Welzijn op Recept: lessen uit Engeland

Welzijn op Recept: lessen uit Engeland

Datum: 5 augustus 2019

Een Nederlandse afvaardiging van het Landelijk kennisnetwerk Welzijn op Recept nam onlangs deel aan de Internationale netwerkconferentie over Social Prescribing (Welzijn op Recept). Er waren werkbezoeken aan projecten en de delegatie maakte kennis met Prins Charles, een ware ambassadeur van Welzijn op Recept. Miriam Heijnders, coördinator van het kennisnetwerk, deelt haar indrukken. Een belangrijke les is: je hebt harde data nodig om de impact van Welzijn op Recept te monitoren, maar ook het verhaal van de mensen achter deze cijfers om te laten zien hoe de juiste ondersteuning het verschil in hun leven kan maken.

Op het programma stond onder meer een bezoek aan de biologische boerderij, het landgoed met bijzondere tuinen en een overleg met Prins Charles. “Naast de interesse van Prins Charles voor de natuur is hij ook zeer betrokken bij vooral mensen die (tijdelijk) kwetsbaar zijn en waarvoor Welzijn op Recept echt een wezenlijk verschil kan maken. Hij is dan ook een echte voorvechter hiervan en laat dit ook publiekelijk merken, zoals in zijn videoboodschap over Social Prescribing. Zo’n ambassadeur willen we voor Welzijn op Recept in Nederland ook wel”, zegt Miriam.

Vrijwilligerssector is partner met een stem
De Nederlandse delegatie heeft twee werkbezoeken afgelegd bij twee Social Prescribing-projecten in Londen. Daarbij is hen een aantal zaken opgevallen. “De vrijwilligerssector met een grote verscheidenheid aan activiteiten is zeer divers en is sterk en professioneel ontwikkeld in Engeland. Een echte partner met een stem. Dit is anders dan in Nederland, waar het sociale domein en de welzijnssector professioneel georganiseerd is. Voor Welzijn op Recept in Nederland betekent dit dat veel van de activiteiten waaraan mensen gekoppeld worden nog vanuit het welzijnswerk wordt georganiseerd en niet allemaal ‘community based’ is”, verklaart Miriam.

Alles wordt georganiseerd in nabijheid van mensen
Ze merkt op dat in Engeland veel wordt gewerkt vanuit de principes van ABCD-community building. De belangrijkste uitgangspunten zijn: uitgaan van wat iemand nog wel kan in plaats van wat hij niet kan, consequent vragen wat voor iemand het leven tot een goed leven maakt en zo primair aansluiten bij wat die persoon in principe daarvoor nodig heeft. Maar ook: wat kan iemand in eerste instantie zelf doen samen met zijn sociale netwerk. Pas in tweede of derde instantie wordt besproken wat de community of social services dan nog moeten bijdragen om het leven tot een goed leven te maken. “Een ander uitgangspunt is dat het place-based is. Dat wil zeggen dat alles georganiseerd wordt in de nabijheid van mensen en buurten en dat daar ook de voorzieningen zijn.”

De Nederlandse delegatie op bezoek bij Prins Charles, een echte voorvechter van Social Prescribing.

Informatiepunt in bibliotheek
In een van de projecten werd de gemeenschap opgedeeld in vier categorieën met als basis hun ‘zelfredzaamheid’. Er is een categorie mensen die zich prima kunnen redden en waar het goed mee gaat. En een categorie mensen die soms steun of hulp nodig hebben van anderen, maar dit zelf kunnen vragen. “Hier hebben ze hubs, informatiepunten voor in de lokale bibliotheken ingericht, waar deze mensen alle vragen kunnen stellen en allerlei spreekuren aanwezig zijn: vrijwilligers, welzijnscoach, wijkagent, et cetera.”

Actief mensen benaderen
De derde categorie betreft mensen die vooral met psychosociale klachten bij de huisarts of eerstelijnszorg komen en die steun en hulp nodig hebben. “Ze worden verwezen via Welzijn op Recept naar een heel divers aanbod van activiteiten en programma’s, al dan niet met begeleiding op maat. Doel is deze mensen zo snel mogelijk weer onderdeel laten worden van een hechte gemeenschap waardoor hun leven weer kleur krijgt.”
Tot slot de vierde categorie: mensen die het niet zelfstandig redden en die aan de randen van de maatschappij leven en bij niemand echt in beeld zijn of hulp vragen. “Voor deze groep hebben ze een soort ‘opbouwwerkers’ die specifiek in de gemeenschap op zoek gaan naar deze mensen, hen benaderen, met hen in gesprek gaan en proberen weer te herverbinden met hun lokale gemeenschap. Hierbij kun je denken aan dak- en thuislozen, verslaafden, ernstige psychiatrie of mensen die in ernstig sociaal isolement leven”

Cijfers krijgen kleur
Het verhaal van de Squares and the Blobs heeft grote indruk gemaakt op Miriam. “In deze projecten proberen ze hun werk en impact zichtbaar te maken door enerzijds te monitoren via ‘harde data’, zoals cijfers over aantallen mensen die verwezen worden, kosten en besparingen en andere effecten en resultaten. Ook werd het proces inzichtelijk gemaakt en gekeken naar efficiëntie. Dit noemen ze de squares, het vierkante proces dat belangrijk is maar dat de menselijke maat mist. Vandaar de blobs, waarbij ze vooral met verhalen en filmpjes over de mensen laten zien waar het om gaat, zodat die cijfers kleur krijgen en je er een beeld bij hebt.” Ze geeft een voorbeeld: een multiprobleem gezin dat bijvoorbeeld 50.000 euro aan zorg en ondersteuning kost. Daarvan kun je denken dat dit veel geld is, totdat je de enorme ellende van het gezin ziet en daadwerkelijk hoort wat deze zorg en ondersteuning in het dagelijks leven van dit gezin voor verschil maakt en heeft opgeleverd. Van diepe ellende, schulden, drank en huiselijk geweld, werkeloosheid en veel lichamelijke en psychische problemen, naar een weg omhoog naar weer een min of meer normaal gezinsleven, ingebed in een sterke gemeenschap. Met kinderen die bijvoorbeeld weer een toekomst hebben. Hoe gaaf is dat. Een belangrijke les die wij hebben geleerd is dat je allebei nodig hebt: squares and blobs.”

De National Health Service financiert de komende jaren 4.500 zogeheten link workers, een soort welzijnscoaches

NHS gaat welzijnscoaches aanstellen
Waren er nog meer bijzonderheden en waar kunnen we van leren? Miriam: “Engeland kent niet een welzijnscoach maar een ‘link worker’. Een verbinder bij Social Prescribing die de patiënten die doorverwezen worden vanuit de huisarts meestal in één gesprek verbindt aan een community activiteit. Dit kan van alles zijn. Zoals een beweeg- of sportaanbod, buitenactiviteit, hulp bij werkeloosheid, schulden, hulp bij administratie, of en een scala aan leuke en inspirerende activiteiten in de buurt. Denk aan kaarten, samen koken en eten of samen knutselen. De National Health Service (NHS) gaat komende jaren 4.500 link workers financieren, namelijk voor iedere 30.000-50.000 inwoners 1 link worker. Deze zal of worden aangesteld bij de huisartsenpraktijk of in de community. Een hele grote operatie waarvoor de NHS komende jaren 500 miljoen pond beschikbaar stelt. Belangrijkste vraag die bij ons opkomt, is of je door het zo systeemgericht en top down aan te pakken niet de lokale variatie, maatwerk en kracht gaat missen. De tijd moet dit leren en wij zullen dit proces vanuit Nederland met interesse blijven volgen.”

Social Prescribing versus Welzijn op Recept
Er is een groot verschil tussen Social Prescribing (SP) en Welzijn op Recept. SP zijn alle niet-medische verwijzingen die te maken hebben met leefstijl, zelfmanagement bij chronische aandoeningen, werkeloosheid, schulden, rouwverwerking, huisvesting, psychosociale problematiek en zelfs psychiatrie. Welzijn op Recept concentreert zich op patiënten bij de huisarts met psychosociale problematiek. “De andere verwijzingen kennen wij ook, maar deze vallen niet onder Welzijn op Recept. Voordeel van onze aanpak is dat het relatief eenvoudig en duidelijk is en je heel snel kunt opschalen en meters kunt maken. Dat zien we ook aan de ontwikkeling in Nederland, waarbij de Engelsen het vergelijken met een enorme bosbrand: zo snel ontwikkelt in hun ogen Welzijn op Recept zich in Nederland. Hier zijn ze wel jaloers op. Ook de stevigheid waarmee Welzijn op Recept ontwikkeld wordt met een leergemeenschap, een boek over samenwerken en binnenkort een handboek, vinden zij fantastisch om te zien en van te leren. Engeland is enorm sterk in onderzoek naar SP, waar een groot aantal universiteiten onderzoek naar doet. Ook is SP echt formeel ingebed in de strategie van de NHS en overheid. Het heeft een plek gekregen in wat zij landelijk persoonsgerichte zorg noemen. En in Engeland wordt hier serieus geld voor beschikbaar gesteld. “

International netwerk Social Prescribing opgericht
De deelnemers aan de conferentie concluderen dat het een goede zaak is om internationaal de krachten te bundelen. Om bijvoorbeeld kennis te delen over Social Prescribing en Welzijn op Recept en dan vooral wat wel/niet werkt, het uitwisselen van of samen doen van wetenschappelijk onderzoek of het starten van een (inter)nationale lobby, elkaar ondersteunen bij het opstarten van Welzijn op Recept en bij doorontwikkelingen en fondsenwerving/financiering. Nederland is uiteraard een van de partners van het netwerk.

Lees ook het artikel op ZorgenZ: “Zorg voor een goede infrastructuur voor Welzijn op Recept”

 

Gerelateerde berichten

Author: Zorgenz

Share This Post On

Submit a Comment

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *