Zorg in laatste levensfase van dak- en thuislozen

Posted on 10-01-2017 in Nieuws, Palliatieve zorg, Zorg & Welzijn

Ernstig zieke dak- en thuislozen hebben aan het eind van hun leven meestal wel een dak boven hun hoofd, maar de zorg is complex door het samenkomen van lichamelijke, psychische en sociale problemen. Het NIVEL heeft samen met VUmc/EMGO+, GGZ inGeest, Hogeschool Inholland en Parnassia een handreiking gemaakt over de palliatieve zorg voor deze doelgroep. De handreiking biedt praktische adviezen. Subsidie werd gegeven door Fonds NutsOhra en RCOAK.

Het tijdig herkennen van palliatieve zorgbehoeften is altijd een uitdaging voor zorgverleners, en dat geldt zeker bij personen die niet snel hun behoeften uiten, zoals dak- en thuislozen. NIVEL-onderzoeker Anke de Veer: “Deze mensen kunnen een andere pijnbeleving hebben door langdurig middelenmisbruik of door een psychiatrische aandoening. Zo uiten mensen met schizofrenie vaak minder pijn bij ernstige medische aandoeningen. Dan komen ze al minder snel in beeld bij zorgverleners. En zodra iemand zich weer een beetje beter voelt, verdwijnt hij vaak weer uit beeld.” Als zorgverleners pas laat ontdekken dat iemand in de laatste fase van het leven is, dan wordt het lastiger om nog een goed beleid uit te zetten dat ertoe bijdraagt dat iemand rustig kan sterven.

Niet pluisgevoel
In de handreiking wordt benadrukt niet pluisgevoelens serieus te nemen; bijvoorbeeld als je ziet dat iemand meer geagiteerd of juist meer teruggetrokken is dan normaal. NIVEL-onderzoeker Anke de Veer: “Als begeleiders zo’n niet pluisgevoel hebben is het belangrijk in kaart te brengen waar dat vandaan komt. Heeft iemand pijn? Of neemt iemands conditie af en is de palliatieve fase aangebroken? Neem je gevoel serieus en probeer in kaart te brengen waar veranderd gedrag door kan komen. Dan is het ook makkelijker om met de persoon zelf en met andere zorgverleners te communiceren over de palliatieve zorg die nodig is.”

Interviews
De handreiking ‘Palliatieve zorg voor mensen die dak- of thuisloos zijn’ is gebaseerd op 52 interviews over de zorg in de laatste levensfase van 19 dak- en thuislozen. Ook ernstig zieke dak- en thuislozen kwamen daarbij aan het woord. In twee groepsbijeenkomsten met experts is besproken hoe de zorg beter kan. De handreiking is inmiddels uitgetest in drie instellingen die zorg bieden aan ernstig zieke dak- en thuislozen.
De adviezen zijn bedoeld voor zorgverleners en managers in de maatschappelijke opvang, verslavingszorg en geestelijke gezondheidszorg. Ook biedt de handreiking praktische en beleidsmatige adviezen voor zorgverleners en managers in de algemene somatische zorg of palliatieve zorgvoorzieningen die zorg geven aan dak- en thuislozen. De handreiking is een pleidooi voor meer samenwerking en gebruik van elkaars deskundigheid. De handreiking is ook te gebruiken in de agogische, verzorgende en verpleegkundige MBO- en HBO-opleidingen en bijscholing.

De praktische Handreiking van 34 pagina’s is hier te downloaden.

(Foto: Praskiewicz/Shutterstock)

Volg ons