Psychiater Chabot: “Ontwikkelingen rond euthanasie gaan te snel”

Posted on 07-12-2014 in Levenseinde, Nieuws

Politici zijn benauwd voor een vorm van zelfbeschikkingsrecht, waarbij mensen via internet dodelijke middelen bestellen, op basis van betrouwbare informatie. In geval van dementie is de Euthanasiewet onvoldoende doordacht. Dat zei voormalig ouderenpsychiater Boudewijn Chabot in het discussieprogramma Buitenhof. Hij is voorstander van zelfeuthanasie, onder bepaalde omstandigheden.

Ruim twintig jaar geleden hielp Boudewijn Chabot een mevrouw die leed aan het leven. Hij gaf vandaag desgevraagd aan dit onder de huidige omstandigheden niet meer te doen. “Ik zou haar nu het adres van een internetapotheek geven.”

Zelfbeschikkingsrecht wordt in twee betekenissen gebruikt
Chabot is voorstander van zelfregie, maar merkte in Buitenhof op dat het zelfbeschikkingsrecht tegenwoordig in twee betekenissen wordt gebruikt. “Mensen beslissen dat ze dood willen, maar laten het aan de dokter over om het uit te voeren. Dat is een soort afgeleid, verdund zelfbeschikkingsrecht. Je kunt ook met je naasten bespreken wat je wilt, en dan zelf de verantwoordelijkheid nemen voor het verzamelen van de middelen en deze zelf innemen. Dat kan in overleg met en in het bijzijn van je naasten.”

De babyboomers gaan zich oriënteren
Volgens de psychiater heeft de maatschappij tijd nodig om aan bepaalde moeilijke dingen, als zelfeuthanasie, te wennen. De overheid verwacht dat mensen langer zelfstandig thuis blijven wonen, het heft in eigen handen nemen. Waarom dan ook niet tijdens de laatste levensfase? “De babyboomers die volgend jaar zeventig worden zullen dit niet accepteren. Deze groep gaat zich oriënteren en zorgen dat ze de middelen in huis hebben. Al zal er altijd een groep mensen zijn die vinden dat de dokter het maar moet doen.”

Wat moet er gebeuren als iemand dement is?
Chabot: “Daar is geen eenvoudige oplossing voor. Wil je vermijden dat je het dementiefuik inglijdt, dan moet je aantal stappen nemen. Erover praten met je kinderen en naasten en zorgen dat je over de middelen beschikt.” Het lastige bij dementie is dat mensen het overzicht kwijtraken en het initiatief verliezen. “Je glijdt weg in een fuik waarin je niet meer zelf kunt beslissen. Een arts gaat je dan niet meer helpen, want er moet sprake zijn van een duurzame doodswens.”

Maar wat als een dementerende een schriftelijke wilsverklaring heeft?
Chabot zet vraagtekens bij de huidige euthanasiepraktijk. Hij verklaarde het niet eens te zijn met Willie Swildens, de voorzitter van de vijf Regionale toetsingscommissies euthanasie. “Zij zegt dat een mondelinge verklaring gelijk staat aan een schriftelijke wilsverklaring. Dat vind ik onzorgvuldig. Ze laat weg dat in de wet staat dat onverlet ook de voorwaarden van toepassing zijn. Iemand moet de informatie nog begrijpen en er moet sprake zijn van ondraaglijk lijden.” Volgens hem hebben de regionale toetsingscommissies geen enkele maal om die reden de euthanasie als onzorgvuldig beoordeeld. Hij denkt dat dit komt omdat dat de maatschappij zelfbeschikkingsrecht hoog in het vaandel heeft. “Maar de wet moet wel gehandhaafd worden.“
Chabot vindt het niet nodig nu de wet aan te passen. Hij wil dat de Hoge Raad een uitspraak doet over de zaak Albert Heringa, die vorig jaar schuldig bevonden werd aan hulp bij zelfdoding van zijn moeder. Hij kreeg geen straf.

De Euthanasiewet is ontspoord.
In NRC Handelsblad van 29 november publiceerde Chabot onder de kop ‘Euthanasie zonder examen’ een essay, waarin hij waarschuwt voor de snelle toename van euthanasie, zeker onder psychiatrische patiënten en dementerende ouderen. Ook in dit stuk stelt Chabot dat Regionale toetsingscommissies (RTE’s) in gebreke blijven als het gaat om de vraag of de arts en de SCEN-arts wel voldoende onderzocht hebben of er alternatieven zijn voor levensbeëindiging. Verder stelt Chabot dat hij geen tegenstander is van euthanasie bij een psychiatrische patiënt door de eigen arts of psychiater. “De RTE heeft echter geaccepteerd dat euthanasie door een arts ook zorgvuldig kan zijn als er geen behandelrelatie is. En zij spijkert zich vast op jurisprudentie. En daarom zeg ik: De Euthanasiewet is ontspoord.” Bij dementie vindt Chabot dat de RTE zich onvoldoende heeft gerealiseerd wat het voor artsen betekent om een onwetende dood te maken.

Bij de uitgeverij Nijgh & Van Ditmar komt deze week een herdruk uit van het boek dat hij samen met Stella Braam schreef: De Uitweg. Ze beschrijven manieren om waardig afscheid te nemen van het leven, omringd door naasten.

Volg ons