“In de PaTz-groep besef je elkaar nodig te hebben”

Posted on 25-04-2016 in Nieuws, Palliatieve zorg, Topbericht

Leonie de Bont is huisarts in Rotterdam Ommoord en voorzitter van de PaTz-groep Hessehof.

SAMEN BOUWEN AAN VERTROUWEN – DEEL 2 – In het project ‘Samenbouwen aan vertrouwen’ krijgt de samenwerking tussen huisartsen en wijkverpleegkundigen in PaTz-groepen een stimulans en verdieping. Als voorzitter van PaTz-groep Hessehof in Rotterdam Ommoord heeft huisarts Leonie de Bont ondervonden hoe nieuwe interventies bijdragen aan de versterking van het PaTz-concept. Zie ook deel 1 op Zorgenz op 25 april jl. 

De Rotterdamse huisarts Leonie de Bont ervaart de zorg voor palliatieve patiënten of mensen in hun laatste levensfase als intensief. Ze beschouwt het als een zeer waardevol onderdeel van haar vak. Ze is ook op bestuurlijk vlak betrokken bij palliatieve zorg. “We zorgen voor de patiënt én voor elkaar, zodat iedereen het vol kan blijven houden.”

Innovatieve interventies in een nieuwe setting – In diverse ZonMw-programma’s zijn voor de zorg en ondersteuning van kwetsbare ouderen innovatieve interventies ontwikkeld. Werken deze interventies ook in een andere setting? Wat vraagt het van professionals om een elders ontwikkelde methode te vertalen naar de eigen praktijk? Wat zijn de resultaten in de nieuwe situatie? In dit artikel beschrijven we de toepassing met een leercyclus die is ondergebracht bij de Stichting Leerhuizen Palliatieve Zorg. Het is een uit Groot-Brittannië afkomstige methodiek die door Bart Schweitzer naar Nederland is gehaald en ondergebracht is in de Stichting PaTz. De interventie is nu in Rotterdam doorontwikkeld. In deel 1 vertelt projectleider Frans Baar over de ontwikkeling en implementatie van deze interventie. In deel 2 deelt huisarts Leonie de Bont haar ervaring met de versterking van het PaTz-concept en zij laat zien dat de gestructureerde samenwerking met wijkverpleegkundigen een verrijking is.

Meer dan elkaar goed kunnen bereiken
Is Leonie de Bont door het deelnemen aan een PaTz-groep beter toegerust voor palliatieve zorg? “Dat denk ik wel. Je leert elkaar kennen, je hebt een gezicht bij de wijkverpleegkundige, waardoor je elkaar gemakkelijker benadert om te overleggen. Het is minder eenrichtingsverkeer, wat vroeger wel het geval was voordat ik in een PaTz-groep zat. Maar het gaat over meer dan elkaar goed kunnen bereiken. Het praat gemakkelijker als je weet hoe iemand erin staat, hoe iemand werkt of wat iemands positie is”, verklaart ze. “Wijkverpleegkundigen horen meer en horen andere dingen. Patiënten vertellen bijvoorbeeld over hun angsten of bepaalde gedachten. Daardoor kom ik meer te weten, er ontstaat een bredere context, dat is de toegevoegde waarde van de informatie die een wijkverpleegkundige over een patiënt inbrengt”, vervolgt ze. En dat niet alleen: “Als dokter ben je vaak bezig met symptoombestrijding, maar dan zegt de wijkverpleegkundige: Zijn zoon uit Australië wil overkomen, hoe denk jij daarover?”

“Als dokter ben je vaak bezig met symptoombestrijding, maar dan zegt de wijkverpleegkundige: Zijn zoon uit Australië wil overkomen, hoe denk jij daarover?”

Scherper worden
Het PaTz-concept is in Rotterdam verder doorontwikkeld. Consulenten palliatieve zorg maken deel uit van het overleg, en soms ook een apotheker of geestelijk verzorger. Dat helpt, heeft Leonie de Bont ervaren. “Ik ben blij dat ik een beroep kan doen op het consultatieteam palliatieve zorg als ik klem kom te zitten. Dat doen lang niet alle huisartsen. Ik bel om na te gaan of ik aan alles heb gedacht, of ik niets over het hoofd heb gezien, of ik het goed heb geregeld. Dit contact scherpt me. Het bevordert mijn deskundigheid.” Daarbij is het PaTz Portal behulpzaam. In het Portal staan diverse interventies, zoals het Gezamenlijk Huisbezoek. “Dat heeft een grote meerwaarde, samen met de wijkverpleegkundige een patiënt bezoeken. Het stimuleert onze samenwerking en geeft de patiënt en diens naasten rust en vertrouwen. Door de wijkverpleegkundige erbij te betrekken, krijg ik meer inzicht; zij kent de mogelijkheden in de buurt of wijk. Ik kan daardoor een breder aanbod aan mijn patiënten doen.”

“Na iedere bijeenkomst stellen de deelnemers samen de knelpunten en leerpunten vast.”

Gezamenlijk Huisbezoek
De huisartsen en wijkverpleegkundigen hebben samen een training gevolgd over het Gezamenlijk Huisbezoek. “We houden nu een voorbespreking en zorgen dat iedereen dezelfde informatie heeft. Er ontstaat iets door het huisbezoek, je hoeft niet eerst een drempel over om elkaar te benaderen, we maken gebruik van elkaars expertise, we steunen elkaar. Niemand heeft het gevoel dat hij er alleen voor staat. Het gaat vaak om intensieve trajecten, maar zo zorgen we ervoor dat iedereen het vol kan blijven houden.” Trainingen helpen om de samenwerking te verdiepen. Zo hebben de huisartsen onlangs in een training met wijkverpleegkundigen uitgelegd wat zij belangrijk vinden. “Dat wij bijvoorbeeld allemaal hetzelfde beeld van de situatie rond een patiënt hebben. En wat de patiënt wil, wat hoopt hij nog? Omgaan met hoop is een belangrijk gespreksonderwerp. Soms regelen we dat er medicatie in huis is om spoedsedatie te kunnen inzetten. Door een goede overdracht zorgen we ervoor dat andere dokters die bij de zorg betrokken kunnen worden, zoals artsen op de huisartsenpost, op de hoogte zijn.”

“Ik sta er niet alleen voor”
De afgelopen tijd heeft Leonie de Bont gemerkt hoe de inzet van diverse interventies en tools het PaTz-concept heeft versterkt. “Je leert van elkaar, we stellen kritische vragen. Ik heb nu voor het eerst te maken met een ALS-patiënt. Ik kan mijn collega’s in de PaTz-groep vragen of zij daar ervaring mee hebben, hoe zij daarmee zijn omgegaan, wat ik kan verwachten.”
Na iedere bijeenkomst stellen de deelnemers samen de knelpunten en leerpunten vast. “We kijken of we behoefte hebben aan onderwijs. We zijn niet zo gewend om alles op een rij te zetten in een structuur, maar het leidt wel tot inzichten. Er ontstaat bewustwording dat je elkaars expertise laagdrempelig kunt inzetten, we krijgen weer korte lijnen, zoals vroeger toen je met een wijkverpleegkundige de wijk bediende. Veel huisartsen denken dat ze het alleen moeten doen. Ik heb geleerd dat ik er niet alleen voor sta en dat we het samen doen. Ik zeg tegen patiënten: ik heb de wijkverpleegkundige nodig om de zorg voor u goed te kunnen regelen.”

Samenwerken: een verrijking
Leonie de Bont ziet een beweging op gang komen. “Als huisarts ben je gewend om solistisch te werken. We creëren bewustwording dat je de ander nodig hebt, juist bij dit onderdeel van je werk. Over de palliatieve zorg praten met anderen is geen zwaktebod, maar juist een verrijking, een aanvulling. Voorwaarde is natuurlijk dat het een veilige intervisiebijeenkomst is. Het is niet altijd gemakkelijk om te praten over zaken die je uit je evenwicht brengen. Je hebt bij een palliatieve patiënt soms het gevoel dat je achter de feiten aanholt, dat is moeilijk. In een PaTz groep kun je stoom afblazen en wordt de situatie minder zwaar. Je durft tussentijds een collega of wijkverpleegkundige te raadplegen.”

“Over de palliatieve zorg praten met anderen is geen zwaktebod, maar juist een verrijking, een aanvulling”

Nieuwe verbinding in PaTz-groep
PaTz-groepen hebben nog een mooi neveneffect, stelt Leonie de Bont. “Huisartsen zitten bij elkaar in onder één dak, ze hebben hun avond-, nacht- en weekenddiensten goed geregeld en informeren elkaar digitaal over zaken die hun vak aangaan. Daardoor is de noodzaak om overstijgend te werken weg. Maar PaTz brengt dat terug. We vinden weer verbinding in een PaTz-groep. Van daaruit kunnen we zorg in de wijk en buurt beter organiseren en de versnippering aanpakken.”
Als het aan Leonie de Bont ligt, treden alle huisartsen tot een PaTz-groep toe. “Dan heb je iedereen erbij en ontstaat regiobreed betere palliatieve zorg. Zorg in de avonduren wordt dan gemakkelijker. Het kan andere initiatieven stimuleren, de basis is daarvoor gelegd. Denk aan overdracht bij ontslag vanuit het ziekenhuis. Als we dit als PaTz-groep aankaarten, hebben we meer slagkracht.”

Corina de Feijter

(Fotografie: Studio Oostrum)

‘Samen bouwen aan het veranderend zorglandschap voor ouderen’ is een initiatief van ZonMw om innovatieve interventies voor ouderen toepasbaar te maken in een andere setting. Vier van de zestien gehonoreerde projecten staan in deze serie centraal. Kijk HIER voor meer informatie over dit initiatief en innovatieve interventies om de zorg en ondersteuning voor ouderen te verbeteren. Zie ook www.beteroud.nl.
Dit artikel is onderdeel van een serie met vier maal een tweeluik over vier van de zestien gehonoreerde projecten. Deze serie loopt in de maand april met elke week berichten over een project.

Volg ons