“Er is vaak meer aan de hand”

Posted on 24-03-2015 in Wijkverpleging

“In de verpleging en verzorging aan huis krijgt de sociale dimensie een belangrijker rol. Dat is een proces, een transformatie die is ingezet nu de schotten zijn weggehaald. Het vak wordt er rijker van en de cliënt krijgt de zorg en de hulp die noodzakelijk zijn.”

“Het wordt eigenlijk zoals we dat in de opleiding hebben geleerd: richt je op de hele mens. Als je bij een cliënt komt waar de post zich heeft opgestapeld en het huis aan het vervuilen is, dan weet je dat er meer aan de hand is. Ik zie ook bij de MBO-collega’s in mijn team voor verpleging en verzorging (VVZ) dat deze signalen worden opgepakt. In ons zorgteam ben ik dan degene die daarin de weg weet, via mijn deelname aan het sociaal team van de gemeente.”

Planbare zorgverlening, flexibele hulpverlening
Gert Jan Bolt, wijkverpleegkundige in Hoogezand, vertelt in dit derde interview (zie ook 3 februari en 3 maart jl.) over de taakverdeling in het VVZ-team en de verhouding tot zijn sociaal team. “Het is nog zoeken, we zijn aan het pionieren. In het VVZ-team van TSN Thuiszorg heeft de regisserend wijkverpleegkundige de eindverantwoordelijkheid. Binnen het team worden de uitvoerende taken verdeeld over HBO- en MBO-verpleegkundigen en verzorgenden. Ik werk een aantal uren per week in het VVZ-team en doe daar allerhande taken. Maar ik merk wel een verschil in dit werk en de eisen die het werken in een sociaal team stelt: de thuiszorg is meestal planbaar, of het moet om een patiënt gaan die opeens moet worden opgenomen, terwijl het sociaal team om een enorme flexibiliteit vraagt. Daar gaat het er vaak in eerste instantie om sowieso contact met een cliënt te krijgen en duurt het even voordat er een intake of een gedetailleerd zorgplan gemaakt kan worden. De hulpverlening is veel minder planbaar.”

Het kan tegen het zere been zijn
Is het dan eenvoudiger om met een indicatiestelling te werken?, leggen we Gert Jan Bolt voor. “De werkelijkheid is altijd weerbarstiger,” merkt hij direct op. “Als ik voor het eerst bij een mevrouw kom die om hulp bij het aantrekken van steunkousen heeft gevraagd, stel ik meteen de vraag hoe dat dan eerder ging. Als de partner haar daarbij hielp, kan ik moeilijk zomaar een indicatie voor hulp bij het kousen aantrekken afgeven, tenzij de partner er niet meer toe in staat is. Dat wil wel eens tegen het zere been zijn. Ik verwacht eigenlijk dat een andere thuiszorgorganisatie als cliënten zich daar oriënteren, dan deze zorgindicatie niet gaat afgeven omdat daar ook verpleegkundige professionals werken. Het grootste probleem is echter dat mensen bang zijn om zorg niet meer te krijgen. Onterecht, maar die gedachte heeft postgevat door alle berichtgeving over bezuinigingen in de zorg. Als je twee maal per week recht hebt op hulp bij het wassen, dan blijft die zorg ook in 2015 behouden. Als wij vinden dat deze zorg drie maal per week nodig is en dat onderbouwen, dan gebeurt dat ook.”

                                                  Mensen zijn bang om de zorg kwijt te raken. Onterecht,
…………………………………………..maar die gedachte heeft door de bezuinigingen postgevat.

Schaarse middelen eerlijk verdelen
“Dit betekent niet dat je als patiënt overal recht op hebt,” voegt Gert Jan Bolt er direct aan toe. “Bij een aanvraag voor een scootmobiel wil ik de werkelijke zorgvraag weten en kan ik natuurlijk geen genoegen nemen met een antwoord als ‘mijn buurman heeft er ook eentje’. De schaarse middelen moeten eerlijk worden verdeeld, die inzet mag men van wijkverpleegkundigen verwachten. Als iemand slaapproblemen heeft, kan ik elke avond een glas warme melk met honing erin adviseren, maar ik kan ook verder kijken. Ik zie dat de medewerkers van ons VVZ-team dit steeds vaker doen. Ze vragen bijvoorbeeld of iemand voor de administratie zorgt en of in deze tijd van het jaar de belastingaangifte wordt gedaan. Die taken nemen ze niet over, maar ze weten steeds beter de weg om de juiste hulp te vinden. Dat is een mooie ontwikkeling.”

Overzicht houden en verantwoording afleggen
In vrijheid je beroep uitoefenen dus. Maar hoe verhoudt zich dat tot de toenemende vraag om verantwoording en om cijfertjes? Gert Jan Bolt noemt Nederland een controlerend land. “Bestuurders en managers willen overzicht houden. Alles moet zijn ingedekt. De wethouder moet zich in de gemeenteraad verantwoorden voor de uitgaven aan het sociaal team, dat begrijp ik. En ook de verzekeraar wil cijfers zien. Dat is de paradox: je hebt vrijheid nodig om je beroep goed uit te oefenen, maar tegelijk moet je de keuzes die je maakt met cijfers onderbouwen en weten waar het geld vandaan komt.”

                                                  De paradox: in vrijheid je beroep uitoefenen maar keuzes met cijfers onderbouwen.

Dezelfde taal spreken
Hij vervolgt: “Dat raakt aan je onafhankelijkheid als wijkverpleegkundige. Juist onze zelfstandigheid en de vrijheid die je nodig hebt om je beroep uit te kunnen oefenen, wordt door huisartsen hoog gewaardeerd. Huisartsen en gemeente communiceren niet altijd goed. Ze kennen elkaar slecht, de informatie over patiënten wordt vanwege privacy overwegingen niet gemakkelijk gedeeld. Bovendien heeft de huisarts vaak een voorkeur met welke thuiszorgorganisatie hij/zij in zee wil gaan.” Gert Jan Bolt prijst zich gelukkig dat de wijkverpleegkundigen in het Groningse Zichtbare schakel-project ‘Nait Soezen’ met de huisarts in de wijk aan de slag zijn gegaan. “In Hoogezand is het daardoor gemakkelijker om de huisartsen bij het bij het sociale team te betrekken. Een belangrijke reden is dat er een wijkverpleegkundige in dat team zit die hun taal spreekt, weet hoe druk ze het hebben en begrijpt hoe zij reageren. Een sociaal team heeft de huisarts en het VVZ-team nodig, omgekeerd kan een VVZ-team niet meer om de sociale dimensie heen. Vaak is er in de thuissituatie immers meer aan de hand.”

Kees Kommer

Gedurende twaalf weken zit Zorgenz aan tafel met wijkverpleegkundigen. Het zijn gesprekken over wat dit beroep nu inhoudt, over de veranderingen die zich in 2015 aandienen, over de eisen die het werk aan de opleiding stelt, over de zinvolle zorg die wijkverpleegkundigen dicht bij de patiënt verlenen. Deze serie is mogelijk gemaakt door het ZonMw-programma Zichtbare schakel Opleidingsimpuls wijkverpleegkundigen.

(Fotografie: Jurgen Moorlach)

Volg ons