Zichtbare schakel: naar wijkverpleging nieuwe stijl

Zichtbare schakel: naar wijkverpleging nieuwe stijl

Datum: 20 november 2017

De slotbijeenkomst van Zichtbare schakel voelde als een feestje. En terecht, want er is zeer veel bereikt in dit programma. Kort samengevat in vakjargon: De wijkverpleging straalt nu zelfvertrouwen uit: ze is in haar kracht gezet en heeft eigen regie genomen, met de focus op zelfstandig handelen.

Dat de wijkverpleging zo’n boost zou krijgen, was niet te voorzien toen de motie Hamer in 2008 werd aangenomen. Het was mooi: tien miljoen extra per jaar voor meer inzet van wijkverpleegkundigen. Daar had het bij kunnen blijven, als men had gekozen voor meer van hetzelfde. Maar dat was niet het geval. Het geld werd via het ZonMw-programma Zichtbare schakel weloverwogen geïnvesteerd in wijkverpleging-nieuwe-stijl. Weg van de focus op productie met de minutenregistratie naar eigen verantwoordelijkheid, met indiceren en wijkgericht werken.

Een route waarbij vanaf het eerste moment is ingezet op meer zichtbaarheid, erkenning en waardering van de wijkverpleegkundigen. Terecht: het zijn hoogopgeleide zorgprofessionals, die bij de mensen achter de voordeur komen en weten wat daar speelt. Dat vereist een brede inzetbaarheid en een brede kennis: uiteraard van zorg en ziekte, maar daarnaast ook van preventie, het lokale sociaal domein, de sociale wijkkaart, plus kennis van wet- en regelgeving.

Onmisbare schakel
De competenties en vaardigheiden die daarvoor nodig zijn, zijn vastgelegd in het Expertisegebied wijkverpleegkundige. Dit vormde vervolgens de basis voor deskundigheidsbevordering en het opleiden van wijkverpleegkundigen. Er werd samenwerking gezocht met de hbo verpleegkunde-opleidingen om de kloof tussen onderwijs en praktijk te dichten. De wijkverpleging is weer zichtbaar onderdeel van de opleiding en wordt bij studenten nadrukkelijker als goede keuzemogelijkheid gepromoot. Overal in het land treden ambassadeurs van wijkverpleging op als gesprekspartner in tal van overleggen en inmiddels is ook het eerste ambassadeurstraject voor verzorgenden gestart.  Door dit alles staat wijkverpleging inmiddels nadrukkelijk ook op de politieke agenda. De wijkverpleegkundige is daadwerkelijk een “zichtbare schakel”, onmisbaar voor de juiste zorg en ondersteuning van de individuele cliënt thuis.

Animatiefilmpje
Een resultaat om zeer trots op te zijn! Niet verwonderlijk dus dat ruim 200 mensen –waaronder veel wijkverpleegkundigen en verzorgenden, maar ook beleidsmedewerkers, vertegenwoordigers van opleidingen en gemeenten- deelnamen aan de slotbijeenkomst afgelopen vrijdag. Deze startte met een animatiefilmpje dat in twee minuten het Zichtbare schakel-programma samenvat.

Actiedag
Het Zichtbare schakelprogramma is afgerond, maar de beroepsgroep staat nog voor een flink aantal uitdagingen. Waaronder: meer vertrouwen in de kundigheid van wijkverpleegkundigen en verzorgenden en daarmee gepaard gaand minder administratieve lasten. Daarom is op initiatief van enkele wijkverpleegkundigen, vandaag -20 november- een actiedag voor de wijkverpleging ingesteld. Dit initiatief is inmiddels uitgebreid naar andere sectoren in de zorg. Wijkverpleegkundigen, verzorgenden en andere zorgprofessionals registreren vandaag alleen wat van belang is voor goede zorg. Onzinnige administratieve handelingen laten ze achterwegen en ze gaan bijhouden hoeveel tijd dit oplevert. Tijd die ze beter kunnen besteden aan hun cliënten.

Kennisagenda wijkverpleging
Registratie toont overigens niet aan of de goede dingen zijn gedaan en de goede dingen goed zijn gedaan. Elke professional staat voor deze vraag. Wijkverpleegkundigen en verzorgenden bieden preventie: het voorkomen dat cliënten verder achteruit gaan, vallen, sociaal geïsoleerd raken. Kwaliteit van leven staat altijd centraal. Daarbij komen wijkverpleegkundigen vaak situaties tegen waarvoor geen passende richtlijn is of wetenschappelijk bewijs. De Kennisagenda Wijkverpleging wil als het ware fungeren als TomTom-voor-de-toekomst. De deelnemers in de zaal konden aangeven welke onderwerpen zij graag op deze agenda willen. Met als top vijf: mantelzorg; preventie; technologie; leiderschap; EBP.

Zichtbare schakel-prijs
Ook konden de deelnemers stemmen voor de Zichtbare schakel-prijs. De drie genomineerde projecten werden gepresenteerd in vlogs. De eerste prijs is gewonnen door het Van Kleef Instituut en LOCOmotion. Zij ontwikkelden over de gecompliceerde financiering van verpleging en verzorging thuis  (Wlz, Wmo, Zvw) een free-learning module. Met het prijzengeld van € 15.000 gaan ze die aanvullen met onder andere filmpjes en een journaal.

Behoud term wijkverpleegkundige
“Laten we het houden bij ‘wijkverpleegkundige’, niet ‘regieverpleegkundige’. Woorden doen ertoe.” Deze oproep van Pauline Meurs, voorzitter Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS) krijgt een spontaan applaus. Als laatste spreker roept ze wijkverpleegkundigen op het verschil te maken. “Evidence based practice betekent niet het vanzelfsprekend volgen, maar zelf nadenken. Wat doe ik in deze specifieke situatie? Het gaat om de kunst van goede vragen stellen, waardoor je een laag dieper komt, om vandaar het beste antwoord te kunnen geven.”

Wijkverpleging is een mooi, zelfstandig, onafhankelijk en zelfbewust vak

Ze vervolgt: “Alle ontwikkelingen vragen om zorg in netwerken. Wijkverpleegkundigen moeten in staat zijn op de grenzen te werken. Dat vereist ook het vermogen te weten wat je niet weet en anderen er bij te halen.” Met nadruk: “Substitutie werkt twee kanten uit: thuis is niet in alle omstandigheden beter voor iedereen. Ik zou zeggen tegen de minister: ‘Pas op voor de liefde voor zorg thuis’. Dat is een te enge benadering.” Ook deze uitspraak leidt tot bijval uit de zaal.

Vak met grote maatschappelijk betekenis
Tot slot besluit ze: “Wijkverpleegkundigen kunnen trots zijn op hun professie: het is een mooi, zelfstandig, onafhankelijk en zelfbewust vak. Dankzij Zichtbare schakel gaat het maatschappelijk debat nog vaker over wijkverpleging. Terecht: het is van enorm grote maatschappelijke betekenis.”

Gerda van Beek

(fotografie: Studie Oostrum)

 

Gerelateerde berichten

Author: Zorgenz

Share This Post On

Submit a Comment

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *