Gaan we de vruchten plukken van eHealth?
Datum: 22 augustus 2014COLUMN JEROEN CORNELISSEN – De gangbare reactie op een nieuwe ICT-ontwikkeling voor (huis)artsen is er een van gelatenheid: ‘we zullen wel zien of het iets is’. Dat is op zich niet verwonderlijk, want verreweg de meeste innovaties kosten deze artsen meer geld en tijd dan het hen oplevert. Veelal plukken anderen er de vruchten van: wie heeft daar nu trek in? Hoe zal dat met eHealth gaan?
De vraag stellen is ‘m beantwoorden: ik verwacht dat het tijd gaat opleveren. Nu nog niet: het tijdvoordeel van beeldcontact via Skype of FaceTalk, of het thuis meten van lichaamswaarden ligt bij de patiënt. Het grootste voordeel voor de gebruiker van het zorgsysteem is de factor tijd: minder reistijd, minder wachttijden, iets kunnen doen op tijden dat het de patiënt het beste uitkomt. We zitten blijkbaar nog in de fase dat we hetzelfde op een andere manier doen, zoals zo’n 130 jaar geleden de paarden door de eerste auto’s uit het straatbeeld werden verbannen.
Wanneer gaan innovaties met ehealth tijd opleveren voor de zorgprofessional?
Dat zal gebeuren als we de huidige werkprocessen gaan omkeren en als eenvoudige taken niet meer door de arts of zijn team wordt uitgevoerd. Een consult via Skype blijft een consult en een zelfmeting die met de arts of de assistent (zoals de POH) besproken moet worden, blijft een meting die besproken moet worden. Het heeft alles te maken met de manier waarop zorgprofessionals hun verantwoordelijkheid verstaan. Een huisarts vindt het moeilijk de verantwoordelijkheid in een ketenzorg proces te dragen als hij niet bij elke medische beslissing het laatste woord mag hebben. Een meting die niet door hem of zijn verlengde arm (lees: huisartsenlab) wordt uitgevoerd, is een onbetrouwbare meting die door hemzelf of zijn verlengde arm moet worden herhaald. Met de toename van het aantal chronisch zieken (trefwoorden: multimorbide en comorbide, toename van ketenzorg) enerzijds en een bezuinigende overheid anderzijds is dat een haast onhoudbare situatie.
Hoe kan met ehealth het proces worden omgedraaid?
Dat kan door op grote schaal protocollair werken op maat van de patiënt toe te passen. Dat klinkt tegenstrijdig, maar dat hoeft het niet te zijn. Het wordt ook wel massa-individualisatie genoemd, een combinatie van efficiënt fabriekswerk en maatwerk. De huidige innovaties zijn daarbij onmisbaar. Een voorbeeld: het Keten Informatie Systeem (KIS). De meest geavanceerde KIS’en zijn in staat om met bestaande protocollen, de behandelonderdelen (lab, consult, diëtetiek) als Legostenen aan het persoonlijk behandelplan toe te voegen of te verwijderen (maatwerk), en vervolgens de planning en bewaking daarvan aan het systeem over te laten (fabriekswerk).
Een ander voorbeeld: management by exceptions.
Dat kan voor een diabetespatiënt betekenen dat deze niet meer vier keer per jaar in de huisartsenpraktijk wordt opgeroepen, maar met de juiste (ICT) middelen zo lang thuis verblijft tot die middelen aangeven dat een consult op z’n plaats is. Dat kan bij de ene patiënt betekenen dat hij vijf keer per jaar wordt opgeroepen, en een ander eenmaal per twee jaar. Naar verwachting zal dat een significante tijdsbesparing opleveren. Tijd die de huisarts kan besteden om samen met de patiënt te achterhalen waarom de (combinatie van) meetwaarden zo hoog (of juist zo laag) zijn. Dus geen consult van standaard 10 minuten (fabriek), maar 20 of 30 minuten – gewoon de tijd en aandacht die nodig zijn (maatwerk). Door de POH, of door de huisarts, of door beiden, of door een team ketenzorgverleners in samenwerking met de patiënt.
Het is dus een kwestie van omdraaien en meer aan de patiënt overlaten.
Niet om kosten te besparen, maar omdat eenvoudige handelingen waar geen arts bij nodig is, vaak net zo goed of beter door een patiënt zelf kan worden uitgevoerd. Niet op gezette tijden in de werkplaats van de arts, maar thuis, of onderweg, of op vakantie. Ja, dat zal uiteindelijk ook tot minder kosten voor de minister leiden, maar als dat als uitgangspunt wordt genomen, vraag je patiënten voor de minister geld te besparen, en wie heeft daar nou trek in?
Met iC25 verzorgt Jeroen Cornelissen interim- en projectmanagement. De opdrachten liggen op het snijvlak van zorg, logistiek en techniek, met de focus op slimmer organiseren. Jeroen schreef het boek Operatie Zorg, hij houdt een blogspot bij over Zorg Thuis & Technologie en is mede-organisator van de Columbusreizen.