Een patiëntgericht gesprek: hoe doe je dat?

Posted on 04-09-2019 in Actueel, Huisartsenzorg, Nieuws, Topbericht, Zelfmanagement

Verschillende zorgverleners in de Mijnstreek in Zuid-Limburg werken aan een andere attitude in het gesprek met hun patiënten. Niet alleen bij henzelf maar ook bij de zorgvragers. Het gaat om een cultuuromslag met als doel is meer zelfregie en bewustzijn bij de patiënt. In de brochure Patiëntgerichtheid in de praktijk staan de eerste ervaringen van de zorgverleners opgetekend.

Patiëntgerichte zorg leidt tot betere gezondheid, tot verbetering van zorgkwaliteit en waarschijnlijk tot lagere kosten. Oftewel: de pijlers van Triple Aim. In de Oostelijke en Westelijke Mijnstreek werken sinds enkele jaren Zuyderland Medisch Centrum, huisartsen organisatie Meditta, MCC Omnes, Samenwerkende Apotheken Maasland, Apothekers OZL, PlusPraktijken, zorggroep Huisartsen Oostelijk Zuid-Limburg, Burger-kracht Limburg en zorgverzekeraar CZ samen om patiëntgerichte zorg via een verbeteragenda te formuleren en uit te voeren.

Effectieve interventies
Het patiëntgerichte gesprek bestaat uit een combinatie van de volgende bewezen effectieve interventies:
–        Twee minuten luisteren door de zorgverlener;
–        Mogelijkheid tot opnemen van het gesprek door de patiënt;
–        Inzet van de drie goede vragen door de patiënt;
–        Inzet van de teach-backmethode door de zorgverlener (methode waarbij wordt nagegaan of de patiënt begrijpt wat hem zojuist is verteld).

De (combinatie van) interventies vormen het middel dat tijdens een gesprek wordt ingezet om te komen tot verbetering van de patiëntgerichte houding van de zorgverleners is de regio.

Andere houding
Het is een mooi geformuleerd doel, maar hoe kom je tot een andere houding in het gesprek met de patiënt? Een van de initiatiefnemers, betrokken bij Burgerkracht Limburg, zegt: “Het gaat niet om het exact uitvoeren van de interventies, want het patiëntgerichte gesprek is een middel en geen doel op zich. Veel belangrijker vinden we dat zorgverleners en patiënten het gesprek anders ingaan. Dat ze een patiëntgerichte houding aannemen. En dat het belang ervan door de hele organisatie wordt uitgedragen. Van beleidsmakers tot bestuurders. Pas dan kom je samen tot de juiste cultuur die nodig is voor de gedragsverandering.”

Bij de apotheek
En hoe zit het met de patiënten? Veel van hen zijn niet gewend om het gesprek aan te gaan over hun medicijngebruik. De interventies van het patiëntgerichte gesprek zijn op het eerste oog niet direct geschikt voor de apotheek. Zo kun je in een apotheek lastig een patiënt een gesprek laten opnemen. Simpelweg omdat de privacy niet altijd gewaarborgd kan worden, zoals bij een huisarts.
Apotheker Peggy Vromen gebruikt niet het kaartje met de drie goede vragen, maar heeft kaartjes gemaakt met vier goede vragen. Deze zijn toegespitst op de medicijnen en het gebruik ervan door de patiënt. En de apotheek gebruikt samenvattingskaartjes om te toetsen of de informatie die ze geven goed overkomt bij de patiënt. “Met het patiëntgerichte gesprek stralen we in de regio uit dat we allemaal samenwerken voor de patiënt. Van huisarts en specialist tot apotheker. Dankzij dergelijke initiatieven merkt de patiënt dat het overal speelt. Zo creëren we overal hetzelfde gevoel, waardoor de patiënt denkt: ‘Hé, ze zijn met z’n allen voor mij bezig ’. Dat moet ze een gerust gevoel geven.”

Veranderen interventies gedrag?
In Oostelijk Zuid-Limburg werken 15 huisartsenpraktijken aan de huisartsenpraktijk van de toekomst, de zogenaamde PlusPraktijken. Binnen de PlusPraktijken zijn in 2017 de vier interventies voor het Patiëntgerichte gesprek geïntroduceerd, in combinatie met het spinnenweb van Positieve Gezondheid. Maar gaan de interventies van het patiëntgerichte gesprek het gedrag echt veranderen? Die vraag hebben de zorgverleners uit de praktijken zich gesteld. Nee, is het antwoord, het draait allemaal om communicatie.
Alle zorgverleners kregen een scholingsprogramma vanuit de gedachte dat iedere medewerker een bijdrage levert aan de gezondheid van de patiënt. Het is daarbij belangrijk om je te realiseren dat een assistent bijvoorbeeld andere knelpunten in de communicatie met een patiënt ervaart dan een huisarts. Bij de huisarts ligt het accent meer op medisch leiderschap. Deze zorgverlener  kan voorbeeldgedrag steeds laten zien in de praktijk.

Limburgfactor
De Volkskrant besteedde onlangs aandacht aan de onderliggende problematiek bij de inwoners van Zuid-Limburg. Deze regio scoort slecht op gezondheid en dat komt door de zogeheten Limburgfactor. In deze voormalige mijnstreek dicteerden de mijn, de staat en de kerk het leven van de mijnwerkers. Niet alleen hun werk maar ook de zorg, het onderwijs en wat ze in hun vrije tijd deden. De arbeider werd geleerd vooral niet zelf te denken. Volgens hoogleraar preventieve geneeskunde aan Maastricht University Onno van Schayk heeft dat de regio getekend op het vlak van gezondheid. De mensen hebben minder geleeerd om voor zichzelf te zorgen en om zelf problemen op te lossen.Het artikel beschrijft welke activiteiten er zijn op scholen om de ongezonde omstandigheden aan te pakken.

Het patiëntgerichte gesprek is mede mogelijk gemaakt door zorgverzekeraars CZ namens alle zorgverzekeraars. De projectondersteuning is gefinancierd door VEZN.

Lees hier de brochure Een rondje in de regio. Patiëntgerichtheid in de praktijk

Lees hier het artikel in de Volkskrant over Zuid-Limburg

Volg ons