Oppakken en neerzetten
Datum: 2 maart 2016COLUMN JURRIËN WIND – Deze week werd ik door iemand gevraagd een voordracht in het Duits op spelling na te kijken. Vroeger 5 jaar Duits gehad en nog altijd is het een taal die ik gemakkelijk spreek en lees. Het bracht me terug bij de naamvallen. ‘An, auf, hinter, neben, in, über, unter, vor und zwischen’. Nog altijd weet ik van mijn Deutschlehrer van vroeger dat na een dezer woorden er een 3e naamval moet volgen ‘wanneer de zinsnede geen beweging suggereert’ en een 4e naamval ‘wanneer er wel beweging uit de zin spreekt’. Deze vertaalactie bracht me op de één of andere manier bij de woorden ‘oppakken en neerzetten’…
Bij de woorden ‘oppakken’ en ‘neerzetten’ denk ik automatisch aan ‘iets oppakken en neerzetten’. In de trant van ‘ik heb de stoel opgepakt en ik heb hem daar weer neergezet’. Een Duitser denkt bij deze zin automatisch aan de vierde naamval: beweging! In mijn ogen zijn wij, in Nederland, de woorden ‘oppakken’ en ‘neerzetten’ totaal verkeerd aan het gebruiken. Derde naamvallerig. En het valt mij op dat vooral (para)medisch geschoolden zich hieraan schuldig maken: bekijk een interview op TV, sla de krant open, en hoor/lees hoe vaak er in ons land iets ‘wordt opgepakt of neergezet’. ‘Als organisatie huppeldepup zijn wij tot de ontdekking gekomen dat niemand hier nog nooit iets aan gedaan heeft, dus hebben wij dit opgepakt.’ Of: ‘Ik heb gemerkt dat mensen erg behoefte hebben aan mijn uitvinding en daarom wil ik de ontwikkeling daarvan dan ook verder neerzetten.’ In de huidige vluchtige tijd van diepte-interviewing gaat het gesprokene nogal eens gepaard met een rood aangelopen hoofd wat de suggestie van ‘beweging’ nog groter moet maken.
‘Oppakken’ en ‘neerzetten’ zijn modewoorden. Grillen van deze tijd. Net als het woord ‘doorpakken’, de overtreffende trap van ‘oppakken’. Bij ‘doorpakken’ denk ik aan ‘schiet nou eens op met het inpakken van je koffers want anders zijn we te laat voor het vliegtuig’. De woorden ‘oppakken’ en ‘neerzetten’ zijn de opvolgers geworden van het woord ‘meenemen’ dat een jaar of vijf geleden zo in zwang was. Tegenwoordig wordt er veel vaker iets ‘opgepakt’, dan dat er wordt ‘meegenomen’. Voor mij betekende ‘we nemen het mee’ altijd: hier gebeurt niks meer mee, we horen er nooit geen ene moer meer van… Nooit. ‘Meenemen’, dat was de derde naamval in het Duits, doodgebloed!
Wie verzint deze woorden, wie slingert ze onze wereld in? Wie verkracht ze dusdanig dat ik deze woorden associeer met de derde naamval en niet meer met de vierde waar ze oorspronkelijk voor bedoeld zijn? Wie doet dit, deze taalverkrachting!? Bij deze zou ik de verantwoordelijken voor deze ontstane misstand in onze taal dan ook willen oproepen ‘om dit op te pakken’ en de woorden ‘oppakken’, ‘neerzetten’ en – laten we het woord ‘meenemen’ dan ook gelijk maar meenemen – weer hun betekenis in de vierde naamval terug te geven.
Jurriën Wind (1963) is huisarts met een urologische achtergrond. Zijn specialisatie is vasectomie. Een sterilisatie kan uitstekend in de eerste lijn worden uitgevoerd mits de dokter goed geschoold is. Hiervoor heeft Jurriën de Mannen Sterilisatie Praktijk (MSP) opgezet, met locaties in Wijk & Aalburg en Eindhoven. Op zijn website www.devasman.nl laat Jurriën zien dat substitutie verantwoord en veilig kan.
(Foto: Photographee.eu/Shutterstock)