‘Zonder communicatie geen vaccinatie in de verpleeghuizen’
Datum: 3 december 2020
Dit is een expertquote van Amnon Weinberg van ZBVO, in het kader van ANP Expert Support. U kunt dit bericht, of delen hiervan, gebruiken op uw kanalen. Aanleiding: Zorgorganisaties sceptisch over datum start vaccinaties | ANP
De minister streeft naar start vaccinatie in de verpleeghuizen per 4 januari 2021. Dit is een zeer opportune stellingname die nog niet gebaseerd is op zekerheden.
Los van de logistieke complexiteit van een vaccinatieoperatie zijn er op korte termijn nog meer uitdagingen te overwinnen. Welk vaccin is beschikbaar, wat is de te verwachten effectiviteit, welke bijwerkingen zijn mogelijk; dat zijn vragen waar de doelgroep ouderen en hun vertegenwoordigers in het verpleeghuis – net als daarbuiten – eerst antwoord willen hebben alvorens ze hun toestemming geven voor vaccinatie. De vaccinatiebereidheid binnen het verpleeghuis zal op dit moment niet anders zijn dan bij ouderen buiten het verpleeghuis. Bovendien wordt duidelijkheid verwacht of de beschermende maatregelen opgeheven kunnen worden ten aanzien bezoek door en naar familie. Ook moeten het opname- en testbeleid hierop aangepast worden.
Dit vergt een intensieve informatieverstrekking en communicatieafspraken waarbij veel inzet van verpleeghuismedewerkers wordt verwacht. Er kan niet zomaar verwacht worden dat iedereen zich wil laten inenten; dat geldt ook voor de medewerkers in het verpleeghuis. Dit vergt door de nog beperkte wetenschappelijke onderbouwing en onzekerheden, maatwerk en begeleiding van de ouderen, hun familie en medewerkers in hun keuze. Vaccinatieplicht bestaat niet, dus is het de vraag of maatregelen wel gestopt kunnen worden als de vaccinatiebereidheid beperkt blijkt te zijn.
Het is goed dat er intensief overlegd plaatsvindt met de betrokken veldpartijen. Dat moet leiden tot eenduidige implementatie in het veld. We hebben echter geleerd dat het landelijk beleid niet altijd landt bij individuele verpleeghuizen. De communicatie met en samenwerking binnen de regio’s is niet overal optimaal, hetgeen belemmerend kan werken juist bij een vaccinatieprogramma. Zeker operationeel is het cruciaal dat alle partijen hierbij betrokken zijn en een bijdrage leveren. Dit geldt zeker voor de specialisten ouderengeneeskunde, zowel in dienst van verpleeghuizen als werkzaam in verpleeghuizen als vanuit grote zelfstandige (boven)regionale behandelvakgroepen zoals ZBVO. Dat is ook belangrijk voor de maatschappelijke acceptatie van het vaccinatiebeleid in de verpleeghuizen en kan de weg wijzen naar bredere vaccinatie daarbuiten.
Tot slot wordt door de huidige berichtgeving de verwachting gewekt dat met het vaccineren in de verpleeghuizen het leed van alle beperkingen in de rest van de maatschappij snel opgeheven kan worden. Dat is dus risicovol ten aanzien van alle kwetsbare ouderen en jongere chronisch zieken, binnen en buiten het verpleeghuis. We moeten op dit moment, waarin het coronavirus nog niet beteugeld is, staan voor de meest kwetsbaren onder ons. Die solidariteit moeten we nu niet laten varen. Ook de zeer onder druk staande medewerkers in het verpleeghuis doen in dat kader een groot beroep op ons.
Amnon Weinberg is Specialist Ouderengeneeskunde bij ZBVO.