Kwetsbare groepen dreigen bij e-health buiten de boot te vallen

Posted on 25-01-2019 in Actueel, ICT, Nieuws

Catherine Bolman: “De werking en inhoud van sommige e-health-toepassingen zijn voor mensen met lage vaardigheden te ingewikkeld.”

E-health lijkt een geschikt hulpmiddel om de druk op de zorg te verlichten. Diverse toepassingen zijn dan ook aan een opmars bezig. Deze ontwikkeling is echter vooral voor kwetsbare doelgroepen niet zonder risico’s, stelt Catherine Bolman, hoogleraar e-health bij de Open Universiteit. Vandaag, tijdens de nationale e-healthweek, spreekt zij haar oratie uit. De titel van de oratie is ‘e-health-toepassingen bij kwetsbare groepen: een uitdaging’. Haar advies: betrek kwetsbare groepen bij het ontwikkelen en uittesten van interventies die aansluiten bij hun kennis en vaardigheden.

“E-health, al dan niet gecombineerd met persoonlijk contact, biedt heel veel mogelijkheden. Als informatieverstrekking aan jongeren over gehoorschade, als intensieve online therapie bij angstklachten, maar ook als zorg op afstand, bijvoorbeeld bij een chronische ziekte. Het biedt meer onafhankelijkheid, eigen regie, 24-uurs beschikbaarheid en lage kosten. Ook bij de Open Universiteit ontwikkelen en evalueren we e-health-toepassingen: om ouderen te stimuleren te bewegen, kinderen te leren hun angst te overwinnen en een kankernazorgwijzer. Maar er kleven ook risico’s aan het toenemend gebruik van e-health, en dan met name voor kwetsbare groepen”, zegt Catherine Bolman.

Kwetsbare groepen
In de eerste plaats moeten e-health-toepassingen effectief bewezen en betrouwbaar zijn. Veel zorgprofessionals en zorggebruikers hebben daar terecht zorgen over. Maar e-health kan ook leiden tot meer ongelijkheid in de zorg. Bolman: “Kwetsbare groepen als ouderen, lager opgeleiden en chronisch zieken zijn vaak minder vaardig in het vinden en gebruiken van de e-health-toepassingen. De werking is te ingewikkeld of de inhoud is te moeilijk.” Naarmate e-health een grotere plaats inneemt in de gezondheidszorg, gaat deze groep steeds vaker buiten de boot vallen, meent Bolman.
“In het kader van mijn leerstoel wil ik me richten op het verbeteren van het bereik en het gebruik van e-health juist bij deze kwetsbare groepen. We willen interventies maken die aansluiten bij hun kennis en vaardigheden. Dus meer illustraties, animaties en beeldmateriaal als dat nodig is, en eenvoudige bediening. Maar ook virtual reality, chatbots en gaming als dat werkt. Om dat te doen zullen we deze groepen betrekken bij het ontwikkelen en uittesten van interventies.”

Derde e-healthweek
De derde e-healthweek loopt van 21 tot en met 26 januari en is er vooral gericht op bewustwording en het nut van digitale toepassingen ter ondersteuning van zorgprofessionals en -gebruikers. Er zijn zo’n 268 activiteiten aangemeld, meer dan de 250 van 2018. Gedurende de e-healthweek laten verschillende partijen verspreid door Nederland zoveel mogelijk mensen de mogelijkheden van e-health ervaren. Een belangrijk thema daarbij is innovatie.
De openingsmanifestatie vond plaats in Den Haag. Tijdens zijn openingsspeech benadrukte minister Bruins al het belang van aanpak van de fragmentatie in het gebruik van e-health, ook wanneer het gaat om succesvolle toepassingen op gebieden, zoals telemonitoring van chronische aandoeningen. Verder ging Bruins in op de noodzaak van een goede basis voor e-health-toepassingen in veilige en betrouwbare gegevensuitwisseling. Om de al gezette vrijwillige stappen te ondersteunen, wordt uiterlijk in april een wettelijk kader geïntroduceerd.
Bruins: “Er zijn ongelofelijk veel toepassingen die kunnen bijdragen aan een beter, gezonder leven. Ik hoop dat gedurende deze week niet alleen wordt belicht welke duizend bloemen er bloeien in e-healthland, maar vooral hoe we deze zorginnovaties kunnen concretiseren. Het is dan ook van groot belang om alle betrokken partijen samen te brengen en tot samenwerking te stimuleren. Op die manier kunnen we ervoor zorgen dat de zorggebruiker zich meer mens en iets minder patiënt voelt.”

(Bron: Open Universiteit en ICT Health)

Volg ons