DOORTJE BOSHUIZEN EN SANDRA SUIJKERBUIJK OVER ZELFMANAGEMENT –
E-health staat volop in de schijnwerpers. Desondanks is er geen sprake van massale overname van goede voorbeelden. Waardoor vindt die implementatie zo moeizaam plaats? Reden voor ZonMw om de “werkplaats e-health implementatie” in het leven te roepen en te financieren. Dat heeft geleid tot een verrassend eindresultaat.
De werkplaats is begeleid door Vilans. Doortje Boshuizen en Sandra Suijkerbuijk van Vilans zijn er vanaf de start bij betrokken. Een ‘werkplaats e-health implementatie’: dat klinkt alsof er in een soort garage geknutseld wordt aan laptops. “Dat is niet het geval”, geven beide dames aan, “maar de benaming ‘werkplaats’ staat wel symbool voor iets gezamenlijk opbouwen, praktisch aan de slag, samen ontwikkelen en zo komen tot een eindresultaat.”
Meer bekendheid en bewustzijn
“De afgelopen jaren zijn er met betrekking tot e-health talloze publicaties, implementatiemodellen, handleidingen en toolkits verschenen”, begint Boshuizen. “Echter: deze zijn meestal niet ontwikkeld door de gebruikers – professionals, burgers en patiënten – en zijn vaak niet bekend bij professionals. Wij wilden met een brede vertegenwoordiging uit het veld in de werkplaats anders kijken naar het vraagstuk.”
De vertegenwoordiging bestond uit zo’n 30 mensen, zorgverleners – van ergotherapeut, wijkverpleegkundige, huisarts tot neuroloog – maar ook zorgverzekeraars, docenten, onderzoekers en patiënten. De gemene deler is de interesse in e-health. De deelnemers stelden al snel als rode draad: meer bekendheid met en bewustzijn van digitale toepassingen bij gebruikers, zowel zorgverleners als patiënten. Wat is e-health en wat kan het betekenen bij het nemen van de eigen regie in je gezondheid? “Daar gaat het eindelijk om”, benadrukt Suijkerbuijk. “E-health kan bijdragen aan zelfmanagement. Vaak denken mensen dat het groots en omvangrijk is, maar het is bijvoorbeeld ook het zelf meten van je bloeddruk, of digitaal je labuitslagen inzien voorafgaand aan een consult.”
Facebookpagina
Op de vraag: hoe leveren we een goede bijdrage aan meer bekendheid aan e-health, kwamen de deelnemers uit op inzet van sociale media, omdat dat past in deze tijd en zeer laagdrempelig is. Dat leidde uiteindelijk tot de facebookpagina: ‘Oh is dat eHealth’. Hier kan iedereen een filmpje delen van maximaal 1 minuut over online toepassingen in de zorg. “Zo ontstaat er bottum up een beweging tot bredere bewustwording van de digitale mogelijkheden”, was de overtuiging.
Facebook bereikt ook mensen die niets hebben met technologie
Breed bereik
Om veel aandacht te krijgen voor deze facebookpagina, werd er een prijs aan verbonden: een smartwatch voor het filmpje met de meeste likes. De prijs is tijdens de internationale e-healthweek 2016 uitgereikt aan Babet voor haar filmpje over de app Sleep Cycle, die de slaapkwaliteit meet. Dit filmpje had een bereik van ruim 3.500 mensen. Zeker laagdrempelig dus. Dat blijkt ook uit het feit dat er nog steeds filmpjes worden gepost, terwijl de werkplaats al enige tijd is afgelopen. Op een YouTube-pagina zijn alle inzendingen onderverdeeld in een aantal items, zoals sensors, stappentellers, huisarts, slaaptoepassingen, ziekenhuis. De filmpjes per keer bereiken zo’n 500 facebookgebruikers, maar bij likes schiet dat aantal omhoog. “Op dit moment zijn er bijna 1000 likes”, geeft Suijkerbuijk aan, “en dat aantal is nog steeds groeiende. Via dit kanaal bereik je mensen die niet tot de usual suspects behoren. Ook mensen die geen affiniteit hebben met technologie worden via de likes van facebookvrienden geattendeerd op de mogelijkheden van e-health.”
Deel de succesverhalen met e-health
Delen van ervaringen
Wordt e-health nu daadwerkelijk meer gebruikt? “Daar hebben we geen harde cijfers van”, aldus Boshuizen, “maar we hebben wel aanwijzingen dat de facebookpagina een waardevolle bijdrage levert aan de bekendheid van e-health. Overall kun je zeggen dat er steeds meer aandacht is voor technologie in de zorg. Zo is de werkplaats Zinvolle Robotica, die Vilans uitvoert in samenwerking met Hogeschool Windesheim, ontzettend populair.” Suijkerbuijk valt haar bij: “We zien een shift in de mindset bij zorgprofessionals, ook al omdat steeds meer succesverhalen worden gedeeld. Dat is ook het doel van ‘Oh is dat eHealth’: het delen van ervaringen over de mogelijkheden.”
Interactieve publicatie
Bij de inrichting van de werkplaats is uitgegaan van de methodieken ‘design thinking’ en co-creatie, waarin het aanpakken van de kernoorzaak centraal staat. Boshuizen en Suijkerbuijk hebben deze methodiek vermeld in een fraaie publicatie over de Werkplaats e-health implementatie: de do’s en don’ts van eHealth-toepassingen. Interactief, want ook dat past in het digitale tijdperk. In deze publicatie staan de stappen van de experts, opgedane inzichten, koppeling met geraadpleegde literatuur en gebruikte tools. Een fraaie uitgave, maar Doortje Boshuizen en Sandra Suijkerbuijk zijn toch met name trots op de facebookpagina. “Ons advies: kijk er na en probeer vormen van e-health zelf eens uit!”
Gerda van Beek
Zelfmanagement in De Eerstelijns en op ZorgenZ
Dit is de elfde aflevering van een serie over verschillende aspecten van zelfmanagement. Naast verdiepende publicaties in het magazine De Eerstelijns verschijnen online op ZorgenZ artikelen met een meer praktisch karakter. ZonMw deed de afgelopen jaren onderzoek, zette ontwikkelprojecten in gang en wil de resultaten onder de aandacht brengen van eerstelijnszorgverleners en -bestuurders.
Meer informatie en artikelen vindt u op de ZonMw-website: www.zonmw.nl/zelfmanagement.
Serie Zelfmanagement
-1- Van gestandaardiseerde zorg naar persoonlijk maatwerk – interview met Jan Joost Meijs – op 7 februari 2017 op Zorgenz
-2- Terug naar het individuele gesprek – interview met Corné van Asten – op 21 februari 2017 op Zorgenz
-3- In de haarvaten van de organisatie – interview met Mariëlle Nellen – op 13 maart 2017 op Zorgenz
-4- Bouwstenen ouderenbeleid: Verzilver uw gemeente – interview met Vivien van Geen en Elisabeth Vreede – op 29 maart 2017 op Zorgenz
-5- App voor zeer jonge mantelzorgers – interview met Dominik Sieh – op 24 april 2017 op Zorgenz
-6- Nightwatch waarschuwt bij epilepsieaanvallen – interview met Frans Leijten – op 9 mei 2017 op ZorgenZ
-7- Ethische dilemma’s bij zelfmanagementondersteuning – interview met Hester v.d. Bovenkamp en Jolanda Dwarswaard op 29 mei 2017 op ZorgenZ
-8- Online groepscursussen voor kinderen met een chronische ziekte en hun ouders – interview met Linde Scholten – op 2 juni 2017 op ZorgenZ
-9- Maak gezonde keuzen door kinderen en ouders weer normaal – interview met Mandy Braun – op 19 juni op ZorgenZ
10. Stel samen vast of patiënt goed geïnformeerd is, – interview met Haske van Veenendaal – op 4 juli op ZorgenZ
Deze serie is mogelijk gemaakt door ZonMW