Door financiële druk innovatie lastig voor ggz

Posted on 13-08-2019 in Actueel, GGZ, Nieuws

De Chatbox Tess beantwoordt 24 uur per dag vragen van patiënten en schijnt echt empathisch te zijn.

De ggz moet op de schop. Vooral de grote instellingen staan onder financiële druk, stelt het adviesbureau KPMG in een recent verschenen rapport, dat vooral ingaat op de financiële stand van zaken binnen de ggz. Nieuw is deze analyse allemaal niet. Als oplossingen worden genoemd: regionale netwerken opbouwen, innovatie en optimaal benutten van technologie. Als voorbeeld van de zorg echt anders inrichten rondom de patiënt wordt de Chatbox Tess genoemd die 24 uur per dag vragen van patiënten beantwoordt. En nog empathisch is ook.  

Het lijkt erop dat vooral de grotere (integrale) GGZ-instellingen zorg moeten leveren onder grote financiële druk. ‘Ze zitten gevangen in het huidige systeem van omzetplafonds en prijsplafonds, waarbij een afspraak gemaakt wordt over de maximale gemiddelde prijs per patiënt. De marges waren de afgelopen jaren beperkt’, zo staat in het voorwoord. De instellingen hebben moeite om innovaties te betalen en om hun primaire proces om te gooien. En natuurlijk niet te vergeten het personeelstekort. In april vorig jaar was het aantal vacatures voor psychiaters, psychologen en verpleegkundigen toegenomen tot ruim 2.340. Dat zorgt voor operationele druk, wachttijden, gevoel van onveiligheid en ontevreden medewerkers. Het zijn knelpunten die niet snel zullen worden opgelost. Innovatie staat op gespannen voet met de financiële krapte.
Er wordt ook een lichtpuntje genoemd: Ondanks de wachttijden is de toegankelijkheid van de ggz door de komst van de poh-ggz en basis ggz verbeterd: meer bereik en minder stigma.

Nieuw perspectief
Er is volgens de opstellers van het rapport een nieuw perspectief in de zorg nodig: zowel in de benadering van de patiënt (focus op gezondheid in plaats van ziekte), als in de wijze van het organiseren van de zorg, waarbij technologie een cruciale rol speelt. Het gaat om slimmer en anders werken.
Maar dat niet alleen: in Het Parool zegt Karin Lemmens, een van de opstellers van het rapport, dat hulpverleners in de psychiatrie zelf ondersteuning behoeven. Volgens haar werken er in de ggz gemiddeld veel vrouwen die midden in het leven staan en diverse rollen moeten vervullen. En dan ook nachtdiensten moeten draaien. ‘Er moet meer oog komen voor deze levensfaseproblematiek, zodat deze werknemers geestelijk gezond blijven’, zegt ze.

Integraal in de regio
Als mogelijke oplossing wordt genoemd het opbouwen van regionale netwerken die onder meer als doel hebben samen met ketenpartners zowel ter preventie en ondersteuning van behandeling als ter bevordering van de uitstroom uit behandeling, lichtere vormen van zorg goed neer te zetten als opvang thuis met ggz-hulp vanuit de eerste lijn en/of wijkteams. Dat maakt het ook mogelijk om noodzakelijke innovaties te doen en daarbij gebruik te maken van de schaal van samenwerking.
In Het Parool benadrukt Lemmens dat er beter samengewerkt moet worden met gemeenten die verantwoordelijk zijn voor de maatschappelijke ondersteuning van een patiënt. ‘Er wordt nu in de ggz niet altijd gekeken naar wat iemand nodig heeft om op lange termijn goed te functioneren.’

Inzetten technologie
De zorg kan anders worden ingericht door technologie efficiënter in te zetten. Denk aan preventie en vroegsignalering, verplaatsing van zorg en het leveren van zorg op afstand faciliteren. Of e-health te gebruiken ter ondersteuning van hulp vanuit de eerste lijn en in blended care modules, digitale platformen voor lotgenoten contact en telemedicine. Niet zorg-gerelateerde activiteiten kunnen worden weggehaald bij psychiaters, psychologen en verpleegkundigen, waar mogelijk door aanpassingen van regelgeving en door gebruik van technologie en robotisering.

Empathie van de robot
Als voorbeeld van het echt anders inrichten van de zorg rondom de patiënt wordt de Chatbox Tess genoemd. Het is een online systeem dat de vragen van een patiënt beantwoordt, 24 uur per dag  ‘Deze kan ‘daadwerkelijk empathie tonen via kunstmatige intelligentie (X2AI). Hij kan daardoor op een heel persoonlijke manier psychotherapie en psycho-educatie verzorgen en mensen bij hun behandeling begeleiden.’

Reactie GGD Nederland
Het rapport van KPMG schetst een herkenbaar beeld, stelt GGZ Nederland. “Wij beschouwen dit onderzoek als een ondersteuning voor de landelijke lobby die wij blijven voeren voor onder andere de tarieven, wachttijden, regelgekte en inzet van beroepen als de ervaringsdeskundigen.”
De branchevereniging ziet met de onlangs gesloten cao wel wat lucht op de krappe arbeidsmarkt ontstaan. “Wij hebben begin juli een nieuwe cao voor de komende 2,5 jaar afgesloten met daarin een aantrekkelijk pakket arbeidsvoorwaarden voor nieuw én bestaand personeel en we verwachten daarvan zeker een positief effect op onze krappe arbeidsmarkt.”

Lees hier het rapport Ontwikkelingen binnen de Healthcheck ggz

(Foto: Shutterstock)

Volg ons