een ander urgent vraagstuk is: Hoe zorgen we ervoor dat we voldoende wijkverpleegkundigen hebben en krijgen?”
Soms hoopt Lambregts stiekem dat de wijkverpleegkundigen toch de straat opgaan om te staken. “Meer politiek bewustzijn is nodig, al zie ik dat sommige wijkverpleegkundigen politiek actief zijn. Ik hoop dat ze hun invloed aanwenden.”

“De tandem huisarts-wijkverpleegkundige moet weer terug”

Leren van het verleden
Tot slot wil Lambregts nog iets kwijt: “We hadden het beste kruiswerk van Europa. Het is heel jammer dat we dat systeem en alle kennis hebben afgebroken. We merken nu hoe ingewikkeld het is om dit weer op te bouwen, met voldoende kwalitatief goede wijkverpleegkundigen. Zeker nu de zorgvraag is veranderd en veel complexer van aard is. Hoe heeft dit kunnen gebeuren? Ik vind dat we meer moeten leren van het verleden.”

Wijkverpleegkundigen zijn zelf Hugo Borst
Heeft de wijkverpleging een Hugo Borst nodig? Daar laat Lambergs zich niet over uit, wetende dat de ambassadeurs prima voor hun beroepsgroep kunnen opkomen. Zoals wijkverpleegkundige Pauline Arts doet in een blog: ‘Ik denk dat we zelf onze Hugo Borst kunnen zijn.’

Kortom, de wijkverpleegkundigen zijn weer zichtbaar, in de opleidingen is aandacht voor werken in de wijk, het onderwijs werkt samen met de beroepspraktijk en we hebben een groep ambassadeurs voor de wijkverpleegkundige die geregeld van zich laten horen. “Tijdens de slotbijeenkomst laten we zien wat we hebben bereikt. Ik hoop dat veel wijkverpleegkundigen, verzorgenden, docenten en andere betrokkenen komen om het succes te vieren en inspiratie op te doen.”

Kom ook naar de slotbijeenkomst op 17 november! Klik hier voor het programma en aanmelden.

Corina de Feijter

Volg ons