WRR geeft realistisch perspectief op zelfredzaamheid

WRR geeft realistisch perspectief op zelfredzaamheid

Datum: 26 april 2017

zelfredzaamheid_zorgenzDe overheid verwacht van burgers steeds vaker dat ze redzaam zijn op het gebied van gezondheid, persoonlijke financiën en de arbeidsmarkt. Maar niet iedereen kan dat onder alle omstandigheden, ook al ben je hoog opgeleid en heb je een goede maatschappelijke positie. Niet alle burgers hebben in aanleg gelijke kansen op zelfredzaamheid. Dat concludeert de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) in het rapport ‘Weten is nog geen doen. Een realistisch perspectief op redzaamheid’.

Het rapport is begin deze week aangeboden aan staatssecretaris Dijkhoff van Veiligheid en Justitie. Overheid, instanties, maar ook zorgverleners verwachten in het streven naar zelfredzaamheid van mensen op veel cruciale onderdelen van het leven veel alertheid. Dat mensen autonoom zijn, eigen verantwoordelijkheid kunnen dragen, doelen kunnen stellen en keuzen kunnen maken. Dat zijn ook zaken die voorop staan in het beleid van de gezondheidszorg. Het zijn doelen waar zorgprofessionals naar streven en patiënten en cliënten bij ondersteunen.

Niet alleen een kleine groep kwetsbaren
Lang niet iedereen is onder alle omstandigheden daartoe in staat. Er bestaat een behoorlijk verschil tussen wat van burgers wordt verwacht en wat zij daadwerkelijk aankunnen. De groep voor wie de eisen soms te hoog gegrepen zijn, is niet beperkt tot een kleine groep ‘kwetsbaren’, zoals mensen met een laag IQ. Ook mensen met een goede opleiding en een goede maatschappelijke positie kunnen in situaties verzeild raken waarin hun redzaamheid ontoereikend is, zeker op momenten dat het leven tegenzit. Dat is niet omdat hun intelligentie of kennis tekortschiet, maar omdat er een beroep wordt gedaan op allerlei andere mentale vermogens, zoals het vermogen om in actie te komen, om het hoofd voldoende koel te houden, en om vast te houden aan goede voornemens, aldus de WRR.

Vermogen van mensen is begrensd
De gedragswetenschappen hebben aangetoond dat het vermogen van mensen om informatie te wegen en rationale keuzes te maken, begrensd is. De raad stelt daarom dat niet alleen denkvermogen maar ook ‘doenvermogen’ minstens zo belangrijk is om aan de hoge eisen van de participatiesamenleving te kunnen voldoen. Onder ‘doenvermogen verstaan we: ‘persoonlijkheid’ of ‘karakter’. Er wordt gedoeld op non-cognitieve vermogens, zoals een doel stellen en een plan maken, in actie komen, volhouden en om kunnen gaan met verleidingen en tegenslag. In het rapport vraagt de WRR hier aandacht voor.

Drie persoonskenmerken bepalen ‘doenvermogen’
Aan de basis van dit ‘doenvermogen’ liggen drie persoonskenmerken: temperament, zelfcontrole en overtuiging. Mensen verschillen in de mate waarin ze hierover beschikken. Die verschillen hangen enigszins samen met opleidingsniveau, maar zeker niet volledig. Er is een substantieel percentage lager opgeleiden dat hoog scoort op niet-cognitieve vermogens, en omgekeerd is er een substantieel percentage hoger opgeleiden dat laag scoort. De verdeling volgt grosso modo een normaalverdeling. Sommigen scoren goed, anderen heel slecht, maar de meeste mensen scoren rond het gemiddelde.

Kennis en intelligentie alleen zijn niet genoeg voor zelfredzaamheid
De WRR trekt een belangrijke conclusie: niet alle burgers hebben in aanleg gelijke kansen op redzaamheid. Niet-cognitieve persoonskenmerken hebben immers een erfelijke component, net als intelligentie. De WRR vraagt met dit rapport aandacht voor het belang van niet-cognitieve vermogens. Kennis en intelligentie alleen zijn niet genoeg voor redzaamheid. Ook mensen met een goede opleiding en een goed inkomen kunnen in moeilijkheden komen omdat ze even niet opletten of zaken voor zich uitschuiven. Dat geldt zeker op momenten dat het leven tegenzit, zoals bij een echtscheiding, faillissement of ontslag. En soms is het juist de overheid die mensen minder redzaam maakt, omdat ze onvoldoende rekening houdt met verschillen in het doenvermogen van burgers.

Het rapport ‘Weten is nog geen doen. Een realistisch perspectief op zelfredzaamheid’ is hier te downloaden.

 

Gerelateerde berichten

Author: Zorgenz

Share This Post On

Submit a Comment

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *