Zie de waarde van bewonersinitiatieven en neem bewoners serieus

Posted on 24-05-2018 in Actueel, Nieuws, Zorg & Welzijn

Zoek de samenwerking met lokale bewonersinitiatieven en maak het bewoners gemakkelijker om dit soort initiatieven te ontplooien. Ook de initiatiefnemers kunnen zelf wat doen: zorg voor een duurzame organisatie en nieuwe vormen van governance. Dit pleidooi houdt Nederland Zorgt Voor Elkaar (NLZVE), een landelijk netwerk van burgerinitiatieven op het gebied van zorg en welzijn, in het Actieprogramma Zorgzame Gemeenschappen.

Dit programma is onlangs overhandigd aan minister Hugo de Jonge (VWS) tijdens de eerste Nationale Dialoog Gemeenschapskracht in Utrecht.

Knellende regels staan professionalisering in de weg
Bewonersinitiatieven nemen zelf de ver­antwoordelijkheid voor de leefbaarheid in hun dorp of (stads)wijk, door diensten rond ondersteuning, welzijn, zorg en wonen te organiseren. Nederland telt inmiddels zo’n vijfhonderd zorgcoöperaties en het aantal groeit snel. Deze initiatieven bieden allerlei diensten aan op het gebied van zorg en welzijn, zoals ouderenvervoer, dagbesteding, thuiszorg en mantelzorg. Belangrijk uitgangspunt is: van zelfredzaamheid naar samenredzaamheid.
De initiatieven blijken in de praktijk nog tegen allerlei problemen aan te lopen die verdere professionalisering in de weg staan, waaronder knellende regels en bureaucratie en gebrek aan financiële middelen.

Beschouw coöperaties als volwaardige partners
Er is in dit Actieprogramma een inventarisatie gemaakt van de behoeften, knelpunten en successen overal in het land: Hoe kan het makkelijker? Ongeacht de diensten die het bewonersinitiatief aanbiedt, ervaart 50% tot 60% van de bewonersinitiatieven minimaal één groot tot zeer groot knelpunt ten aanzien van wet- en regelgeving, financiën, samenwerking met de gemeente of met aanbieders van zorg en ondersteuning. De grootste uitdaging is : zie de waarde van burgerinitiatieven en beschouw deze nieuwe organisaties als volwaardige partners.

Zoek samenwerking met lokale bewonersinitiatieven
De eerste oproep aan alle Nederlanders luidt: organiseer zorg en ondersteuning meer kleinschalig, dichtbij en vertrouwd en zoek hierin de samenwerking met lokale bewonersinitiatieven. NLZVE is onder meer voorstander van de benoeming van een procesverantwoordelijke voor zorg, ondersteuning en welzijn per wijk of buurt, aangestuurd vanuit de samenwerking tussen gemeente, professionele partijen en de bewoners. Betrek alle in een wijk actieve partijen bij overleg en leg afspraken vast in een wijkcontract gezondheid, aldus de NLZVE.

Uitbreiding experimenten met populatiebekostiging
De tweede actie is een oproep aan overheden, welzijns- en zorginstellingen om het voor bewoners makkelijker te maken om initiatieven op het gebied van zorg en welzijn in de buurt te ontplooien.
Concreet voorstel is het verplichten van gemeenten om initiatieven te betrekken bij de organisatie van de zorg. Ook het verruimen van financieringsmogelijkheden is volgens NLZVE van belang. “Startende initiatieven lukt het vaak wel om (eenmalige) subsidie van de gemeente of fondsen te krijgen, maar voor een duurzame ontwikkeling van bewonersinitiatieven als nieuwe weg is een structurele en gezonde financiële basis nodig.” NLZVE pleit in dit verband onder meer voor uitbreiding van het aantal experimenten met populatiebekostiging.

Maak resultaten zichtbaar
De derde actie richt zich op de bewonersinitiatieven zelf. Om te zorgen voor meer continuïteit moeten zij onder meer zorgen voor een duurzame organisatie, kennisdeling en de ontwikkeling van nieuwe vormen van governance. Voor initiatieven is het volgens NLZVE van belang dat ze de resultaten van hun werk zichtbaar en meetbaar maken. In de eerste plaats om verantwoording af te leggen aan hun eigen achterban, maar ook aan hun financiers.

Minister De Jonge: “Zorg wordt beter door eigenaarschap”
“Hier moet je wel enthousiast van worden”, zei De Jonge. Hij prees de creativiteit en originaliteit van bewonersinitiatieven. “De beweging is niet meer te stoppen en de zorg wordt er beter van door het eigenaarschap dat erbij hoort”, aldus de minister. De Jonge wil af van ‘top-down’ mechanismen – vanuit de overheid regels opleggen – en pleit voor een beweging andersom: meer aansluiten op de behoefte die per wijk verschillend zijn. Kernvraag is of de zorg werkt op de vierkante meter van de wijk. Is er nog sprake van een samenleving in de wijk?
De minister heeft toegezegd met het actieprogramma aan de slag te gaan, samen met bewonersinitiatieven en gemeenten.

NLZVE trekt drie jaar uit voor de uitvoering van het Actieprogramma Zorgzame Gemeenschappen. De eerste NATIONALE DIALOOG Gemeenschapskracht was een initiatief van NL Zorgt Voor Elkaar (NLZVE), GezondNL, Omzien naar elkaar, EBU, SamenBeter, Bettery Institute en veel andere partners. De dialoog wordt in 2019 herhaald om de beweging nog zichtbaarder te maken.

Lees hier het Actieprogramma.

Hier vindt u het filmpje met de bijdrage van minister De Jonge

(Foto: Actieprogramma)

Volg ons