NVVE verlaat autonome route naar zelfgewild levenseinde

Posted on 25-11-2015 in Actueel, Levenseinde, Nieuws

INGEZONDEN – De NVVE wil in haar jongste voorstel verstrekking van de laatstewilpil koppelen aan voorwaarden en instemming van artsen. Hiermee draagt de vereniging de autonome route ten Grave. Aldus Hans van Dam, zelfstandig gevestigd docent en consulent hersenaandoeningen alsmede publicist op het gebied van zelfgewild levenseinde.

Op 19 oktober 1991 verscheen in NRC-Handelsblad het inmiddels historische pleidooi van oud vice-voorzitter van de Hoge Raad Huib Drion om voor oude mensen een veilig en humaan dodelijk middel ongeclausuleerd (dat wil zeggen middels identiteitsbewijs en hieraan gekoppelde registratie van uitgifte) beschikbaar te stellen, waarmee zij desgewenst hun eigen sterven ter hand kunnen nemen. Drion bepleitte dit om eindelijk een fatsoenlijk alternatief te bieden voor doorleven in voor hen onaanvaardbare levensomstandigheden met vaak een zeker uitzicht op verdere aftakeling en voor gruwelijke zelfmoord waar deze mensen frequent toe overgaan. Drion erkende praktische hobbels, maar vond dat die te nemen zijn als de wil tot beschikbaarstelling van zo’n middel daar is.

We zijn nu bijna 25 jaar en vele debatten verder en nog is dat middel niet legaal beschikbaar. Ogenschijnlijk lijkt de NVVE nu eindelijk een doorbraak te willen bereiken door een experiment te beginnen om de beschikbaarheid mogelijk te maken. Zij weet zich hierbij gesteund door een zeer groot deel van haar 164.000 leden en ruim 50 procent van de bevolking. Helaas komen al deze mensen bedrogen uit. Wat de NVVE zegt te willen, wil zij helemaal niet. Hun voorstel staat haaks op wat in navolging van Drion de autonome route naar het zelfgewilde sterven is gaan heten. En hiermee dreigt de NVVE niet alleen haar leden een rad voor ogen te draaien, maar ook de hele ontwikkeling van de route naar de beschikbaarheid van een laatstewilpil die de Coöperatie Laatste Wil (CLW) al ontwikkelt, op achterstand te zetten.

Een aantal feiten in het licht van de autonome route.
• De NVVE wil in de aanloop een normerende rol voor artsen en/of apothekers en in een vervolgtraject eventueel voor andere hulpverleners, zoals psychologen. In beide gevallen bepalen zij of iemand het middel krijgt. Verstrekking onder afhankelijkheid dus. In hun beleidsnota die een week na de publiciteit over het experiment verscheen, formuleert de NVVE deels wat voorzichtiger, maar ook weer niet. Op de ene pagina staat dat de arts geen of slechts een marginale rol speelt, even later ‘hooguit als verstrekker’, maar bij het actieplan staat ondubbelzinnig dat het experiment een ‘geclausuleerde verstrekking betreft, gericht op het vaststellen van zorgvuldigheidscriteria waaronder zelfmedicatie in ons land ter beschikking kan worden gesteld door artsen en/of apothekers.’
• Dit laatste spoort met wat de nieuwe NVVE-directeur Robert Schurink al een week eerder met nog meer stelligheid ventileerde in de media: hij wil alleen verstrekking onder (zware) voorwaarden. Het moge duidelijk zijn dat alleen al op grond van bovenstaande twee punten de autonome route is ingewisseld voor een medische route. Maar de NVVE gaat nog verder.
• Schurink heeft bij RTL gezegd dat het ziekenhuis wat hem betreft een geschikte eerste proeftuin is. Hiermee misrekent de directeur zich niet, maar komt hij uit de kast: hij wil artsen aan het roer. Ziekenhuizen zijn immers bolwerken van specialisten, die zelfs bij ‘gewone’ euthanasie vaak al terughoudend zijn, laat staan dat zij tot verstrekking van de laatstewilpil overgaan. Daarmee zijn ze juist niet geschikt als proeftuin. Bovendien is dit middel vooral bedoeld voor mensen die niet in het ziekenhuis (willen) liggen. Een gotspe dus, dit voorstel.
• De NVVE wil uitsluiten dat een laatstewilmiddel beschikbaar komt ‘in situaties van suïcide, misbruik of moord’, en in de media voegde Schurink daar nog ‘mensen in een emotionele periode’ aan toe. Het is al onthutsend dat de NVVE misdaad en suïcide in één adem noemt, maar nog afgezien daarvan: suïcide is niet verboden en de laatstewilpil is nu juist bedoeld voor mensen die niet verder kunnen maar geen beschikking hebben over een humaan middel en zich dus soms bedienen van harde suïcidemethoden als van een flat of voor de trein springen. Wat cru gezegd moet je volgens de NVVE niet dood willen om in aanmerking te komen voor een dodelijk middel.
• Angst voor misbruik is een onmogelijke eis, dat weet de NVVE heel goed. De risico’s zijn heel goed te minimaliseren, maar tegelijk nooit uit te sluiten. Artsen als bewakers van verstrekking aanstellen helpt ook niet, ook die zijn te misleiden – dat gebeurt nu ook al, op grotere schaal dan bij beschikbaarheid van een middel te verwachten is.

Conclusie: alle centrale actiepunten van de NVVE staan haaks op de autonome route. In de beleidsnota heet deze nu opeens (semi)autonome route, blijkbaar voelt men nattigheid. Maar het vege lijf redden lukt niet. Suggereren dat de autonome route zoals die bedoeld is niet kan en daarom met artsen in zee te gaan, wat de NVVE nu doet, betekent niets minder dan de autonome route afschrijven voor die serieus is geprobeerd. De steun die de NVVE-directeur aan de Coöperatie Laatste Wil uitspreekt, is slechts lippendienst. De harde waarheid is dat de NVVE mensen die hun leven als voltooid ervaren afhankelijk wil houden van anderen om een humaan stervensmiddel te krijgen. En dit met de naam van Drion op de lippen. Het is te hopen dat de NVVE-leden directeur en bestuur ter verantwoording roepen en orde op zaken stellen.

Hans van Dam

(Foto: Robert Kneschke/Shutterstock)

Volg ons