Wijkkliniek: zorg voor ouderen dicht bij huis

Wijkkliniek: zorg voor ouderen dicht bij huis

Datum: 26 september 2018

Bianca Buurman, hoogleraar acute ouderenzorg

De Wijkkliniek is een volledig nieuw zorgconcept. Bedoeld voor ouderen die normaal gesproken in het ziekenhuis worden opgenomen vanwege acute medische problemen, bijvoorbeeld longontsteking of hartfalen. De Wijkkliniek biedt acute medische zorg, maar is tegelijk gericht op ondersteuning om verdere achteruitgang te voorkomen en inzet om zo fit mogelijk weer naar huis te kunnen. 

Cordaan, Amsterdam UMC en Zilveren Kruis hebben dit concept ontwikkeld. De Wijkkliniek staat in Amsterdam-Zuid Oost, een gemêleerde wijk met 100.000 inwoners van zo’n 130 nationaliteiten. Dit is dus de voormalige Bijlmer, waar de zorg op de spoedeisende hulp van het naburige AMC onder druk staat, onder andere vanwege de grote toeloop van ouderen.

Slechte uitkomsten na ziekenhuisopname
Hoogleraar acute ouderenzorg AMC Bianca Buurman stond aan de wieg van de Wijkkliniek. “Het huidige zorgsysteem creëert zorgvraag”, stelt ze vast. Dit onderbouwt ze met cijfers over 70-plus’ers na een acute opname:
1 op de 5 is binnen 30 dagen terug in het ziekenhuis
1 op de 3 heeft na opname blijvend last van achteruitgang
1 op de 3 is binnen een jaar na opname overleden

Groot dromen
Hoe kun je slechte uitkomsten na een ziekenhuisopname beperken? Aan de hand van deze vraag is de patiëntenreis opgedeeld in vier fases: naar en op de SEH / opname en behandeling / ontslag en naar huis / thuis. Bij elke fase is hebben ouderen aangegeven wat zij hebben ervaren als positieve en als negatieve punten. Deze zijn naast wetenschappelijk onderzoek gelegd en naast factoren van functionele achteruitgang. Een brede aanpak dus. “Zeker”, erkent Bianca glimlachend, “Je moet groot dromen.”

En dat is gebeurd. Twee jaar later staat er de Wijkkliniek met 24 bedden die 24/7 zorg levert aan kwetsbare ouderen, die anders in het ziekenhuis wordt geboden (afgezien van een operatie of IC-zorg). Tegelijk wordt er nadrukkelijk ingezet op een goede overgang naar de thuissituatie en verder herstel thuis. “Vanaf het moment dat iemand binnenkomt is de belangrijkste vraag: wat heeft hij nodig om straks thuis weer te functioneren?”, aldus Bianca. De geriater verwijst vanuit het AMC naar de Wijkkliniek. Op termijn kan ook de huisarts – in overleg met de geriater – de patiënt insturen. Het gaat om de 65-plus’er met een acuut medisch specialistisch probleem, met een of meer geriatrische problemen, die 24/7 medisch specialistische observatie nodig heeft, woonachtig in Amsterdam Zuid-Oost of directe omgeving.

Elkaar verstaan
De Wijkkliniek is ondergebracht in de locatie Eben Haëzer van Cordaan, een gerenoveerd verpleeghuis, midden in een woonwijk. De Wijkkliniek valt ook onder Cordaan. “Acute medische zorg is voor ons een andere tak van sport”, erkent Cordan-bestuurder Ronald Schmidt. “Zoals veel nieuwe zorgconcepten is de kliniek domeinoverstijgend. Wij komen uit de langdurige zorg. Alle betrokken partijen – ziekenhuis, VVT en eerste lijn – moeten elkaar dus leren verstaan.”

Meerwaarde
Onder de partijen valt ook Zilveren Kruis, die al vroeg in het proces is betrokken bij de ontwikkeling van de Wijkkliniek. Voor de zorgverzekeraar zit de meerwaarde vooral in reductie van heropnames, voorkomen medicatieproblemen, minder SEH-bezoeken e.d. De Wijkkliniek past echter in geen enkel bestaande bekostigingsstructuur, dus is gekozen voor innovatiefinanciering voor drie jaar. Na veel plussen en minnen is het dagtarief gesteld op net geen € 365,- per dag, inclusief huisvestingscomponent, ontwikkelingskosten en tijdsinvestering voor overleg met de huisarts en wijkverpleegkundige. Goedkoper dan een ziekenhuisopname dus.

Stop denken in hokjes en lijnen
Acute medisch specialistische zorg voor ouderen in de wijk, met oog voor de transitie naar huis. Kun je dat onder anderhalvelijnszorg scharen? Mogelijk, maar alle betrokkenen benadrukken niet te redeneren vanuit ‘hokjes’. Juist nieuwe zorgvormen zijn domeinoverstijgend, gericht op de keten van zorg. De Wijkkliniek past in ieder geval in het streven naar ‘langer thuis’ en naar ‘zorg op de juiste plek’.

Resteert de vraag in hoeverre deze overeenkomt met het Eerstelijnsverblijf (ELV), dat ook pas twee jaar bestaat. Dat is nog niet eenvoudig scherp af te bakenen. In ieder geval gaat het bij een ELV vaak om een langere opname, zes tot acht weken, tegen twee weken in een Wijkkliniek, waar de geriater de hoofdbehandelaar is. In de ELV is dat de huisarts, specialist ouderengeneeskunde of arts verstandelijk gehandicapten. Ook biedt de Wijkkliniek meer behandelingen, zij het dat de diagnostische mogelijkheden beperkter zijn dan in het ziekenhuis.

Eerste stap
Hoewel nog maar net is gestart, wordt er al flink nagedacht over doorontwikkeling. “De Wijkkliniek is een eerste stap om acute medische zorg naar de wijk te brengen”, zegt Bianca Buurman. “Deze infrastructuur willen we verder uitbouwen. Mogelijk kan de Wijkkliniek als satelliet dienen om acute zorg thuis te bieden. En het is geschikt als consultfunctie voor de eerste lijn bij complexe casuïstiek. Ander punt van aandacht is de rol van de specialist ouderengeneeskunde en de verpleegkundig specialist bij de Wijkkliniek.”

 

Gerda van Beek

 

(Foto Bianca Buurman: Jeannette Schols )

 

Gerelateerde berichten

Author: Zorgenz

Share This Post On

Submit a Comment

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *