Beperkte gezondheidsvaardigheden patiënt: een hele uitdaging voor zorgverlener

Beperkte gezondheidsvaardigheden patiënt: een hele uitdaging voor zorgverlener

Datum: 30 oktober 2018

Het kan een hele uitdaging zijn: goed communiceren met patiënten met beperkte gezondheidsvaardigheden. Vrijwel alle zorgverleners worden regelmatig geconfronteerd met uitdagingen als ze contact hebben met dergelijke patiënten. Het gaat bijvoorbeeld om: de patiënt laat de beslissing bij mij en kan de zorgvraag niet duidelijk verwoorden. Nog weinig zorgverleners houden in hun communicatie specifiek rekening met patiënten met beperkte gezondheidsvaardigheden.

In opdracht van ZonMw hebben Nivel en Amsterdam UMC (AMC Sociale Geneeskunde) onderzocht welke uitdagingen zorgverleners in de eerste en tweede lijn ervaren in het contact met patiënten met beperkte gezondheidsvaardigheden.

Gezondheidsvaardigheden zijn vaardigheden die mensen nodig hebben om beslissingen te kunnen nemen ten aanzien van gezondheid en ziekte. Mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden hebben moeite om gezondheidsinformatie te vinden, te begrijpen, te beoordelen en toe te passen. In Nederland heeft ruim één op de drie mensen onvoldoende gezondheidsvaardigheden.

Uitdagingen voor de zorgverleners
Zorgverleners als huisartsen, medisch specialisten, praktijkondersteuners, verpleegkundigen, fysiotherapeuten noemen verschillende uitdagingen in het contact met mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden. De belangrijkste zijn:

– De patiënt laat de beslissing bij mij
– De patiënt kan de zorgvraag of de klachten niet duidelijk verwoorden tijdens het consult
– De patiënt volgt mijn adviezen, bijvoorbeeld over leefstijl of medicatie, niet of onjuist op
– De patiënt komt niet of te laat op de gemaakte afspraak
– De patiënt laat niet merken wat hij of zij wil

Wat vinden deze patiënten zelf?
Er is ook aan mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden zélf gevraagd wat er nu nog niet goed gaat in de zorg. Zij vinden dat er te gemakkelijk vanuit wordt gegaan dat ze het wel allemaal begrijpen. Ze vinden het vooral moeilijk om mondelinge en schriftelijke gezondheidsinformatie te begrijpen en toe te passen op hun eigen situatie. Ook ontbreekt het hen vaak een basale kennis van het lichaam. De communicatie moet eenvoudiger en toegankelijker. Daarnaast vinden ze het prettig als zorgverleners langzamer praten en informatie herhalen.

Weinig aandacht voor beperkte gezondheidsvaardigheden in de zorg
Een aanzienlijk deel van de zorgverleners, 40 tot 50%, houdt in de communicatie niet specifiek rekening met mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden. De redenen hiervoor zijn divers en hebben vooral te maken met de volgende factoren:
– Zorgverleners herkennen beperkte gezondheidsvaardigheden bij de patiënt niet
– Zorgverleners zijn zich niet bewust van het probleem
– Zorgverleners zijn onvoldoende op de hoogte van beschikbare methoden om het probleem aan te pakken
– Zorgverleners hebben het gevoel dat ze te weinig tijd hebben

Terugvraagmethode als oplossing
Om de communicatie in de spreekkamer te verbeteren is het essentieel dat patiënten de informatie en het advies begrijpen. Zorgverleners noemen zelf de ‘terugvraagmethode’ (teach back method) als de meest aanbevolen strategie om na te gaan of dit ook inderdaad het geval is. Hierbij vraagt de zorgverlener de patiënt om in zijn eigen woorden te vertellen wat er zojuist besproken is.
Pharos heeft in het kader van het onderzoeksproject een interventie ontwikkeld om de terugvraagmethode te bevorderen, bestaande uit een training en een aantal hulpmiddelen.

Bekijk hier het rapport Beter omgaan met beperkte gezondheidsvaardigheden in de curatieve zorg.

(Foto: Shuttertstock)

 

Gerelateerde berichten

Author: Zorgenz

Share This Post On

Submit a Comment

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *