Einde subsidie gezondheidscentra in Vinex-wijken

Posted on 18-06-2018 in Actueel, Nieuws, Overig, Topbericht

De subsidie voor gezondheidscentra die zich vestigen in nieuwbouwwijken wordt stopgezet. Dat heeft minister Bruno Bruins (Medische Zorg) besloten na een advies van bureau Zorgmarkten. Redenen: de eerste lijn is versterkt; er is voldoende financiering om de opstartfase van een gezondheidscentrum te financieren; er vindt minder grootschalige nieuwbouw plaats en de subsidie zou concurrentieverstorend zijn, met zelfs het risico van ongeoorloofde staatssteun. 

Doel van de Vinex-regeling is geïntegreerde eerstelijnszorg te kunnen bieden vanaf het moment dat de eerste bewoners van een grootschalige nieuwbouwlocatie zich vestigen. De LVG (Landelijke Vereniging Gezondheidscentra) en later InEen hebben zich altijd hard gemaakt voor deze subsidie, omdat in een grootschalige nieuwbouwwijk sprake is van een aanloopperiode voordat alle huizen opgeleverd en bewoond zijn. Een nieuw gezondheidscentrum heeft dan wel de kosten, maar niet de inkomsten.

Doelmatige regeling
De evaluatie wijst uit dat de regeling effectief en doelmatig was en dat daarmee het multidisciplinaire zorgaanbod is gestimuleerd in grootschalige nieuwbouwlocaties. De Vinex-regeling was daarbij een oplossing voor het falen van de markt in deze gebieden waar geen eerstelijnsvoorzieningen in de nabije omgeving beschikbaar waren.

Toegenomen organisatiegraad
Echter: tijden zijn veranderd. “Verschillende ontwikkelingen hebben een grote bijdrage geleverd aan de eerste lijn en de mogelijkheden van verzekeraars en zorgaanbieders om afspraken te maken over het realiseren van een gezondheidscentrum in een nieuwe wijk. Ook is de organisatiegraad toegenomen, o.a. door de inzet van ROS-gelden, toename van ondersteuners en het aansluiten van professionals bij samenwerkingsverbanden en zorggroepen. Ontwikkelingen zoals vergrijzing en oplopende zorgkosten maken een sterke eerste lijn en een multidisciplinaire aanpak noodzakelijk”, schrijft minister Bruno Bruins in zijn brief aan de Tweede Kamer.

Hij vervolgt: “Die noodzaak kan leiden tot betere marktkansen voor multidisciplinaire zorg. Tot slot wordt ook aangegeven dat de komende jaren weinig tot geen grootschalige nieuwbouw zal plaatsvinden. Daarbij gaat het vooral om herontwikkeling van bestaande bouw en de bouw van wijken omsloten door stedelijke gebieden in de Randstad, waar voldoende zorgaanbod is.”

Ongeoorloofde staatssteun
De huidige bekostiging biedt volgens het rapport voldoende ruimte om de opstartfase van een gezondheidscentrum te financieren. De opstellers erkennen dat er nog wel praktische bezwaren zijn, maar ze vinden deze onvoldoende voor legitimatie van de subsidieregeling. Ook wijzen ze op het risico van ongeoorloofde staatssteun, omdat er kans is dat zorgverleners in een gesubsidieerd centrum voordelen genieten ten opzichte van hun zelfstandig gevestigde collega’s.

Aantal redenen
Minister Bruins wijst in zijn besluitvorming naar het feit dat de eerste lijn is versterkt en de organisatiegraad is toegenomen. Ook verwijst hij naar het feit dat diverse ontwikkelingen het belang en de vraag naar multidisciplinaire zorg in de eerste lijn doen toenemen. Verder stelt hij dat in de huidige bekostiging ruimte is om afspraken te maken om multidisciplinaire samenwerking te versterken. Dat geldt ook voor de opstartfase van een gezondheidscentrum in een (nieuwe) wijk. Hij wijst tevens op het feit dat veel van de huidige aanvragers niet aan de voorwaarden uit de Vinex-regeling voldoen. Daardoor zijn minder subsidies verstrekt. Bovendien worden de komende jaren weinig tot geen grootschalige nieuwbouwlocaties verwacht waarvoor de regeling is bedoeld.

Vinex-regeling wordt niet voortgezet
Hij besluit zijn brief aan de regering: “Ik vind het belangrijk dat patiënten multidisciplinaire zorg ontvangen. Het belang van goede samenwerking in de eerste lijn is groot en wordt alleen maar belangrijker. Het is van belang dat professionals uit de eerste lijn elkaar weten te vinden in de wijk, ongeacht organisatievorm, om de patiënt de juiste zorg op de juiste plek te kunnen leveren. Daarnaast blijkt dat monodisciplinaire praktijken wel van de grond komen in deze nieuwbouwlocaties. Van monodisciplinaire praktijken wordt verwacht dat zij ook multidisciplinair werken en daarvoor de andere eerstelijnszorgprofessionals opzoeken. Het steunen van een multidisciplinair centrum zou vanuit dat perspectief concurrentieverstorend zijn. Om bovengenoemde redenen heb ik besloten de Vinex-regeling niet voort te zetten.”

Tot slot
De middelen die vrijvallen wil minister Bruins benutten om het aanbod van multidisciplinaire zorg in de eerste lijn te stimuleren. Hoe VWS dat gaat doen, is niet bekend. Centra die reeds subsidie hebben ontvangen, krijgen deze nog voor maximaal vijf jaar.

Reactie InEen
InEen vindt dit besluit van de minister teleurstellend. Ze heeft zich sterk gemaakt voor het continueren van de Vinex-regeling na 1 januari 2019, omdat er onvoldoende zekerheid hebben dat verzekeraars en gemeenten op voorhand bereid zijn om dergelijke initiatieven (voor) te financieren.

(Foto: Shutterstock en gezondheidscentrum Kattenbroek)

Volg ons