Zorgverleners in Gelderse Vallei maken vroegtijdige zorgplanning vanzelfsprekend

Posted on 04-03-2019 in Actueel, Huisartsenzorg, Nieuws, Ouderenzorg, ROS, Serie Zelfmanagement, Topbericht

Veel mensen willen wel praten over wat zij als gewenste behandeling zien.

Vroegtijdige zorgplanning: iedereen komt er uiteindelijk mee in aanraking. De meeste 75-plussers denken weleens na over de zorg en behandelingen die zij nog willen ontvangen. Slechts weinig mensen maken dit bespreekbaar. Een gemiste kans, want er valt veel te winnen door tijdig een gesprek aan te gaan. De meeste ouderen overlijden nu in het ziekenhuis of verpleeghuis. Slechts een kwart van de ouderen overlijdt thuis, terwijl driekwart aangeeft dit graag te willen. Vroegtijdige zorgplanning kan onnodige en onwenselijke ziekenhuisopnames en behandelingen voorkomen. Dit komt de patiënt ten goede en een positieve bijkomstigheid is de vermindering van zorgkosten. Huisartsen Gelderse Vallei (HAGV) en Ziekenhuis Gelderse Vallei (ZGV) willen het mogelijk maken dat vroegtijdige zorgplanning een vanzelfsprekend onderdeel van de verleende zorg in de regio wordt.

Sinds vorig jaar is er een letterlijke vertaling van Advance care planning (ACP) én een officiële Nederlandse definitie: “Vroegtijdige zorgplanning stelt mensen in staat om doelen en voorkeuren te formuleren voor toekomstige medische behandelingen en zorg, deze doelen en voorkeuren te bespreken met familie en zorgverleners, en om eventuele voorkeuren vast te leggen en indien nodig te herzien”, aldus Rietjens et al. 2018.

Taboes doorbreken
HAGV en de initiërende ic-artsen van het ACP-project in ZGV zijn in 2018 een samenwerking aangegaan. De opgerichte multidisciplinaire werkgroep – bestaande uit kaderhuisartsen, praktijkverpleegkundige ouderenzorg, verpleegkundig specialist huisartsengeneeskunde, verpleegkundig specialist thuiszorg, ic-artsen en een specialist ouderengeneeskunde werkzaam in de Gelderse Vallei – heeft zorgvuldig nagedacht wat er nodig is om vroegtijdige zorgplanningsgesprekken vanzelfsprekend te maken. Het doorbreken van taboes en het faciliteren van betere verslaglegging en overdracht zijn hierbij belangrijke speerpunten. Patiënten én zorgverleners moeten durven praten over kwetsbaarheid. Er is behoefte aan het delen van informatie én het gebruik van dezelfde terminologie. Afspraken werken alleen als deze bekend zijn op de plek in de keten waar ze moeten worden uitgevoerd.

Samen staan we sterker
De multidisciplinaire werkgroep heeft gezamenlijk in december 2018 het symposium ‘Goede zorg begint bij vroegtijdige zorgplanning’ georganiseerd. De ruim 100 deelnemers werden deze avond geïnspireerd en gemotiveerd om vroegtijdige zorgplanning in hun eigen praktijk toe te passen en de samenwerking in de keten te bevorderen.
Meer over het symposium leest u in dit nieuwsbericht Goede zorg begint bij vroegtijdige zorgplanning.
Om huisartsen te ondersteunen bij het implementeren van vroegtijdige zorgplanningsgesprekken in de praktijk wordt op dit moment de laatste hand gelegd aan een stappenplan. Tot slot zet de werkgroep zich in om de vastlegging en overdracht van een vroegtijdig zorgplanningsgesprek te uniformeren voor de continuïteit in de keten.

Passende zorg: niets meer en niets minder
Door het behandelwensengesprek in de keten aandacht te geven, is de kans groter dat een patiënt op een gepast moment een gesprek krijgt aangeboden. Samen dragen de zorgverleners de verantwoordelijkheid om de patiënten een waardig levenseinde te bieden. Bij vroegtijdige zorgplanning voert de patiënt, indien mogelijk, zelf de regie. De patiënt ontvangt passende zorg, niets meer en niets minder.
In ZGV is per 1 maart jl. in meerdere poliklinieken gestart met vroegtijdige zorgplanningsgesprekken. Dit betreffen de poliklinieken longgeneeskunde, geriatrie, cardiologie en (long)oncologie. Een gespecialiseerd verpleegkundige en de medisch specialist gaan met patiënten en de naasten in gesprek over behandelkeuzes. Huisarts en patiënt krijgen het verslag van deze gesprekken.
Meer informatie over dit project leest u in een dit nieuwsbericht Start poliklinische Advance Care Planning.

Informatie beter delen met het behandelwensenformulier
Het regionale behandelwensenformulier is een praktisch hulpmiddel voor de zorgprofessional bij het vastleggen van de behandelwensen en zorgdoelen van de patiënt. Door behandelwensen en zorgdoelen uit te spreken zijn ook familieleden beter in staat om de patiënt te vertegenwoordigen, indien de patiënt niet meer in staat is zijn wensen te uiten. Behandelafspraken worden vastgelegd om zorgverleners te faciliteren om te handelen naar de wensen van de patiënt, bijvoorbeeld in een acute levensbedreigende situatie. Wanneer het behandelwensenformulier is ondertekend door de patiënt, wordt deze erkend als wilsverklaring. Bij veranderende condities of wensen kan het behandelwensenformulier worden aangepast. Het is de bedoeling dat de patiënt en de behandelaars een kopie krijgen van het behandelwensenformulier. De patiënt is de eigenaar. Het behandelwensenformulier ondersteunt de zorgverlener bij de verslaglegging. Het is géén checklist of een gespreksleidraad en het invullen ervan is geen doel op zich. Het gesprek met de patiënt staat centraal en zorgverleners vullen in wat zij weten en waar zij zich capabel in voelen.

Digitaal meereizen nog niet mogelijk
Bij de ontwikkeling van het behandelwensenformulier heeft de werkgroep getracht de taal en terminologie aan te laten sluiten bij zorgverleners in de zorgketen. Het behandelwensenformulier moet overal toepasbaar, begrijpelijk én inzichtelijk zijn. Dit laatste is voor de komende tijd één van de grootste uitdagingen voor de werkgroep. Idealiter reist het behandelwensenformulier digitaal mee met de patiënt. Momenteel is dit niet mogelijk. Er wordt op verschillende plekken met partijen gesproken over een oplossing. Op dit moment is het advies om het behandelwensenformulier fysiek mee te laten gaan met de patiënt. Met het behandelwensenformulier ligt er een sterke fundering. Op basis van de inzichten bij gebruik, blijft de werkgroep het formulier continu verbeteren.
Daarnaast houdt de werkgroep de landelijke ontwikkelingen in de gaten, waaronder VIPP (dat staat voor Versnellingsprogramma Informatie-Uitwisseling Patiënt en Professional). De meest actuele versie van het behandelwensenformulier is te vinden op de website van Netwerk Palliatieve Zorg regio Gelderse Vallei en in de PalliArts app.

Vervolgstappen
Het vereist actie om van vroegtijdige zorgplanning een vanzelfsprekend onderdeel te maken van de verleende zorg in de regio. Dit jaar zet de werkgroep zich in voor het trainen van zorgverleners op het gebied van gespreksvoering en het registreren en delen van de informatie in de keten. Hierbij wordt gestart met de genoemde poliklinieken in het ziekenhuis, huisartsen en praktijkverpleegkundigen ouderenzorg. In de loop van dit jaar werkt de werkgroep een plan uit om de overige ketenpartners te informeren over het behandelwensenformulier en om te komen tot afspraken over het delen van informatie. Tenslotte gaat de werkgroep zich bezighouden met een passende vergoeding die recht doet aan de tijdsinvestering van de zorgverlener.

Een waardig levenseinde voor iedereen
Veel mensen willen wel praten over wat zij als een gewenste behandeling zien. Juist als de kwetsbaarheid toeneemt moeten zowel zij én wij als zorgverleners, dit gesprek aan durven gaan. De informatie uit dit gesprek dient op een goede manier vastgelegd en gedeeld te worden in de keten. Dit vraagt onze aandacht en tijd en we moeten samen onze schouders er onderzetten. Want een waardig levenseinde, gunnen we iedereen!

Dit artikel is samengesteld met de multidisciplinaire werkgroep ‘Vroegtijdige zorgplanning in de Gelderse Vallei’, bestaande uit:
Bregta Klaassen, verpleegkundig specialist huisartsenpost
Claudia Savelkoul-Deerenberg, arts-assistent IC
Dave Tjan, medisch hoofd Intensive Care anesthesioloog-intensivist
Elly van Zanten, specialist ouderengeneeskunde Opella
Elvira Schouten, huisarts en kaderarts ouderenzorg
Esmee Peters, programmamanager ouderenzorg HAGV, vanuit Mura Zorgadvies
Gabrielle Hartvelt, huisarts en kaderarts palliatieve zorg
Laura Vos, praktijkverpleegkundige ouderenzorg
Nathalie van Elck, verpleegkundig specialist 1e lijn
Wilma van Dinther, verpleegkundig specialist Icare

Meer weten? Neem contact op met:
Esmee Peters peterse1@hagv.nl
Claudia Savelkoul-Deerenberg savelkoulc@zgv.nl

1. Gebruikte literatuur op verzoek. Tijdens de ontwikkeling van het behandelwensenformulier is informatie gedeeld en gebruik gemaakt van informatie van Consortium Palliatieve Zorg Noord Holland en Flevoland.

Lees ook het artikel op ZorgenZ: Behandelwensengesprek geeft patiënt regie en artsen houvast

Volg ons