Posted on 08-05-2017 in Nieuws, Ouderenzorg, Zorg & Welzijn

VIERDELIGE SERIE – DEEL 2 – Ouderen die nog zelfstandig wonen, komen soms te weinig tussen de mensen. Dat kan leiden tot problemen, lichamelijk én psychisch. Ze bewegen te weinig, raken sociale contacten kwijt en dreigen verder te vereenzamen. Slimme ICT kan deze vicieuze cirkel helpen doorbreken.

“Ouderen zeggen ons vaak: ik had niet gedacht dat ik kon meekomen met de moderne maatschappij. Nu gaat er een wereld voor ze open. De kleinkinderen komen graag op bezoek, want opa heeft ook een tablet! Onze medewerkers vinden dat fijn. Ze zien mensen opleven en actiever worden.” Dat zegt Cindy Wings, projectmanager innovatie & wetenschap bij Zuyderland, een zorgorganisatie in Zuid-Limburg met onder meer een ziekenhuis, zorgcentra en thuiszorg.

Up-to-date blijven
Wings heeft het over Co-Living, een applicatie met een eenvoudig recept: digitaal afspreken om elkaar fysiek te ontmoeten. Het is een virtuele sociale gemeenschap die ouderen ondersteunt bij hun sociaal leven en het ontmoeten van (nieuwe) vrienden. Co-Living biedt structuur, is laagdrempelig en geeft ouderen het gevoel ‘up-to-date’ te blijven, vertelt Wings. Via een tablet worden ouderen gestimuleerd mee te doen met activiteiten. De software geeft extra tips (‘Vergeet uw bril niet!’) en laat gebruikers ook anderen uitnodigen mee te komen.

In de eHealth-week 2017 bracht ZonMw de brochure ‘De Kweekvijver van AAL’ uit. Het is een uitgave die vol staat met slimme ICT-oplossingen die zijn ontwikkeld met en voor ouderen, met ervaringsverhalen en met inzichten in de meerwaarde voor de maatschappij. Onder het motto: Samen ICT-oplossingen voor ouderen ontwikkelen en vermarkten. Marc van Bijsterveldt maakte de korte interviews voor de ‘Kweekvijver’ en heeft er op verzoek van Zorgenz vier nader uitgewerkt. Dit is deel 2 over Co-Living. Het eerste deel over HalloZorg verscheen op 1 mei jl. op Zorgenz.

Extra motiveren
Wings is enthousiast. In het systeem komen diensten rond sociale interactie en zorg, welzijn, begeleiding en monitoring van mobiliteit samen, legt ze uit. Ouderen kunnen daaruit zelf hun keuzes maken. Maar Co-Living betrekt ook familie en mantelzorg. Zij kunnen via de persoonlijke pagina’s meekijken en zo betrokken blijven bij de activiteiten van hun naaste. Dat voorkomt psychosociale achteruitgang en sociaal isolement. Zorgmedewerkers kunnen eventuele inactiviteit via het systeem eenvoudig signaleren, zodat ze een oudere tijdens een gesprek extra kunnen motiveren. Belangrijk gezien de veranderingen in de zorg, vindt Wings: “Vroeger zag je in het zorgcentrum of mensen minder actief werden. Nu meer mensen langer thuis blijven wonen, moet je het op andere manieren gaan signaleren.”

Wennen aan technologie
Voor Zuyderland is het belangrijk aan innovaties te werken, omdat de organisatie zo kwaliteit kan blijven leveren. Wings: “Maar niets komt vanzelf. Ouderen moeten wennen aan technologie, onze medewerkers net zo goed. Dat proces willen we zorgvuldig begeleiden.” Het systeem is ook niet voor alle ouderen geschikt, benadrukt ze. “Je moet niet heel zware lichamelijke of mentale problemen hebben. Voor mensen met dementie zijn activiteiten ook heel belangrijk, maar dan zijn het eerder de mantelzorgers die Co-Living gebruiken om dingen voor hun naaste in te plannen.”

Ook voor ‘zwaardere’ groep
Inmiddels is Zuyderland met een van de partners uit het Co-Living-project bezig om het systeem onder de naam Citard Active door te ontwikkelen en breder te introduceren in de regio. Toen het project in 2010 begon, was de gemiddelde populatie van zorgcentra nog heel anders, legt Wings uit. Bewoners waren nog tamelijk mobiel en konden veel meer zelf. Nu gaat het om een veel ‘zwaardere’ groep, waarvoor de applicatie ook toegankelijk moet zijn. “We werken bijvoorbeeld aan een avatar, zodat gebruikers het systeem kunnen bedienen door er gewoon tegen te praten. Voor deze groep is het gebruik van een tablet vaak toch te lastig. Een volgende stap is de ontwikkeling van een robot, bedoeld voor mensen die een avatar nodig hebben die als het ware letterlijk achter ze aanloopt.”

Koppelen aan wijksteunpunt
Tegelijkertijd is het nodig om het systeem juist ook geschikter te maken voor thuiswonende ouderen en het bijvoorbeeld te koppelen aan een wijksteunpunt. Wings: “Om dat te kunnen doen hebben we een vervolgsubsidie van ZonMw gekregen. Heel belangrijk, en niet alleen voor de doorontwikkeling van de techniek. Je leert ook veel over het verder verspreiden van een innovatie. Bij een succesvolle implementatie in wijksteunpunten kunnen we de toepassing dan veel makkelijker opschalen naar andere settings.”

Impuls voor scholing
Wings is positief over het Europese programma Active & Assisted Living (AAL), dat in Nederland door ZonMw wordt gecoördineerd. Het heeft niet alleen Co-Living mogelijk gemaakt, ook de scholing van medewerkers kreeg een impuls vanuit AAL. “Veel zorgmedewerkers, met name de oudere collega’s, zijn niet goed bekend met technologie. Die moet je ondersteunen om ermee te leren werken. Een innovatie als Co-Living is belangrijk voor onze cliënten. Die willen we goed bedienen. Maar we zijn tegelijkertijd zo ongeveer de grootste werkgever van Limburg. We zien het als een maatschappelijke verantwoordelijkheid om onze mensen goed mee te nemen bij innovatie in de zorg.”

Meer informatie: Co-Living staat voor ‘Virtual Collaborative Social Living Community for Elderly’. Het project was onderdeel van het ZonMw-programma AAL, een Europees stimuleringsprogramma op het gebied van slimme technologie voor ouderen: zie www.zonmw.nl/co-living. Het vervolg op Co-Living heet OAS. Het is een zogeheten VIMP-project (Verspreidings- en implementatie Impuls) van ZonMw. Zie www.zonmw.nl/oas. Via de website van ZonMw is de volledige brochure De Kweekvijver van AAL te downloaden.

Marc van Bijsterveldt

(Foto: Photographee.eu/Shutterstock)

Volg ons