Ongerustheid over de houdbaarheid van de zorg

Posted on 02-10-2019 in Actueel, Nieuws, Zorg & Welzijn

Om schaarse mensen en middelen optimaal te benutten in de zorg, is het anders organiseren van de zorg onontkoombaar. De oplossingen voor de toekomst moeten met name gezocht worden in andere manieren van werken. Meer regie op de transitie, meer decentrale initiatieven en meer ruimte voor investeringen in digitale oplossingen zijn nodig om de noodzakelijke veranderingen te realiseren. 

Dat concludeert KPMG in haar rapport ‘Ombuigen of barsten. Uitdagingen voor de Nederlandse ziekenhuissector.‘ De opstellers van het rapport zijn ongerust over de houdbaarheid van de zorg. De ziekenhuizen zitten gevangen in het systeem van budgetten, volume-afspraken en plafonds. Door de lage marges is de financiële druk hoog. Daarnaast is er de toenemende schaarste aan personeel. Goede initiatieven zijn te versnipperd en beperkt om het hoofdlijnenakkoord daadwerkelijk te realiseren. Regie op de transitie, decentrale initiatieven en ruimte voor investeringen in IT-oplossingen nodig om de noodzakelijke veranderingen te realiseren, aldus het rapport.

Personeelstekort
Alom in de zorg wordt het personeelstekort steeds nijpender. De grootste uitdaging ligt bij de verpleegkundige beroepsgroep. Men verwacht een tekort van 85.000 (!) verpleegkundigen in 2022. Met een pakket aan maatregelen van het kabinet kan dat mogelijk met 30.000 worden teruggebracht. Blijft er dus altijd nog een tekort aan zo’n 55.000 verpleegkundigen over in 2022 (dus reeds over drie jaar!). Dat leidt tot een verder toenemende operationele druk.

Investering in ICT
De rentabiliteit neemt af, blijkt uit de analyse. Terwijl volgens het Hoofdlijnenakkoord er sprake is van een nullijn in 2022. Dat vereist een ombuiging van maar liefst 1,8 miljard. Daardoor is er minder geld beschikbaar voor nieuwe technologie. Maar die is echt noodzakelijk. Want, aldus het rapport: ‘Om de ombuiging in volumegroei te realiseren, zijn er zorginnovaties nodig, zodat de zorg naar de eerste lijn of naar huis verplaatst kan worden. Dit vraagt de komende jaren om flinke investeringen in onder andere IT-infrastructuur.’

Substitutie naar eerste lijn
Verplaatsing van zorg als het ei van Columbus. Het is echter zeer de vraag of de eerste lijn de verplaatsing van zorg kan opvangen. Want ook daar is uiteraard een grens aan capaciteit en mogelijkheden. Toch ziet de KPMG dat vooral als oplossing.
Met als oproep om te komen tot optimale patiëntwaarde. Om hogere patiëntwaarde te creëren moeten de schotten tussen de zorgdomeinen worden geslecht, zo staat in het rapport. Hier komt de ‘juiste zorg op de juiste plaats’ om de hoek. Echter…. zorgaanbieders die zich inspannen voor de beste uitkomsten voor patiënten verliezen vaak inkomsten. Terwijl het zo moet zijn dat de aanbieder wordt beloond om de beste uitkomsten te leveren.

Inzet op verbetering
Als goed nieuws meldt het rapport dat er veel kan worden verbeterd binnen de bestaande wet- en regelgeving en contractering. Vanuit het perspectief van patiëntwaarde worden drie manieren benoemd om voor ziekenhuizen de gewenste krimp van volume en de reductie van prijs te realiseren:
1. Strategische keuzes – met name omtrent de rol van het ziekenhuis in het regionale zorglandschap.
2. Optimalisatie kwaliteit en/of kosten – voor het zo efficiënt en effectief mogelijk leveren van zorg.
3. Digitalisering – dit kan de wijze waarop zorg wordt geleverd flink veranderen.

Tegelijk: daarmee zal het tekort aan arbeidskrachten niet worden opgeheven. Dat de zorg de komende jaren voor grote uitdagingen/opgaven staat (beter gezegd: problemen), moge duidelijk zijn.

(Foto: uit rapport KPMG)

Volg ons