RVS: Geef patiënten en zorgaanbieders de ruimte bij zorginkoop

Posted on 03-10-2017 in Actueel, Nieuws

Het systeem voor zorginkoop moet grondig veranderen, vindt de Raad voor de Volksgezondheid en Samenleving (RVS). Zorgverzekeraars, het Rijk en gemeenten sturen nu vooral aan op goedkope zorg en daar wordt de zorg niet beter van, zegt de raad in het advies ‘Zorgrelatie centraal. Partnerschap leidend voor zorginkoop’.

De raad pleit voor een vorm waarbij patiënten en cliënten samen met de zorgverlener die hun situatie goed kent, kunnen bepalen welke zorg zij nodig hebben en wie die zorg het beste kan geven. De relatie tussen patiënt en zorgverlener én de keuzen die zij maken, worden daarmee leidend bij de inkoop van zorg.
Het huidige systeem van strakke jaarlijkse zorgcontracten leidt volgens de raad tot allerlei problemen, zoals patiëntenstops en onverwachte rekeningen achteraf. In plaats van strenge financiële afspraken moeten patiënten en zorgaanbieders juist de ruimte krijgen om samen te bepalen welke zorg door wie het meest zinvol is, aldus de raad.

Zorgaanbieders en patiënten weten wat passende zorg is
“Inkopen op kwaliteit komt onvoldoende van de grond. De vraag wat een patiënt in bepaalde situaties nodig heeft, is naar de achtergrond geraakt”, zegt RVS-voorzitter Pauline Meurs. Door de financiële druk staat vernieuwing van zorg ook onder druk.
De raad vindt dat het huidige systeem te veel uitgaat van wantrouwen in zorgaanbieders, wat leidt tot controledrift en dus hoge administratieve lasten. Die zorgaanbieders moeten juist het vertrouwen krijgen dat ze samen met de patiënt het best weten wat passende zorg is, aldus de raad.

Partnerschap tussen zorginkopers en zorgaanbieders
De RVS pleit voor een partnerschap tussen zorginkopers en zorgaanbieders. Het gaat erom samen op te trekken in het streven naar goede, passende zorg en te investeren in innovatie en preventie. Jaarlijks onderhandelen tussen zorginkoper en aanbieder over prijzen en volumes hoort daar niet bij.

Rol voor zorginkopers: delen van informatie
Zorginkopers behouden hun huidige rol van onderhandelaar wel bij het inkopen bij leveranciers van geneesmiddelen en hulpmiddelen. Deze rol zou zelfs versterkt en uitgebreid moeten worden. Ook ziet de RVS een rol voor de zorginkopers in het delen van informatie. Zij hebben een schat aan informatie over prestaties van zorgaanbieders. Door deze informatie te delen kunnen zorgaanbieders van elkaar leren en worden zij uitgedaagd om de zorg en ondersteuning verder te verbeteren.

Goede voorbeelden zouden de norm moeten zijn
De RVS ziet ook goede voorbeelden van zorginkoop met gunstige effecten, zoals ziekenhuizen die de handen ineenslaan met zorgverzekeraars om samen in te kopen. Ook zijn er inkopers en aanbieders die met elkaar afspraken maken om zorgverleners en cliënten samen meer zeggenschap te bieden, of die contracten voor meer jaren aangaan. De initiatieven voor de invoering van persoonsvolgende bekostiging zouden op grotere schaal ingezet moeten worden. De raad vindt dit soort voorbeelden nog te vaak uitzonderingen, terwijl ze de norm moeten zijn.

Nieuw all-in tarief voor huisartsen
Een voorbeeld van innovatie dat de RVS zal aanspreken, is het contract dat tachtig huisartsenpraktijken hebben afgesloten met Menzis. Hierin hebben ze één vooraf vastgesteld bedrag voor alle patiënten afgesproken, in plaats van verplichte aparte declaraties. Dat moet het gemakkelijker maken de ene patiënt te helpen door een chatgesprek van een minuut, terwijl de andere juist meer tijd krijgt dan het gebruikelijke tienminutenconsult. Dat meldt De Volkskrant. Geen gebruikelijk standaardcontract dus, dat weinig ruimte laat voor vernieuwing. Het idee achter deze nieuwe, persoonlijke aanpak is dat het minder snel nodig is door te verwijzen naar duurdere zorg. De besparingen mag de huisarts deels gebruiken voor zijn eigen praktijk. Uiteindelijk moeten de afspraken de zorgkosten – en dus de hoogte van de zorgpremie – beteugelen.

Concrete aanbevelingen: er zit winst in samenwerking
Om dit te stimuleren doet de raad een aantal concrete aanbevelingen. Zo moeten partijen middelen en medicijnen streng blijven inkopen. En er zit winst in samenwerking, zoals een zorgverzekeraar die alle klinische acute zorg als regiovertegenwoordiger kan inkopen, zodat het goedkoper wordt. Ook vindt de raad dat gemeenten meer ruimte moeten krijgen om te experimenteren met maatwerk.

Goedkoop of duurkoop?
Het advies is opmerkelijk, omdat minister Schippers en staatssecretaris Van Rijn in hun beleid juist benadrukken dat de markt onder sturing van zorginkopers tot goede inkoopcontracten kan komen. Zorgverzekeraars hebben sinds 2016 de expliciete taak gekregen die zorgkosten te beheersen. Gemeenten hebben al langer te maken met bezuinigingen op jeugdzorg, mede vanuit het idee dat zij de zorg efficiënter konden organiseren.

Huidige systeem niet oplossing voor goedkoper maken zorg
De politiek wil zorg goedkoper maken, omdat die anders onbetaalbaar dreigt te worden. Maar de raad denkt niet dat het huidige systeem daarvoor de oplossing is. ‘De huidige kaasschaafmethode leidt slechts tot beperkte kostenbeheersing, terwijl het echt anders organiseren van zorg zal leiden tot een fundamentele beheersing van de kosten, zeker op langere termijn’, zo staat in het rapport.

Het advies kunt u hier downloaden.

(Foto: Shutterstock)

Volg ons