NPHF en preventie: “Zorgen dat het goed gaat”

Posted on 07-12-2015 in Nieuws, Preventie

BREDE ALLIANTIE VOOR PREVENTIE – Het nieuwe denken over gezondheid en ziekte moet daadwerkelijk de basis worden voor ons hele stelsel van gezondheidszorg. De NPHF Federatie voor gezondheid wil het preventiebeleid innoveren in de richting van: Van nazorg naar voorzorg. “We moeten meer inzetten op zorgen dat het goed gaat.”

Het moet geen semantische discussie worden, waarschuwde Thomas Plochg (foto), directeur van de NPHF, eind vorige week tijdens de jaarlijkse lezing. “We zien dat er wat gaande is in de zorg. Er wordt gesproken over positieve gezondheid, over ‘van zz naar gg en mm’ (kijk naar de mens achter ziekte en zorg, gezondheid en gedrag en naar de maatschappij waar iemand deel van uitmaakt, red.), over ‘van nazorg naar voorzorg’. Er zijn veel initiatieven, BiGMove, Vitaal Vechtdal, Blauwe Zorg, noem maar op, maar veel van deze experimenten worden niet opgeschaald, ze komen niet in ons zorgsysteem, maar blijven lokale initiatieven. We moeten anders denken en anders doen, zelf actief met gezondheid aan de slag en uitgaan van een integrale benadering. Hier past een lineaire keten, zoals voor diabetes, niet meer bij. We moeten niet meer inzetten op: voorkomen dat het mis gaat, maar zorgen dat het goed gaat.”

Geld voor preventie is verstopt
De gewenste werkwijze en verandering vraagt volgens Plochg om een brede beweging: een alliantie voor preventie. Niet iedereen in de zaal staat hierom te springen. Waarom weer gaan overleggen? Bovendien heb je een alliantie in een avond gesmeed. Het is zoeken naar een manier om impact en doorzettingsmacht te krijgen. “Er zijn al zoveel goede, bewezen interventies op het vlak van preventie die ook kosteneffectief zijn, maar we bereiken maar een fractie van de mensen. Ga meer doen met de interventies. Neem iets concreets, zoals valpreventie voor ouderen en zet dat breed in. En hou op met te zeggen dat er geen geld is voor preventie, want dat is er wel. Het zit alleen verstopt”, zie Marianne Donker, directeur Publieke Gezondheid van VWS.

Vitaliteitscontract ontwikkelen
Ook wil de NPHF een vitaliteitscontract gaan ontwikkelen. Plochg maakte de vergelijking met Spotify dat een tastbaar product is geworden, geen eenmalige aankoop maar een abonnement. “Voor het vitaliteitscontract ga je naar je gezondheidscentrum. Via dit contract en met hulp van bijvoorbeeld apps krijg je ondersteuning om gezond en vitaal te blijven. We willen met dit idee experimenteren.”

Positieve gezondheid en eigen regie zijn grote idealen
Peter van Lieshout, hoogleraar theorie van de gezondheidszorg aan de Universiteit van Utrecht, kwam met een kritisch tegengeluid. “Je kunt ook teveel ambities hebben. We praten over grote idealen: samen doen, eigen regie geven aan mensen, positieve gezondheid.” Het is nu een interessant moment. Het is tien jaar geleden dat er twee grote stelselwijzigingen zijn doorgevoerd die volgens Van Lieshout veel hadden kunnen betekenen: veranderingen in het stelsel van sociale zekerheid en de zorgverzekering (verdwijnen van onderscheid tussen ziekenfonds en particulier). In 2005 werd er een offensief gestart om onder meer de WAO-instroom te keren en het ziekteverzuim te reduceren. “Dat laatste is gelukt, we zijn er tegenwoordig snel bij. Maar arbodiensten zijn gereduceerd en we zien geen preventieve activiteiten. Ook is er niet veel terechtgekomen van het plan om bij het nieuwe zorgstelsel 1% van het budget van de zorgverzekeraars te besteden aan preventie. In dit opzicht hebben twee grote beleidsvoornemens niet gebracht wat we ervan verwachtten.”

Door goedkope diagnostiek kan eigen regie speciale invulling krijgen
Van Lieshout wees op de digitale ontwikkelingen die heel snel gaan in de zorg, zoals de diagnostiek die steeds goedkoper wordt. “Een artikel in de Wall Street Journal beschrijft hoe we tegenwoordig met twee druppels bloed twintig laboratoriumwaarden kunnen meten. Het stelt mensen in staat om dingen zelf te regelen. In de nabije toekomst kunnen mensen hun behandeling gaan aanbesteden bij ziekenhuizen en zelf de beste behandeling kiezen tegen de beste prijs. Eigen regie krijgt zo een speciale invulling. Paternalisme is dan uit den boze, het wordt individualistischer en is waarschijnlijk alleen weggelegd voor de hoger opgeleiden. Ik zie dit als een geïndividualiseerde vorm van voorzorg. De collectieve elementen verdwijnen.”

In sociale wijkteams zit vernieuwingskracht
De NPHF heeft een aantal werkgroepen aan het werk gezet die bedacht hebben welke randvoorwaarden nodig zijn om te komen tot een zorgstelsel waarin gezondheid centraal staat. Bijvoorbeeld: niet meer denken vanuit traditionele instellingen maar vanuit integrale zorgarrangementen. De sociale wijkteams zijn de potentiële motor, daar zit de vernieuwingskracht. Ga belonen dat mensen gezond worden gehouden in plaats van repareren. Stimuleer ongewone en onverwachte coalities.

Voorzorg in advies Innovatie Beroepen & Zorgopleidingen
Wilma Scholte op Reimer, voorzitter van de werkgroep Beroepen en Opleidingen en in het dagelijks leven voorzitter van het Domein Gezondheid van de Hogeschool van Amsterdam, verklaarde dat het niet gemakkelijk is om concreet te maken welke competenties nodig zijn om tot voorzorg te komen. “We constateren dat zorgprofessionals pas in actie komen als er gezondheidsproblemen zijn of escalatie. In de curricula gaat het in 80 à 90% hierover. Positief is dat in het advies van de commissie Innovatie Zorgberoepen & Opleidingen voorzorg een prominente plek heeft gekregen.”

Preventiebeleid innoveren
De NPHF gaat verder onder meer:
– Het idee van een vitaliteitscontract uitwerken;
– Zijn expertise en netwerk aanbieden aan gemeenten om hun gezondheidsbeleid te vernieuwen. De drie decentralisaties zijn unieke kans om het vitaliteitscontract te ontwikkelen;
– Bij beroepsgroepen, verzekeraars en toezichthouders en Zorginstituut Nederland de ontwikkeling van een nieuw kwaliteitsbeleid agenderen. Dat beleid richt zich op ‘zorgen dat het goed gaat’. Daarmee denkt de NPHF vertrouwen te creëren bij mensen, toezichthouders en financiers;
– Publieke en private partijen oproepen om partnerships te vormen die zich richten op de ontwikkeling van e-health toepassingen, Dat helpt mensen op een eenvoudige en persoonlijke manier om gezond en vitaal te blijven;
– In gesprek met bedrijven over het thema gezondheid en duurzaam ondernemen.

Nog meer kritische luis in de pels
Voorzitter van de NPHF, Jolande Sap, meldde dat steeds meer organisaties en bedrijven zich aansluiten bij de NPHF. “En vanaf volgend jaar hebben we geen subsidie meer van VWS, maar staan we op eigen benen, zodat we nog meer een kritische luis in de pels kunnen zijn.”

Corina de Feijter

[Foto: A.V. Triathlon Amersfoort]

Volg ons