Eerste lijn kan verschil maken bij aanpak gezondheidsverschillen

Posted on 03-07-2017 in Actueel, Nieuws, Zorg & Welzijn

Huisarts Corinne Collette vraagt collega’s naar hun aanpak

Zorgprofessionals in de eerste lijn hebben toegang tot moeilijke risicogroepen. Ze kunnen blijvende begeleiding bieden bij leefstijlinterventies. Ze kunnen signaleren en snel verwijzen, zodat een wijkteam ook andere problemen kan aanpakken. Samen met een integrale aanpak zijn dit redenen waarom een sterke eerste lijn een belangrijke partij is bij het verkleinen van gezondheidsverschillen. Dat zei Alex Burdorf, hoogleraar determinanten van gezondheid aan het Erasmus MC in Rotterdam, vorige week bij het afscheidssymposium van de Utrechtse huisarts Corinne Collette.

Utrechts voorvrouw van aanpak achterstandsproblematiek
In een goed gevulde zaal met uitzicht over de Domstad nam Corinne Collette afscheid. In een interview dat ZorgenZ vorig jaar publiceerde, vertelde ze dat ze al  van oudsher met een brede blik naar patiënten kijkt. Als huisarts heeft ze steeds geprobeerd integraal werken zo concreet mogelijk te maken. Dat betekent: samen met de patiënt kijken wat er thuis of op het werk speelt. Want dat bepaalt ook hoe iemand zich voelt. Het heeft van haar een andere dokter gemaakt en ervoor gezorgd dat ze het vak kon volhouden. Ze geldt als een voorvrouw als het gaat om de aanpak van achterstandsproblemen. Zo sprak ze begin dit jaar op een congres over huisartsen in achterstandswijken. Ze is van de inhoud: het mocht deze middag vooral niet over haar gaan.

Veroorzaken mensen of hun buurt gezondheidsverschillen?
Alex Burdorf doet al jaren onderzoek naar gezondheidsverschillen. Die kun je niet alleen verklaren door verschil in opleiding, er is meer aan de hand. “Een belangrijke vraag is: veroorzaken mensen deze verschillen of de omgeving? Zijn mensen belangrijker dan de buurt? Een buurt bepaalt het gedrag van mensen.” Neem New York waar in de buitenruimte een rookverbod geldt. De levensverwachting steeg aanzienlijk, volgens Burdorf. In sommige wijken in Utrecht voelen mensen zich vier keer ongezonder dan in andere wijken. Wat betekent dat voor het bezoek aan de huisarts?

Werk en armoede belangrijke factoren
De hoogleraar is erachter gekomen dat werken bijvoorbeeld een bepalende factor is. “Driekwart van de mensen die langer dan vijf jaar werkeloos zijn hebben een opeenstapeling van gezondheidsproblemen. Huisartsen zien het dagelijks in hun spreekkamer. Dan helpt het weinig als je op één dimensie gaat ingrijpen.”
Wat kunnen we doen? “De situatie is zeker niet hopeloos. Richt je ook op de niet-werkende mens. Hen aan het werk helpen, kan leiden tot meer verbinding tussen mensen en meer onderlinge ondersteuning. Verlaag het aantal schoolverlaters, dat draagt bij aan betere gezondheid op latere leeftijd. Durf de omgeving goed in te richten.”

POH’er: ‘Hij doet niet wat ik zeg’
Corinne Collette stelde de genodigden voor aan een van haar patiënten: een Turkse man met veel gezondheidsproblemen. “De POH’er kwam er niet verder mee: ’Hij doet niet wat ik zeg.’ Ik zag de man en stelde vast dat hij niet kon lezen. Dus we hebben een aantal jaren ons ketenzorgprogramma gedraaid en onze vinkjes gezet, terwijl deze man ons niet begreep.” Haar advies: kijk naar degene die tegenover je zit. “Stel jezelf een aantal vragen: is de patiënt wel bereikbaar, staat hij open voor ons advies of zien we soms iets over het hoofd? Zet beweegprogramma’s specifiek in. Hou er rekening mee dat Turkse en Marokkaanse patiënten geen thuiszorg over de vloer willen.” Haar collega’s gaven aan vooral tijd nodig te hebben. Daarop reageerde Collette: “De LHV zet in op praktijkverkleining, zodat huisartsen meer consulttijd krijgen. Dat wordt snel gezien als een inkomensverhoging. Ik pleit voor meer fte’s die nodig is om goede zorg te kunnen verlenen.”

Bespreekbaar gemaakt in Utrecht
In Utrecht gebeuren al veel goede dingen, benadrukte Collette. Zo is er elke donderdagochtend een overleg, op initiatief van de gemeente, waar medewerkers van het buurtteam een casus kunnen inbrengen. Samen met ambtenaren zoeken ze naar een passende oplossing. Wethouder Victor Everhardt van volksgezondheid, werk en inkomen en jeugd, benadrukte dat gezondheidsverschillen in de stad onacceptabel zijn en dat deze kwestie nu bespreekbaar is. “Alle wethouders moeten op hun eigen terrein aan een gezonde stad werken. Dat is een omslag. Het lastige is dat we niet goed hard kunnen maken welke interventie helpt. We hebben de kennis en kunde nodig van professionals.”

Corina de Feijter

(Foto: Marga Sutherland)

Volg ons