GoedLeven: Zeeuws-Vlaming zoekt naar alternatief

GoedLeven: Zeeuws-Vlaming zoekt naar alternatief

Datum: 11 juni 2015

hoofdplaat_zeewus_vlaanderen_zorgenzDE KRAPTE VERDELEN – GoedLeven in Zeeuws-Vlaanderen is een van de negen proeftuinen die door VWS in 2013 zijn ingesteld. Er doen in deze krimpregio veel organisaties mee, en ook een aantal gemeenten. Het hoofddoel is dat de Zeeuws-Vlaming gezonder gaat leven. Arnold Schelfhout, voorzitter van GoedLeven, vertelt hoe dit streven wordt aangepakt. “Gezondheid is als begrip aan het evolueren.”

Bij de omvangrijke proeftuin GoedLeven is een aantal organisaties betrokken: de huisartsenorganisatie Nucleus Zorg die ook huisartsenposten in Terneuzen en Oostburg exploiteert, de zorgverzekeraar CZ die marktleider in het gebied is, de organisatie ZorgSaam die voor het ziekenhuis in Terneuzen, de ambulancezorg, de thuiszorg, de verpleging en verzorging verantwoordelijk is, Klaverblad Zeeland-Zorgbelang die de belangen van gebruikers van zorg- en dienstverlening en de mantelzorgers vertegenwoordigt en de ROS Robuust. De drie Zeeuws-Vlaamse gemeenten Terneuzen, Hulst en Sluis doen ook mee. En niet te vergeten nog diverse zorgaanbieders, verenigd in het Verband, die zowel inhoudelijk als financieel van de partij zijn, en inmiddels ook de fitnessbranche (Bodyline).

Gezondheidswinst behalen
Het doel van GoedLeven is: betere zorg, behoud van beschikbaarheid en toegankelijkheid van zorg tegen lagere kosten voor de regio Zeeuws-Vlaanderen, door middel van een integrale populatiegebonden aanpak. In 2020 moet gezondheidswinst behaald zijn. Dat wil zeggen dat voor de Zeeuws-Vlaming dan de levensverwachting ten opzichte van een relevante vergelijkingsgroep, gemiddeld hoger is: in goed ervaren gezondheid, met minder chronische ziekten, minder lichamelijke beperkingen en in goede geestelijke gezondheid.

……………Met een integrale populatiegebonden aanpak moet in 2020 gezondheidswinst behaald zijn

Naar positieve gezondheid
GoedLeven profileert zich als een netwerkorganisatie. De zorg-, patiënten- en welzijnsorganisaties, inclusief de drie gemeenten, werken samen en zoeken naar wegen om duurzame gezondheidswinst te boeken. “We zijn nog op zoek naar onze identiteit. Maar ons streven is om in de breedste zin van het woord de gezondheidszorg in Zeeuws-Vlaanderen op een hoger plan te brengen. De klassieke gezondheidszorg richt zich erg op het fysieke, op behandeling. Maar gezondheid is meer dan dat, het heeft ook te maken met leefstijl en gezonde voeding”, zegt Arnold Schelfhout. Hij verwijst naar de definitie van positieve gezondheid, bedacht door Machteld Huber. Positieve gezondheid is het vermogen van mensen zich aan te passen en een eigen regie te voeren, in het licht van fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven.

Leefstijl en gedrag varanderen
“Gezondheid is als begrip aan het evolueren. Natuurlijk doen wij als samenwerkingsorganisatie hier in de regio ons best om de klassieke gezondheidszorg in stand te houden en de voorzieningen op peil te houden. Maar we zetten in op de voorkant van de gezondheid, we proberen de leefstijl en het gedrag van mensen te veranderen.” Dat is een zoektocht, erkent Schelfhout. “Als je ziek bent, ga je naar een dokter en krijg je een pil of een andere behandeling. Mensen kiezen voor een zo laag mogelijke premie en behandeling en zorg dicht bij hen in de buurt. Zo zit het huidige systeem in elkaar. Maar mensen kunnen ook zelf iets doen om gezond te blijven of te worden, al is zelfmanagement geen garantie voor gezondheid. Die verandering willen we tot stand brengen.”

Vitale en fitte regio
Lukt dat ook, van Zeeuws-Vlaanderen een vitale en fitte regio maken? Schelfhout vertelt over een fitheidsprogramma bij SorgSaam, waar hij tot zijn pensionering lid van de raad van bestuur was, waar medewerkers in groepsverband samen sporten en op hun voeding letten. Alle medewerkers van het ziekenhuis, maar ook de huisartsen en hun huisgenoten, kunnen met korting bij regionale sportaanbieders een beweegprogramma volgen dat bij hen en hun leefstijl past. Ze fietsen bijvoorbeeld van Reims naar Terneuzen in de zogeheten Koesterchallenge, inmiddels een begrip voor de Zeeuws-Vlaming. Ook een groot bedrijf als Dow Chemical probeert het personeel vitaal en gezond te houden.

Eerst de rode zone, dan de oranje
“We zijn gestart met personeel in de rode zone, een groep met een verhoogd risico op diabetes en hart- en vaatziekten bijvoorbeeld. Gedurende negen maanden hebben zij samen gesport en op hun leefstijl gelet. Niemand is afgehaakt en we hebben overtuigend bewezen dat hun gedragsverandering heeft geleid tot minder medicijngebruik. Ze gaan er uit eigen beweging mee door. Er komt nu een tweede programma voor medewerkers in de oranje zone, dat zijn mensen die risicovol zijn. Ik zie dat er een trend op gang komt: meer aandacht voor bewegen en een gezonde leefstijl.” Hij voegt eraan toe dat GoedLeven in gesprek is met de zorgverzekeraar, werknemers en werkgevers om een collectieve polis te ontwikkelen die deze beweegprogramma’s ook vergoedt.

……………“Ik zie dat er een trend op gang komt: meer aandacht voor bewegen en een gezonde leefstijl.”

Interesse van gemeenten
De aangesloten gemeenten Terneuzen, Hulst en Sluis tonen interesse in deze fitheidsprogramma’s. “We hebben een programma opgesteld dat gericht is op mensen met een uitkering die veel gebruik maken van zorg. We zijn nog aan het praten over de financiën. De bedoeling is dat deze mensen in ruil voor deelname aan het programma iets terugdoen, werken in het plantsoen bijvoorbeeld.” Schelfhout vindt het jammer dat er in de proeftuin onvoldoende geld is voor onderzoek naar de effectiviteit van dit soort programma’s. Wat is effectief en wat niet, en waarom is dat? “Daar ben je immers een proeftuin voor. Je wilt vooral weten wat het effect op langere termijn is.” Maar Schelfhout is erg te spreken over de interesse en deelname van de gemeenten. “Bij GoedLeven gaat het om een andere manier van besluitvorming. Het is niet zo dat er een concreet voorstel ligt waar de gemeenteraad een besluit over neemt. Het is meer samen zoeken naar een juiste aanpak en daarmee experimenteren. We delen onze expertise, zoeken verbinding en kunnen daardoor veel effectiever zijn.”

molen_hulst_zorgenzFarmaceutische substitutie
Een project dat zeker ook niet onvermeld mag blijven is: ‘Minder verspilling en doelmatiger voorschrijven in de farmacie’. Huisartsen en specialisten zijn begonnen met het voorschrijven van goedkopere middelen met dezelfde werking; soms zelfs met een betere werking binnen groepen van vergelijkbare geneesmiddelen. Het gaat om groepen medicijnen die zijn geselecteerd op maximaal winstperspectief. Er is een patiëntenfolder ontwikkeld. Dit project levert naar schatting een forse kostenbesparing op. De besparingen zullen na aftrek van eventuele kosten om het project mogelijk te maken, leiden tot ‘shared savings’. Over de besteding van deze gedeelde besparingen wordt op een later moment besloten. Het project zorgt voor betere samenwerking en overleg tussen apothekers, huisartsen en specialisten. [Recent is in FarmaMagazine een artikel verschenen over Farmaceutische substitutie in Zeeuws-Vlaanderen: het is hier te downloaden.]

Maak einde aan volume draaien
Dokters die beloond worden voor elke behandeling en verrichting, aan deze verkeerde prikkel moet een einde komen. Dat vindt ook Schelfhout. “Het leidt alleen maar tot volume draaien. Dokters moeten juist meer het gesprek aangaan over een gezonde leefstijl, om zo onnodige behandelingen te voorkomen. Ook in de laatste levensfase is het belangrijk om met patiënten te praten over wel of niet verder behandelen. Het is niet altijd in het belang van de patiënt om tijd toe te voegen aan leven in plaats van kwaliteit van leven. Ook daarvoor heeft GoedLeven een project.”

Zeeuws model is doorbraak
Schelfhout pleit voor een regiobudget. De regio heeft volgens hem bij de huishoudelijke hulp met het zogeheten Zeeuwse model al bewezen dat het kan: samen het beschikbare geld zo optimaal mogelijk inzetten op basis van samenwerking in plaats van op concurrentie. Bij dit model formuleert de gemeente welke zorg wordt ingekocht en stelt daarvoor een tarief vast. Alle zorgaanbieders mogen de omschreven zorg leveren voor het vastgestelde tarief, met minstens de omschreven basiskwaliteit. De cliënten bepalen zelf van welke aanbieder ze gebruik maken. “Dit model past in de cultuur van Zeeuws-Vlaanderen, we willen samenwerken op basis van dezelfde visie, in plaats van concurreren. Laat ons de krapte verdelen, hebben we gezegd. Wij staan dicht bij onze cliënten, laat dat aan de zorgverleners over om samen met de cliënt te bepalen wat die nodig heeft, dat is onze kracht. Het model gaat uit van vertrouwen en is een doorbraak geweest.”
Het is een geluid wat we vaker horen in de eerste lijn: van verantwoorden naar vertrouwen. “We maken elkaar gek als het gaat om meten en registreren. Het is ook niet duidelijk en zichtbaar wat we met al die cijfers doen. Wij kiezen voor een andere insteek”, reageert Schelfhout.

……………“We maken elkaar gek als het gaat om meten en registreren. Het is ook niet duidelijk en zichtbaar wat we met al die cijfers doen”

Breedte van project is valkuil én kracht
GoedLeven is heel breed qua opzet. “Dat is tegelijkertijd onze kracht en valkuil. Hoe breder de scope, hoe minder effectief. Het is complex allemaal. De Zeeuwse burgers worden erbij betrokken, het streven is een community op te bouwen. “Ook dat gaat met kleine stapjes, ik zou graag meer deelnemers willen hebben, omdat hun visie en ervaring heel bruikbaar zijn. We willen juist ook die mensen bereiken die nog niet zo’n mening over de zorg hebben, of die er nog niet veel gebruik van maken. Maar ook dat kost geld. Het is schipperen tussen weinig middelen en hoge doelen. Ik pleit dan ook voor een budget voor experimenten. Ik geloof in onze aanpak, dat er een alternatief is voor de wijze waarop we nu tegen gezondheid aankijken en hoe onze zorg is georganiseerd. Dat is mijn gedrevenheid. Daarom blijf ik als onafhankelijke voorzitter erbij betrokken.”

Corina de Feijter

(Eerste foto: Op de dijk langs de Westerschelde bij Hoofdplaat – Will Tilroe-Otte/Shutterstock
Tweede foto: De molen van Hulst – Niek Goossen/Shutterstock)

Gerelateerde berichten

Author: Zorgenz

Share This Post On

Submit a Comment

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *