Welke startup is Disruptive?

Posted on 07-01-2016 in Jeroen Cornelissen, Nieuws, Topbericht

De Sony TR-55 is de allereerste transistorradio, in de tijd dat de buizenradio regeerde. (Foto: Keikato.cocolog-nifty)

COLUMN JEROEN CORNELISSEN – De meest gehoorde kreet binnen de wereld van de startups is: ‘wij zijn de Uber van de [vul hier een naam in]’. Die naam kan dan zijn: ‘transportsector’, of ‘supermarkten’, of ‘banken’. Ook de gezondheidszorg kent veel Ubers. Wat hen bindt, is dat ze ‘disruptive’ zijn. Maar is Uber dat wel? De uitvinder van deze term vindt van niet.

Uber is een bedrijf dat lege auto’s koppelt aan mensen die zich met een auto van A naar B willen laten verplaatsen. Daarvoor kunnen ze een taxi bellen, maar die is duurder en over het algemeen minder servicegericht dan de dienstverlening van Uber. De gedachte is: ‘als ik toch met mijn eigen auto onderweg ben, kan ik net zo goed iemand anders onderweg oppikken en even naar de gewenste locatie brengen’. De verbinding tussen de vrager en de aanbieder wordt gemaakt door hun App, een programmatje op de Smartphone. In de App zie je waar de Uber-auto’s zich in jouw buurt bevinden, wie jou hoe laat komt ophalen, en hoeveel de rit kost. Daarnaast verloopt de betaling op een zeer eenvoudige manier. Iedereen blij – behalve de taxibranche die zich is gaan gedragen als een monopolist. Zie hier de verbinding met de gezondheidszorg – daarover later meer.

Het is niet alleen hip om een Uber (of Airbnb) te zijn, het is ook hip om disruptive te zijn. Disruptive betekent zoiets als ‘ontwrichtend’. Uber heeft de taxibranche duidelijk getransformeerd, uitgaande van de opstootjes in veel steden over de wereld. Maar is Uber daarmee ook ontwrichtend? Volgens Clayton Christensen, professor aan de Universiteit van Harvard en uitvinder van deze term, niet. Volgens zijn definitie moet je aan twee voorwaarden voldoen om disruptive te zijn: als eerste moet je met je product of dienst een nieuwe (dus nog niet bestaande) markt aanboren of jezelf aan de onderkant van een bestaande markt introduceren. Als tweede criterium geldt dat disruptive innovations in de ogen van potentiële klanten inferieur zijn. Beide criteria zijn niet van toepassing op Uber; integendeel. Deze heeft de bestaande processen in de taxiwereld wel verbeterd, maar niet ontwricht.

Hoe zit dat nu in de gezondheidszorg? Ook daar claimt menige startup dat ze disruptive is. In de praktijk valt dat tegen. Verreweg de meeste innovaties richten bestaande (deel)processen beter in waardoor deze efficiënter worden: beeldtelefonie met de arts, herhaalrecepten aanvragen via de website van de praktijk, of veranderingen van de huid in de gaten houden met de smartphone. Het zijn voorbeelden van zeer zinvolle en soms noodzakelijke verbeteringen, vernieuwingen waarvan je je soms afvraagt waarom die niet al veel langer bestaan. Maar het aanboren van een nieuwe markt met een in beginsel inferieur(e) product of dienst is geheel andere koek. Dat vraagt om een redeneren vanuit de consument/patiënt: met welke klus staat hij er nu nog geheel alleen voor? Bestaat er nog geen alternatief op de markt? En hoe kan hij op een eenvoudige, inferieure manier het beste geholpen worden? Denk aan een kopieermachine in een tijd dat carbonpapier de maat was, of aan de transistorradio toen de buizenradio regeerde. Maar dan op het gebied van gezondheid en preventie… Succes!

De interim- en projectmanagement opdrachten van Jeroen Cornelissen liggen op het snijvlak van zorg, logistiek en techniek, met de focus op slimmer organiseren. Jeroen schreef het boek Operatie Zorg, hij houdt een blogspot bij over Zorg Thuis & Technologie en is director bij RediC dat als uitgangspunt ‘Healthcare becomes Selfcare’ heeft. In oktober 2015 startte hij samen met Tom Segers het Selfcare platform.

Volg ons