Gezondheid is een ervaring

Posted on 17-12-2014 in Nieuws

“Gezondheid is een ander begrip dan ziekte, daar heb je als professional niet veel over te melden. Hoe mensen hun gezondheid definiëren is direct gerelateerd aan het gebruik van zorg, arbeidsparticipatie en sterftekans.” Dat antwoordde Louis Overgoor, huisarts en directeur van het BigMove Instituut, op de vraag wat de belangrijkste les is van de afgelopen jaren. Dat deed hij tijdens de Nieuwe Zorg-bijeenkomst in Amsterdam, die gewijd was aan het thema zingeving en reflectie in de zorg.

Louis Overgoor werd tijdens deze bijeenkomst in een sfeervolle kerk , die als motto meekreeg ‘Daar hoorden zij d’engelen zingen’ geïnterviewd door Rien Meijerink, voormalig voorzitter van de Raad voor de Volksgezondheid (RVZ). Louis Overgoor introduceerde een aantal jaren geleden de slogan ‘Van ZZ naar GG’; van Ziekte en Zorg naar Gezondheid en Gedrag. Meijerink bekende de slogan van Overgoor gestolen te hebben.
Als huisarts vond Overgoor de zorg die hij verleende onvoldoende. Samen met fysiotherapeuten richtte hij BigMove op. BigMove gaat uit van de visie dat mensen zelf hun ervaren gezondheid kunnen verbeteren. Ze bieden activiteiten en programma’s aan waarmee mensen hun klachten kunnen overwinnen en weer grip op hun gezondheid krijgen. “We werken nu ook binnen de ggz en bieden mensen met complexe psychische problemen of erfelijke psychiatrische aandoeningen programma’s aan, waarmee zij zelf kunnen zorgen voor een draaglijk leven.”

Zorgprofessional krijgt andere rol
Wat is er mis in de zorg? Dat is volgens Meijerink het belonen van prestaties en verrichtingen. “Het meten van gezondheid is de toekomst en Louis Overgoor heeft aangetoond dat het kan. Maar het Binnenhof is totaal geen belangstelling voor dit onderwerp.”
Het ervaren van gezondheid centraal zetten, wat verandert er dan aan de rol van de zorgprofessional? Overgoor: “In een consult zitten twee elementen: de klacht en de vraag aan de patiënt: wie ben jij en wat wil jij? Als huisarts deel jij je kennis. Mensen weten vaak heel goed zelf dat ze risicovol gedrag vertonen. Het gaat erom dat ze het gevoel hebben dat ze dit gedrag kunnen beïnvloeden.”
Hoe ziet de zorg er over vijf jaar volgens Louis Overgoor uit? “De huidige beheersingsinstrumenten, protocollen en gestructureerd werken, die worden het allemaal niet. Het gaat om het proces tussen mensen. De zorg volgt op wat er in de maatschappij al een tijd aan de gang is. Zorgprofessionals worden meer dienstverleners die mensen helpen een optimale gezondheid te bereiken en te houden. We vragen niet meer: wat heb je nodig, maar wat ga jij doen?”

Vrije artsenkeuze is op negatieve manier ‘geframed’
Het thema zingeving en reflectie leende zich voor het bespreken van diverse onderwerpen met de genodigden. CZ-bestuursvoorzitter Wim van der Meeren kreeg vragen van ALS-patiënt en ondernemer Bernard Muller. Heet van de naald was het nieuws dat de Eerste Kamer de beperking van de vrije artsenkeuze heeft tegengehouden. Van der Meren reageerde terughoudend. “Het wordt voor zorgverzekeraars nu moeilijk om de cowboys in de zorg tegen te houden.” Hij gaf aan dat het onderwerp vrije artsenkeuze op een negatieve manier ‘geframed’ is. “Mensen zijn onzeker over alle veranderingen in de zorg. Wij worden als zorgverzekeraars ingehuurd om minder populaire dingen te bewerkstelligen.” Hij wees erop dat CZ al langer selectief inkoopt, bijvoorbeeld bij borstkankerbehandelingen. “Onlangs hebben we met neuroloog Bas Bloem van ParkinsonNet afgesproken dat hij niet langer betaald wordt voor wat hij doet met zijn patiënten, maar voor de gezondheidswinst die hij bij hen bereikt.”

Lief zijn kost niets
Bernard Muller hoopt een medicijn te vinden waarmee ziekte overwonnen kan worden. Hij bracht het onderwerp experimentele medicijnen ter sprake en de rol van de zorgverzekeraar daarbij. “We hebben recht op euthanasie maar geen recht op het gebruik van experimentele medicijnen. Dat vind ik raar.”
Hoe vervelend ook, maar geld speelt een rol, volgens Van der Meeren. “Moeten we premiegeld uitgeven aan een medicijn waarvan nog niet bewezen is dat het werkt? Dat vind ik lastig, we hebben het solidariteitsprincipe en dat betalen we met premiegeld. Dit zouden we dan doen op kosten van een ander.”
Lean en lief willen zijn, dat heeft Van der Meeren eens in een interview gezegd. “Ik heb ooit tegen medewerkers in een ziekenhuis gezegd dat iedereen die daar komt bang en onzeker is. Wees daarom altijd lief. Is dat hetzelfde als patiëntgericht zijn, vroeg een arts me. Nee, het betekent dat je laat merken dat je weet dat iemand kwetsbaar is en dat je daar rekening mee houdt. Lief zijn kost niets.”

Zich toetsbaar opstellen is voor artsen niet iets natuurlijks
Ook bij Rutger Jan van der Gaag, geïnterviewd door Arnold Moerkamp, bestuursvoorzitter van Zorginstituut Nederland, ging het over vertrouwen en een goede dokter zijn. “Het kenmerk van een goede dokter is dat hij bij iedere patiënt denkt: dat zou mijn moeder of een andere dierbare kunnen zijn. Hoe wil je dat die wordt bejegend?”, aldus Van der Gaag. Hij heeft voorgesteld dat artsen elke eerste maandag van de maand hun artseneed nog eens hardop nalezen.
Artsen spreken elkaar onvoldoende aan op hun gedrag, vindt Van der Gaag. Hij uitte zijn zorgen over het aantal verslaafde artsen. “Die willen we graag helpen maar slechts een klein aantal meldt zich bij ons steun- en meldpunt.”

Corina de Feijter

(Foto: Shutterstock)

Volg ons