Jan Joost Meijs: van ziektemodel naar buurtgezondheid

Jan Joost Meijs: van ziektemodel naar buurtgezondheid

Datum: 10 april 2018

Successen heeft vele vaders, maar de founding father van Welzijn op Recept is zonder twijfel Jan Joost Meijs. Tot voor kort directeur van gezondheidscentrum De Roerdomp in Nieuwegein, maar daar is na ruim 18,5 jaar een eind aangekomen. Bij zijn afscheid blikt hij nog even terug, maar kijkt ook vooruit.

Bij zijn aanstelling 18,5 jaar geleden kwam Jan Joost net terug uit Nepal, waar hij had gewerkt in de leprazorg. Hij keek met verbazing naar de eerstelijnszorg in ons land. “Wat mij vooral opviel, was dat er heel weinig integraal werd samengewerkt”, herinnert hij zich. “Er was echt een waterscheiding tussen de disciplines en lijnen, met totaal verschillende en strikt gescheiden belangen. Het community based denken en werken was ver te zoeken. In Nepal werd vanuit de beperkte middelen breed gekeken naar wat iemand nodig had. In Nederland was vanuit overvloed alles ‘dichtgeregeld’, met aandacht voor ziekte, maar niet voor gezondheid of preventie.”

Formule-1-wagen die 30 rijdt
Bevlogen vervolgt hij: “Als artsen zich beperken tot ziektezorg, gaat het niet goed. Dat is een van de meest lastige cultuurveranderingen die noodzakelijk is en daarin staan we nog steeds aan het begin. Een huisarts moet zich ook bemoeien met het sociaal model. Daarop moet het werk zijn ingericht, maar ook de bijbehorende financiering. Niet wat je nu ziet: gemeenten en zorgverzekeraars die alleen financieren ‘wat van hun is’, terwijl het om dezelfde mensen gaat. In Welzijn op Recept gaat het om het sociale model naast het medisch model. Maar dat moet op een nog meer geïntegreerde wijze, met artsen die aandacht hebben voor welzijn: wat heb je nodig om gezond en gelukkig te worden? Nu is het toch nog een formule-1-wagen die 30 kilometer rijdt. Er zit meer power onder die motorkap.”

In leergemeenschappen werken aan buurtgezondheid
Gemeenten kunnen het systeem ombuigen, is de overtuiging van Jan Joost. “Gezondheid en welzijn bevorderen, is een gemeenschappelijk belang en daarin moet je de bevolking meenemen. We moeten naar community based health care, daar ligt de kracht.” Hij erkent dat dat niet eenvoudig is. “Dat kun je uitproberen in ‘proeftuinen’ of ik noem het liever ‘leergemeenschappen’. En dat is precies waarmee ik me nu in de gemeente Nieuwegein ga bezighouden. In drie buurten van zo’n 1.500- 3.000 inwoners gaan we aan de slag met de omslag van ZZ naar GG van Ziekte & Zorg naar Gezondheid & Gedrag, in combinatie met het versterken van de kracht in de community. Dan combineer je twee bewegingen in de omslag naar buurtgezondheid. In de taal van 2018 zeg je dan dat je Positieve Gezondheid wilt bevorderen om de gezondheid en veerkracht van alle inwoners te versterken zodat ze iedereen maximaal tot bloei kan komen. Maar we  bedoelen natuurlijk hetzelfde.”

Ei van Nieuwegein
Dus over nog eens 18 jaar is Jan Joost ook de founding father van buurtgezondheid? Hij lacht: “Het project heet ‘Het ei van Nieuwegein’. Omdat het is gestoeld op eenvoudige principes, maar tegelijk is het ingewikkeld in de uitvoering. Want niets is moeilijker dan te komen tot gedragsverandering. Het is eenvoudig om af te vallen, gewoon door gezonder te eten. Toch heeft de helft van de bevolking overgewicht. De componenten zijn simpel, maar zijn niet simpel toe te passen. Daarvoor heb je elkaar nodig. De uitdaging is om  inwoners en professionals mee te krijgen, zonder moraliserende houding. En dan is er nog de prangende vraag hoe je in vredesnaam de financiering rond krijgt.” Hij recht zijn rug en zegt dan vastberaden: “Iemand moet het starten.”

Andere focus
Hij heeft het tij mee, er is steeds meer aandacht voor positieve gezondheid en leefstijl. “Veranderingen beginnen onderop”, is zijn overtuiging. “Teveel mensen staan nu aan de rand van de maatschappij. Het is onbegrijpelijk dat mensen die aandacht nodig hebben, die worstelen met tal van sociale en psychosociale problemen nu zijn aangewezen op de eerstelijnszorg, die van 9 tot 5 geopend is. Dat is niet de primaire taak en leidt langzaam maar zeker tot overbelasting van de professionals. Het moet fundamenteel anders met een andere focus. Dat zie je ook ontstaan, zoals de beweging naar positieve gezondheid, tegen het traditionele systeem in.  Jan Joost besluit glimlachend: “Ik geloof in dit soort tegenbewegingen, dat geeft hoop.”

Gerda van Beek

 

Gerelateerde berichten

Author: Zorgenz

Share This Post On

Submit a Comment

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *