Derde groep ambassadeurs voor de wijkverpleegkundige

Posted on 30-06-2016 in Actueel, Nieuws, Topbericht, Wijkverpleging

“Kom in verzet. Laat je niet gebruiken als ‘Excuustruus’, maar kijk of je echt iets kunt bereiken. Vraag aan Martin van Rijn of je met hem mag meelopen in plaats van andersom.” Deze oproep deed Pauline Meurs, voorzitter van de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving, aan de derde groep ambassadeurs voor de wijkverpleegkundige. Zij kregen gisteren in Den Haag hun certificaat.

De wijkverpleegkundige Joris Berlage van ZZG Zorgroep, schrijft blogs over zijn werk. Ook Mariëtte Hamer, voorzitter van de SER, had er een gelezen, zei ze tijdens haar welkomstwoord in de Raadszaal van het SER-gebouw, waar de vijftien ambassadeurs deze keer te gast waren. Ze citeerde Joris: ‘Ik stap op mijn fiets om naar mijn cliënten te gaan. Hoewel meneer Van Eijk vandaag niet op mijn route ligt, zwaai ik naar hem.’ Deze zinnen illustreren volgens haar treffend het werk van de wijkverpleegkundige. “De mensen zien Joris fietsen. Hij is zichtbaar in de wijk.” Het gaat er volgens haar om dat wijkverpleegkundigen herkend en erkend worden. Ze riep Joris dan ook op om te blijven schrijven over het vak. “Jullie voeden mensen met kennis en ervaringen uit de praktijk.”

“No nurses no future”
Gerben Jansen, werkzaam bij TWB Thuiszorg met aandacht, heeft als eerste casemanager dementie aan deze derde ambassadeursgroep meegedaan. “We gaan als ambassadeurs onze vakgenoten uitdagen om zich meer te professionaliseren, zodat we persoonlijke, warme, kwalitatief goede zorg kunnen geven en die betaalbaar houden. We zijn een beroepsgroep die ertoe doet. We hebben leren debatteren en lobbyen en ons persoonlijk leiderschap verder ontwikkeld. V&VN heeft ons daaraan laten proeven en dat smaakt naar meer!”
Trots vertelde Gerben wat de groep heeft bereikt: een persbericht bijvoorbeeld dat goed werd opgepakt en met staatssecretaris Van Rijn in gesprek over het vak en het nieuwe bekostigingssysteem. “We staan nog midden in de grote transformatie. We hebben een enorme kennis die we uitdragen op de werkvloer maar ook achter de voordeur bij mensen thuis. De wijkverpleging is geen baantje maar een vak. No nurses no future!”

Hard werken om wijkverpleegkundigen te laten terugkeren
Marianne Lensink, directeur Zorg van Zorgverzekeraars Nederland (ZN) en een van de coaches van het ambassadeursprogramma, moest verstek laten gaan. Bertien Dumas, manager Inkoop eerste lijn bij Menzis, sprak haar woorden uit. “ZN hecht veel belang aan wijkverpleegkundigen. Mensen kunnen door hun zorg langer thuis blijven wonen en onnodige opnames worden voorkomen. Door de overheveling van de wijkverpleging naar de Zorgverzekeringswet (Zvw) hebben de wijkverpleegkundigen in de thuiszorg een cruciale rol gekregen. Het is hard werken om hen te laten terugkeren. Want als je de infrastructuur hebt afgebroken, krijg je die niet ineens weer terug.”
Maar er is al veel werk verzet. “De overheveling is relatief soepel verlopen, alle cliënten hebben een herindicatie gekregen. De taakstelling is gerealiseerd en het vak wordt weer opgebouwd.”
Bertien Dumas wees erop dat door de overheveling een ander type zorg in de Zvw terecht is gekomen. “Het is niet meer uren verpleging en verzorging inkopen. De inkoop richt zich nu op kwaliteit van leven. Het thema is: hoe kunnen we kwetsbare ouderen de juiste zorg en ondersteuning bieden?”

Geen gespecialiseerde verpleegkundigen
Bertien Dumas stipte het tekort aan wijkverpleegkundigen aan. “Daardoor dreigt het indiceren en coördineren centraal te staan. Dat is een ongewenste ontwikkeling. Ook HBO’ers horen aan het bed van de cliënt te staan en niet achter het bureau te belanden.” Ze pleitte ervoor dat het Capaciteitsorgaan de behoefte aan wijkverpleegkundigen en verzorgenden in kaart gaat brengen en met een plan komt voor het aantal opleidingsplaatsen dat nodig is. De wijkverpleegkundige is een generalist. “Laten we alert zijn en niet voor elke aandoening of specifieke vraag een gespecialiseerde verpleegkundige in het leven roepen. Dan dreigt het vak en integrale zorg te verdwijnen.”

“Wijkverpleging is voor ons black box”
“We hebben uitkomsten van de zorg nodig, voor zorgverzekeraars is de wijkverpleging een black box”, stelde Dumas. Ze heeft het liever niet over transparantie, maar over zicht op zorg. Daarom werken Actiz, BTN, V&VN en de NPCF aan uitkomstindicatoren. “We gaan uit van zaken die wijkverpleegkundigen toch al vastleggen. De ervaringen van cliënten worden er ook bij betrokken.”

Opbrengst programma: beter in beeld
Johan Lambregts, die betrokken is bij het door ZonMw geïniteerde ambassadeursprogramma voor de wijkverpleegkundige, heeft de resultaten van de eerste twee groepen gemonitord. Het blijkt dat deze ambassadeurs betere patiëntenzorg leveren en efficiënter samenwerken, vooral met zorgverzekeraars. Het imago is verbeterd, er zijn netwerken ontstaan en ze hebben zich persoonlijk verder ontwikkeld. Ze zijn beter in beeld bij ketenpartners. Extra waardering is op z’n plaats, omdat de ambassadeurs het traject gevolgd hebben naast hun werk.

Zorg dragen voor het privédomein
Pauline Meurs maakte van de gelegenheid gebruik om een paar stichtelijke woorden, zoals ze zelf zei, tot de nieuwe ambassadeurs te zeggen. Ze vertelde dat haar vader ambassadeur was maar dat ze als jong meisje geen idee had wat hij nu deed. Ze vond hem als vertegenwoordiger van Nederland erg netjes en diplomatiek. Van de ambassadeurs voor de wijkverpleegkundige verwachtte ze een meer kritische houding. Vaak wordt gezegd dat wijkverpleegkundigen de schakel vormen tussen care en cure. Meurs stelde voor om het onderscheid tussen care en cure af te schaffen. In Engeland kennen ze dit verschil niet.
Een eye-opener voor haar was dat er gepleit wordt voor langer thuis wonen, maar dat een thuis soms niet meer als thuis voelt. “Het is door alle apparatuur en slangen een soort ziekenhuis, waar iedereen maar in en uit loopt en de verpleegkundigen je huissleutel hebben. Zorg dragen voor het privédomein van cliënten lijkt me een grote verantwoordelijkheid voor jullie.” Ook stond ze stil bij de uitspraak van een vriendin die na het overlijden van haar echtgenoot zei dat ze het zo prettig vond dat ze dankzij de zorg van wijkverpleegkundigen een echtgenote had kunnen zijn in plaats van mantelzorger.

Neem een normatieve positie in
Volgens Meurs gaat het niet alleen over kennis van het vak, maar ook om het innemen van een normatieve positie. “Daarmee bedoel ik dat je je afvraagt wat het goede is om te doen. Dat is soms ingegeven door kennis maar ook door hoe je zelf in het leven staat. Het behoort tot je professionaliteit om je daarvan bewust te zijn.”
Overigens is Meurs geen voorstander van een resultaatverplichting, ze wil liever een inspanningsverplichting. “Als we maatwerk willen, dan leidt dat in de praktijk tot willekeur.” Het is belangrijk dat je kunt verantwoorden waarom je in het ene geval dit doet en in het andere dat.

Samenwerking met Menzis
Aan het einde van de feestelijke bijeenkomst hebben Gia Wallinga, voorzitter van de V&VN afdeling Maatschappij & Gezondheid, en Bertien Dumas een samenwerkingsovereenkomst ondertekend. “We organiseren al bijeenkomsten voor wijkverpleegkundigen. We zien deze samenwerking als een verlengde daarvan. We willen graag de dialoog voortzetten zodat we samen integrale zorg kunnen realiseren.”

Corina de Feijter

(Fotografie: Guus Pauka)

Volg ons