NIVEL: Substitutie in de zorg is deels mogelijk

Posted on 19-09-2016 in Nieuws, Substitutie

Huisartsen kunnen door zelf meer zorg te verlenen eraan bijdragen dat minder zorg wordt gegeven door de specialist. Dat is onderzocht voor zes ziektes of klachten. Bij drie daarvan blijkt dat meer zorg in de huisartspraktijk gepaard gaat met minder zorg door de specialist. Deze substitutie geldt voor patiënten met astma, COPD en voor patiënten die contact zochten met de huisarts vanwege een moedervlek.

De drie andere aandoeningen zijn diabetes, scheur/snijwond, en atheroomcyste/epitheelcyste. De vraag of meer zorg in de eerste lijn leidt tot minder zorg in de tweede lijn is door het NIVEL onderzocht voor de periode 2008-2010. Hiervoor is gebruik gemaakt van de gegevens van huisartsen van NIVEL Zorgregistraties. In die periode deden ruim 90 praktijken met zo’n 250.000 patiënten mee aan NIVEL Zorgregistraties. Deze data zijn gecombineerd met declaraties uit de tweede lijn, zoals geregistreerd bij Vektis.

Invloed sturingsmiddel beperkt
De zes aandoeningen zijn door NIVEL gekozen omdat verwacht werd dat het daarin mogelijk is om de zorg te verschuiven van de tweede naar de eerste lijn. Bij astma, COPD en de behandeling vanwege een moedervlek gaat meer zorg door de huisarts samen met minder zorg in de tweede lijn. Bij de drie andere aandoeningen bleek meer zorg door de huisarts niet samen te gaan met minder zorg in het ziekenhuis.
Huisartsen hebben in hun rol van poortwachter voor toegang tot de tweede lijn een sturingsmiddel in handen om het zorggebruik in de tweede lijn te beïnvloeden. De invloed van dit sturingsmiddel blijkt beperkt. Als patiënten eenmaal in de tweede lijn terecht zijn gekomen, hebben huisartsen weinig invloed op het zorggebruik in de tweede lijn. Het blijkt dat een deel van de verwijzingen (30 – 50%) van patiënten naar een arts in het ziekenhuis buiten de huisarts omgaat. Specialisten verwijzen onderling, of de verwijzing komt van de tandarts of de verloskundige.

Onderzoek is gedateerd
Het onderzoek is door NIVEL uitgevoerd vóórdat er meer aandacht kwam voor afspraken over substitutie. Om te zien of afspraken over substitutie effectief zijn, zou het onderzoek herhaald moeten worden. Door het herhalen met recente gegevens wordt zichtbaar of afspraken over substitutie inderdaad leiden tot meer zorg in de eerste lijn en minder in de tweede lijn. Mogelijk is dit ook een stimulans om tot verdere afspraken over substitutie te komen, aldus NIVEL, want deze afspraken lijken moeilijk van de grond te komen.

Het NIVEL-onderzoek Substitutiepotentieel tussen eerste- en tweedelijns zorg: communicerende vaten of gescheiden circuits? Is hier te downloaden.

(Foto: Gwoeii/Shutterstock)

Volg ons