Even Buurten in een woonzorgcentrum

Even Buurten in een woonzorgcentrum

Datum: 1 mei 2016
hetmiedn_maarsingh_zorgenz

Hermien Maarsingh van CMO STAMM heeft Even Buurten aangepast aan de situatie in De Bilderdijk.

DEEL 1: DE OPZET VAN SPIL-HOOGEVEEN – De methodiek Even Buurten, die vorig jaar een ZonMw-Parel kreeg, is in Hoogeveen ingevoerd in een woonzorgcentrum. Een buurtgerichte interventie uit de grote stad, krijgt zo een nieuwe toepassing in een ‘intramurale’ setting in de provincie. Waarom wordt bij Spil-Hoogeveen voor Even Buurten gekozen en wat valt daarvan te leren? Deel 2 verschijnt bij Zorgenz op 3 mei a.s.

In Hoogeveen, waar de bevolking sneller vergrijst dan in de rest van Nederland, is het nieuwe woonzorgcentrum Bilderdijk ontwikkeld. Dit centrum bestaat uit ruim 100 appartementen, waar bewoners allerlei vormen van zorg kunnen krijgen. Mensen met een indicatie voor langdurige zorg kunnen er terecht, maar ook mensen die thuiszorg krijgen, of mensen die geen zorg behoeven. Met identieke appartementen wordt geen onderscheid gemaakt tussen woning, verzorgingshuisplaats en verpleeghuisplaats. Belangrijke vragen zijn hoe de bewoners zo lang mogelijk hun zelfredzaamheid kunnen houden en hoe ze een netwerk om hen heen kunnen opbouwen. Het idee ontstond om hiervoor de methodiek van Even Buurten in te zetten. ZonMw financierde dit project uit het Nationaal Programma Ouderenzorg. “Het gaat om een nieuwe locatie en voor de bewoners om een nieuwe situatie. Ze kennen hun buren in het woonzorgcentrum niet. Voor de mensen die er kwamen wonen, is het niet vanzelfsprekend om nieuwe contacten te leggen, om andere bewoners om hulp te vragen of anderen ondersteuning te bieden. Ze kennen ook de omgeving rond Bilderdijk niet goed en gaan er zelf niet op uit”, verklaart Hermien Maarsingh, werkzaam bij CMO STAMM.

Innovatieve interventies in een nieuwe setting – In diverse ZonMw-programma’s zijn voor de zorg en ondersteuning van kwetsbare ouderen innovatieve interventies ontwikkeld. Werken deze interventies ook in een andere setting? Wat vraagt het van professionals om een elders ontwikkelde methode te vertalen naar de eigen praktijk? Wat zijn de resultaten in de nieuwe situatie? In dit artikel beschrijven we Spil-Hoogeveen. Deze interventie is ontwikkeld als ‘Even Buurten’ in Rotterdam en is door drs. Hermien Maarsingh van CMO STAMM aangepast voor toepassing in Hoogeveen. In deel 1 vertellen zij en projectleider Gineke Feenstra over het implementeren van Spil in een woonzorgcentrum. In deel 2 belicht zorgbemiddelaar Geri Blanken wat de ervaringen, opbrengsten en leerpunten zijn in de dagelijkse praktijk.

Spillen in Noord-Nederland
Het project Spil-Hoogeveen is opgezet voor de duur van één jaar. Het heeft parallel gelopen aan Spil, Even Buurten Noord Nederland dat in drie locaties werd ingezet om de ervaringen en inzichten van het Rotterdamse project uit te proberen: de wijk Delfzijl Noord, de wijk De Bouwen in Drachten en het dorp Ter Apel. “We hebben in Bilderdijk dezelfde methodiek gebruikt, maar met het verschil dat de aangestelde ‘Spillen’ individueel contact hebben gelegd met alle bewoners door bij elke deur aan te bellen en zich voor te stellen. Er is nog een verschil: in een ‘echte’ buurt wonen veel verschillende mensen, ook jonge mensen. Een breder publiek waarmee je gemakkelijker ruildiensten tot stand kunt brengen of sleutelfiguren kunt vinden.”

gineke_feenstra_zorgenz

Gineke Feenstra, projectleider en kwaliteitscoördinator in het woonzorgcentrum De Bilderdijk in Hoogeveen.

Bilderdijk als een buurt
Gineke Feenstra is kwaliteitscoördinator bij Zorgpalet, de organisatie die vier woonzorgcentra in Hoogeveen exploiteert. Zij leidde het project Spil-Hoogeveen en licht toe: “In tegenstelling tot in Rotterdam zijn de mensen in een woonzorgcentrum al in beeld, sommigen krijgen professionele zorg. We hebben toen gezegd: we zien de locatie Bilderdijk als een buurt, waar mensen toevallig in een instelling wonen.” De aangestelde Spil in Hoogeveen is net als in Rotterdam een getrainde professional die het zorgcentrum goed kent. Die bijdraagt aan het welzijn en het vergroten van de zelfredzaamheid van de ouderen. Zij stimuleert het opzetten van een netwerk. “De Rotterdamse Spillen hebben hun collega’s uit Hoogeveen verteld over hun ervaringen en uitgelegd wat wel en niet werkt.”

“De Rotterdamse Spillen hebben hun collega’s uit Hoogeveen verteld over hun ervaringen en uitgelegd wat wel en niet werkt”

Zorg dat aan randvoorwaarden is voldaan
“De start is niet ideaal geweest, maar daar hebben we van geleerd,” vervolgt Gineke Feenstra. “Een deel van de mensen komt uit een verpleeghuis en er zijn verkeerde verwachtingen gewekt over de nieuwe woonsituatie. Daarbij speelt een rol dat er twee leveranciers van zorg zijn in Bilderdijk: voor langdurige zorg en voor thuiszorg en dagbesteding. Onze Spil leverde een belangrijke bijdrage om een brug te slaan tussen de bewoners en dat heeft een positief effect op het leefklimaat. Dit is nodig voordat aan het vergroten van zelfredzaamheid en het versterken van het netwerk kan worden begonnen. Het is een belangrijke les: zorg dat aan de randvoorwaarden voor de start van Spil Even Buurten in een zorgcentrum is voldaan.”

“Een belangrijke les: zorg dat aan de randvoorwaarden voor de start van Spil Even Buurten in een zorgcentrum is voldaan”

Kennismaken gaat niet vanzelf
Een jaar is eigenlijk te kort, merkt Hermien Maarsingh op. “Het duurt even voordat de Spillen bekendheid hebben opgebouwd, kennis hebben gemaakt met de bewoners en hen gewezen hebben op de mogelijkheden.” Ook in zo’n woonwijkcentrum gaat dat niet vanzelf. Mensen wonen naast elkaar maar kennen elkaar nauwelijks. “De Spil kan onderlinge contacten tussen bewoners regelen en zelfredzaamheid hierin stimuleren. Ze organiseren ontmoetingsactiviteiten of laten die organiseren, terwijl behoeften van bewoners aan elkaar wodren gekoppeld.” Het was wennen voor bewoners dat een ontmoetingsruimte ontbrak, maar de appartementen zijn ruim genoeg om mensen in te ontvangen. Het vraagt een omslag in denken van de nieuwe bewoners, die verwachtten dat er van alles voor hen geregeld en georganiseerd zou worden.

Wat is Even Buurten? Even Buurten is een voorbeeld van een integrale aanpak waarin verschillende disciplines van zorg en welzijn samenwerken om ouderen van 70 jaar en ouder langer zelfstandig en plezieriger thuis te laten wonen. De methodiek is een aantal jaar geleden in Rotterdam ontwikkeld. Het gaat om ouderen die in hun dagelijkse leven tegen kleine of grote problemen aanlopen, die zij zelf niet meer kunnen oplossen. Met een beetje hulp uit de buurt kunnen zij echter prima zelfstandig blijven wonen. Een Spil, een getrainde professional die de wijk goed kent, bekijkt met de ouderen waar zij behoefte aan hebben om vervolgens samen met de buurt passende ondersteuning te bieden. Dat gebeurt met ‘sleutelfiguren’, bewoners of ondernemers uit de wijk. Is er professionele ondersteuning nodig, dan schakelt de Even Buurten Spil met de andere wijkteammedewerkers. Het project Even Buurten ontving op 10 november 2015 tijdens de conferentie ‘Een nieuwe generatie ouderen(zorg)’ een ZonMw-Parel.

Kwaliteit van Spil: makkelijk contact leggen
Hermien Maarsingh is duidelijk over de meerwaarde van de Spillen. “Contact leggen, erop af stappen, dat is toch de kwaliteit van de Spil. Hieruit komen dan weer nieuwe initiatieven voort, van bewoners of door contacten in de buurt rond Bilderdijk. Door deelname aan activiteiten voelen bewoners zich meer betrokken bij het maatschappelijk leven. Dat draagt bij aan hun plezier in het leven. Zo organiseren de bewoners nu zelf koffieochtenden. Gebleken is dat bewoners graag iets voor een ander willen doen. De Spil is de verbindende factor, maar maakt zich overbodig.” Het grootste probleem in Hoogeveen bleek de eenzaamheid, onduidelijkheid over faciliteiten en het gebrek aan sociale contacten, concluderen Hermien Maarsingh en Gineke Feenstra. “Door de inzet van de Spillen zijn bewoners met elkaar gematched en zijn ze zelf actiever geworden bij het organiseren van ontmoetingen. Het informele netwerk is versterkt.”

“Het grootste probleem in Hoogeveen bleek de eenzaamheid, onduidelijkheid over faciliteiten en het gebrek aan sociale contacten”

Spillen zijn gecontinueerd
Het project is afgerond. “Aan het eind van het project heeft de activiteitenbegeleiding een deel van het werk van de Spillen overgenomen en zo is de continuïteit geborgd in een al bestaande functie. Sommige activiteiten staan nu open voor alle bewoners van Bilderdijk. Hermien Maarsingh vindt het bijzonder dat een zorginstelling ervoor gekozen heeft om Even Buurten in te zetten. “Omdat Spillen erin slagen mensen zo lang mogelijk zelfredzaam te houden, hoeven ze minder een beroep op zorg te doen. Het gaat om positieve gezondheid: als mensen nog mee kunnen doen, hebben ze minder last van het ouder worden, van hun kwalen of het alleen zijn.” In andere plaatsen in Noord-Nederland wordt de Spil samen met de ouderenadviseur gelinkt aan Welzijn op Recept. “Zo krijg je een mooi overzicht in de wijk en kun je een welzijnsaanbod op maat gaan leveren.”

Corina de Feijter

(Fotografie: Studio Oostrum en Albert Raven)

logo_zonmw_zorgenz‘Samen bouwen aan het veranderend zorglandschap voor ouderen’ is een initiatief van ZonMw om innovatieve interventies voor ouderen toepasbaar te maken in een andere setting. Vier van de zestien gehonoreerde projecten staan in deze serie centraal. Kijk HIER voor meer informatie over dit initiatief en innovatieve interventies om de zorg en ondersteuning voor ouderen te verbeteren. Zie ook www.beteroud.nl.
Dit artikel is onderdeel van een serie met vier maal een tweeluik over vier van de zestien gehonoreerde projecten. Deze serie loopt in de maand april met elke week berichten over een project.

 

 

 

Gerelateerde berichten

Author: Zorgenz

Share This Post On

Submit a Comment

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *