België, kinderen en euthanasie

Posted on 25-05-2014 in Suzanne van de Vathorst

Naar aanleiding van de aanpassing van de Belgische wet, krijg ik regelmatig journalisten aan de telefoon. Zij willen weten wat de situatie in Nederland is, en wat ik van de Belgische wet vind. In België is euthanasie nu ook bij kinderen toegestaan, maar wel onder een aantal extra voorwaarden.

Zo moet het kind aanhoudend en ondraaglijk lijden, en dit lijden moet veroorzaakt worden door een ongeval of ziekte. Ook moet het kind door een psycholoog of psychiater onderzocht zijn op zijn wilsbekwaamheid. Verder moeten zijn ouders of voogden instemmen met het verzoek.

In Nederland is euthanasie vanaf 12 jaar toegestaan. Ook daarvoor geldt een aanvullende regel: bij een verzoek tussen de 12 en de 16 jaar moeten de ouders van het kind het verzoek ondersteunen. In de praktijk komt euthanasie bij kinderen maar weinig voor: vijf gevallen sinds 2002. Van deze gevallen waren er bovendien vier bij kinderen van 16 en 17, en eentje bij een kind van 12. Waardoor komt dat?

Deels komt dat vast omdat er maar weinig kinderen sterven. Er stierven in 2012 1368 mensen jonger dan 20 jaar, waarvan 298 tussen de 10 en de 20 waren, en die dus in de leeftijd waren dat zij om euthanasie hadden kunnen vragen. Van alle sterfgevallen in Nederland overlijdt minder dan 3 procent door euthanasie. Als 3 procent van de kinderen die overleden tussen de 10 en 20 om euthanasie zou vragen, zou het dus gaan om 8-9 gevallen per jaar.

Dat we bij lange na niet aan dat soort getallen komen, heeft vast ook te maken met de doodsoorzaken bij deze groep. Er stierven maar 63 kinderen tussen de 10 en de 20 aan kanker. Over de hele bevolking gezien vormen mensen met kanker de grootste groep die door euthanasie overlijdt. Bijna 7,5 procent van de mensen die aan kanker sterven, sterven door euthanasie. 7,5 Procent van 63 is 4,7. Ook aan vier tot vijf gevallen per jaar komen wij niet. Betekent dit dat er kinderen zijn die geen euthanasie krijgen en het wel zouden willen? Of betekent dit dat de vraag bij kinderen gewoon minder is? Ik zou het niet weten.

Overigens is het wel opvallend dat wij in Nederland geen regeling hebben voor kinderen tussen de 1 en de 12. Voor kinderen onder 1 jaar is er de regeling Late Zwangerschapsafbreking en Levensbeëindiging bij Pasgeborenen (LZA-LP). In 2013 heb ik samen met andere onderzoekers die regeling geëvalueerd. Jammer genoeg moesten we concluderen dat die niet doet waar op gehoopt was, namelijk artsen meer houvast bieden en de beslissingen van artsen over het levenseinde bij deze groep transparanter maken. Blijft staan dat voor kinderen tussen de 1 en de 12 er niets is.

Suzanne van de Vathorst is sinds juli 2013 bijzonder hoogleraar ‘Kwaliteit van de laatste levensfase en van sterven’ in het AMC in Amsterdam. Zij werkt daarnaast al sinds 1997 in het Erasmus MC bij de afdeling medische ethiek. In de loop der jaren heeft zij onderzoek gedaan op allerlei thema’s maar concentreert zich nu op levenseinde-vraagstukken, en ethiek van medisch-wetenschappelijk onderzoek.

Volg ons