Roel Bax, specialist ouderengeneeskunde: “Samen met huisarts optrekken, onder één paraplu”

Posted on 10-03-2015 in Nieuws, Ouderenzorg

Roel Bax werkt al jaren bij Omring in Noord-Holland. Hij wil terug naar de eerste lijn, waar hij dertig jaar geleden begon als huisarts. “De specialist ouderengeneeskunde en de huisarts hebben elkaar echt wat te bieden.”

Het gesprek vindt plaats in Buitenveld in Julianadorp, een woonzorglocatie van Omring waar Roel Bax zijn werkplek heeft. Hij heeft het er naar zijn zin. “Ik blijf het erg plezierig vinden om hier intensief samen te werken met de verzorgenden, de ergotherapeut en fysiotherapeut. Er ligt hier voldoende werk voor me. Het is niet zo dat ik hier weg wil, het geeft me nog genoeg voldoening. We zijn een grote familie en dat bevalt mij goed.”

Op huisbezoek gaan
Maar Roel Bax ziet kansen in de eerste lijn nu mensen langer thuis moeten of willen blijven wonen. De huisartsen merken de gevolgen daarvan: ze worden vaker geconfronteerd met complexe zorgvragen. Dan is het fijn als je een collega kunt consulteren of kunt vragen op huisboek te gaan. De specialist ouderengeneeskunde kan kijken wat er aan de hand is en kan meedenken. Bax vindt het belangrijk dat huisartsen kunnen terugvallen op specialisten, als zich oudere patiënten melden met zorgvragen die hun pet te boven gaan. Dit vraagt ook iets van huisartsen zelf. “Zij moeten in staat zijn om oudere patiënten goed te helpen en daarbij zorgvuldig kunnen bepalen waar de fysieke en mentale grens ligt om de specialist ouderengeneeskunde erbij te roepen.”

Complexe problemen die in elkaar overlopen
Bax heeft de eerste schreden gezet op het pad van samenwerking met huisartsen. Sommige kent hij van de cursus eerstelijns werk. “Ik ben bekend hier, de huisartsen weten wat ze aan me hebben. Het voelt als pionieren wat ik hier wil ontwikkelen. Steeds vaker vragen huisartsen of ik naar een patiënt van hen wil gaan kijken. Of ze bellen me voor consultatie.”
Voor een huisbezoek trekt Bax circa anderhalf uur uit. “Dat is nodig, ik moet over de situatie nadenken. Het gaat vaak over complexe problemen die in elkaar overlopen. Niet alles kan ik oplossen. Maar ik kijk met een andere blik dan de huisarts. Hij kent de patiënt vaak weer heel goed. Dat merkte ik toen ik laatst met een huisarts meereed in het dorp. Hij kent bij elke huis wel een verhaal.”

Anticiperende geneeskunde als core business
Roel Bax merkt dat hij heel welkom is bij de mensen thuis. “Ik heb oog voor de sociale gevolgen van de pijn of ziekte waarmee ze kampen en die zo ingrijpt op hun leven. Waardoor ze hun huishouden of boodschappen niet meer zelf kunnen doen. Het gaat niet zozeer om hulp bij hun pijn, maar om te kunnen leven.”
Als specialist ouderengeneeskunde is Bax gewend om problemen pro-actief te benaderen. “Ik noem dat anticiperende geneeskunde. Ik begin met een probleemanalyse, stel een diagnose vast, kijk ook naar de sociale aspecten, denk er goed over na en kom met een behandelplan. Ik heb altijd contact met de huisarts als ik de patiënt heb gezien. Die heeft een geschiedenis met zijn patiënt en komt soms met aanvullende informatie waardoor ik nog beter weet wat er moet gebeuren. We hoeven het niet alleen te doen.”

Gepaste rust bieden, geleidelijk mobiliseren
Bax noemt voorbeelden waar zijn expertise en aanpak gewenst zijn. “Ik kwam bij een man met ernstige lage rugpijn, waardoor hij bedlegerig dreigde te worden en niet eens zijn kinderen meer kon bellen. Ook kon hij zijn hobby, spelen met een modelspoor, niet meer beoefenen. Ik heb hem tijdelijk laten opnemen, om hem gepaste rust te bieden, geleidelijk aan te helpen mobieler te worden en met de pijn te leren omgaan. Zijn huis is hier honderd meter verder, dus hij kan elke dag nog even naar huis. Ik heb ook mensen in zorg met artrose. Dat is verschrikkelijk, maar de gevolgen van de ziekte zijn erger. Ze kunnen niet lopen en niet naar hun kinderen. Ze dreigen in een sociaal isolement te komen.”

Mensen uit hun kwetsbare situatie halen
“Laatst bij een echtpaar zag ik dat hun hele systeem verstoord was door rugpijn van een van de echtgenoten. De vraag is welke interventie ik kan inzetten, zodat ze beiden hun rol weer kunnen oppakken. Minder pijn en een betere conditie. Hoe voorkom je een opname in een verzorgingshuis of verpleeghuis? Ik kom ook bij een mevrouw met reuma. Zij wil absoluut niet uit haar huis waar ze al jaren woont. Met hulp van vriendinnen kan ze dit volhouden, maar het liefst haal ik haar even uit deze context van problemen in plaats van thuis aan mobilisering doen. Ik vind het aandoenlijk om te zien hoe ze zich daartegen verzet.”
Kwetsbare ouderen, het is een term waar Roel Bax niet goed mee uit de voeten kan. “Mensen worden niet bepaald door het feit dat ze kwetsbaar zijn. Je bent meer dan je ziekte. Ik wil mensen vooral uit hun kwetsbare situatie halen. Ik kan mensen niet beter maken of de pijn wegnemen, maar wel iets doen aan de gevolgen van de ziekte.”

“We staan samen op het pontje”
Er is een verschil met zijn werk binnen het verpleeg- en verzorgingshuis. Daar werkt Bax in een team. “Het zijn vooral de verzorgenden die een band hebben met de bewoners. Ik kom nu alleen bij mensen thuis.”
Roel Bax benadrukt nogmaals dat hij niet weg wil uit de verpleeghuiszorg. Hij is ook blij dat zijn werkgever Omring hem de gelegenheid biedt om uit te vinden hoe hij als specialist ouderengeneeskunde in de eerste lijn goed kan werken en dat faciliteert. Hij heeft nog geen vastomlijnd idee hoe de samenwerking met de huisartsen vorm moet krijgen. “Ik denk dat het goed is als er een specialist ouderengeneeskunde aan een of meerdere praktijken wordt verbonden. Je moet leren samenwerken, afspreken wie wat doet om te voorkomen dat dingen dubbel gebeuren. Samen optrekken, onder één paraplu, dat staat mij voor ogen. Toen ik laatst een lezing hield, heb ik dat beeld gebruikt. De huisartsen en specialist ouderengeneeskunde staan dan op het pontje dat hier over het Noord-Hollands kanaal gaat en bij iedereen bekend is. Ik gebruikte dat beeld ook een beetje omdat het dicht bij mijn geboortehuis is.”

Corina de Feijter

Omring is een zorgorganisatie in Noord-Holland
Gerry de Valk is er directeur a.i. van het Advies- en BehandelCentrum. “We hebben een deskundige en professionele medische dienst van specialisten ouderengeneeskunde en verpleegkundig specialisten die zich betrokken weet bij alle veranderingen die gaande zijn in de ouderenzorg. Dat is ook de reden dat Omring zich actief richt op het faciliteren van onze specialisten ouderengeneeskunde richting de eerste lijn. Een goede samenwerking tussen huisartsen en specialisten ouderengeneeskunde wordt immers alleen maar belangrijker.”

Volg ons