III – Sterven: doodeenvoudig

Posted on 11-03-2016 in Columns, Levenseinde, Nieuws, Topbericht

GASTCOLUMN SANDRA DE LOOS – Mijn Twittertijdlijn is dagelijks goed gevuld met berichtgeving over sterven. Het lijkt wel een beetje een hype in Nederland. Inmiddels is er een volwaardig ZonMw-verbeterprogramma Palliatieve zorg en weet de publieke omroep ons te verrassen met mooie gesprekken over het naderen van de dood. Allemaal erop gericht om niet alleen de kwaliteit van sterven te verhogen, maar ook het bewustzijn bij ons burgers. Hoe en waar willen we eigenlijk sterven? We vinden er allemaal iets van. Tenslotte gaan we allemaal een keer dood.

“Sterven is doodeenvoudig. Iedereen kan het” – Rene Gude, oktober 2014

In populatiemanagement termen: de populatie die het aangaat telt elke Nederlander! We durven echter wel met enige zekerheid te stellen dat het merendeel van onze landgenoten er voor hun 65-jarige levensjaar niet zelf mee te maken krijgt. We sterven immers gemiddeld op hoge leeftijd. Wordt de populatie daarmee kleiner? Nee, maar uit de praktijk blijkt dat huisartsen en wijkverpleegkundigen met ruim 90 procent zekerheid een inschatting kunnen maken van welke populatie het wél ondergaat. Door deze goede projectuitkomsten kunnen we ons dus specifiek richten op die mensen; de palliatieve populatie.

In het kader van de landelijke bewustwordingscampagne ‘Zullen we over de dood praten’ (7 t/m 31 maart) publiceert Robuust drie bijdragen over palliatieve zorg. Dit drieluik verschijnt op 9, 10 en 11 maart ook op Zorgenz.

Die mensen waarvan de huisarts of wijkverpleegkundige met een hoge mate van zekerheid durft te zeggen dat zij over een jaar niet meer in hun praktijk aanwezig zullen zijn. In deze groep is het grootste effect te behalen. Daarnaast is het goed om bewustwording over de laatste levenswensen bij elke Nederlander te prikkelen. De dood wordt – ondanks alle vooruitgang – nog veel te vaak genegeerd.

In vier van onze programma’s zijn projecten in voorbereiding of uitvoering die ernaar streven de kwaliteit van sterven te verhogen. In al die trajecten komt al snel de essentie naar boven ‘Kwaliteit van leven, wat is dat en hoe raakt mij dat?’ Als patiënt, als zorgverleners of als burger’. Met een verbazingwekkende conclusie als gevolg: 70% van de mensen sterft niet daar waar zij dat graag willen. Thuis of in een omgeving die als thuis voelt. Wat een aantal! En dat terwijl ik weet dat het wel kán en dat elke betrokken zorgverlener daar graag zijn steentje aan bijdraagt. Ik luisterde in talloze gesprekken naar zorgverleners en projectleiders. Samengevat hoorde ik eigenlijk steeds hetzelfde: “Vertel mij, uw kinderen of uw mantelzorger wat uw laatste levenswensen zijn. Samen met u, mijn collega zorgverleners en uw naasten zullen wij dan proberen die laatste wensen te realiseren.”

Natuurlijk hebben we daarin nog een weg te gaan met elkaar. Want praten over doodgaan is niet eenvoudig, voor niemand, dus ook niet voor de dokter. En ja, registratie van de laatste levenswensen en die beschikbaar maken voor elke betrokken zorgverlener is ook niet zomaar geregeld. Maar met de juiste energie maken we het in ieder geval wel bespreekbaar. En dat is de eerste stap naar uitvoerbaarheid. Ik daag u uit: in 2020 sterft 70% van de palliatieve populatie daar waar zij dat wenst: thuis!

Sandra de Loos werd in 2014 gevraagd als projectvoorbereider en schrijver van ‘Palliatieve zorg: de patiënt centraal’ binnen het programma Goedleven. “Al snel werd duidelijk dat ik het onderwerp uitermate fascinerend vond. Toen we door het ZonMw programma ‘Zorg en ondersteuning in de buurt’ benaderd werden voor een startsubsidie, kwam de eerste fase in een stroomversnelling. Mijn nieuwsgierigheid nam nog meer toe, ik ging organisaties als Agora en het IKNL volgen in nieuwsbrieven en op Twitter. Zo belandde ik op persoonlijke twitteraccounts van artsen, nog meer netwerken palliatieve zorg, enzovoorts. Inmiddels ben ik niet meer betrokken bij het project, maar zet ik mij nog steeds graag in voor het bespreekbaar maken van de dood.”
Sandra de Loos is kennismanager bij Robuust.

(Foto: Svetlana Lukienko/Shutterstock)

Lees ook DEEL 1 over de palliatieve zorg in de regio Nijmegen op één lijn en DEEL 2 over palliatieve zorg in de Westelijke mijnstreek.

Volg ons