De Jonge wil doorgeslagen marktwerking tegengaan

Posted on 12-07-2019 in Actueel, Bedrijfsvoering, Nieuws, Overig, Wijkverpleging

Bij de wijkverpleging, langdurige zorg en ondersteuning in het sociaal domein dreigen de kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid in het gedrang te komen. Dit onder meer door het personeelsprobleem en de toenemende zorgvraag. Daarom moet de organisatie van de zorg veranderen. Doorgeslagen marktwerking staat de noodzakelijke verandering in de weg.

Dit schrijft minister De Jonge in zijn brief aan de Tweede Kamer. Hij noemt het ‘excessen’ en komt met drie verschijningsvormen: het uitgaan van individueel belang, zorg als verdienmodel en ongecontracteerde zorg.

Uitgaan van individueel belang
Ten eerste leidt te veel marktdenken in sommige gevallen in de wijkverpleging, de langdurige zorg en ondersteuning ertoe dat individuele belangen voorop staan. Daardoor komt de samenwerking niet tot stand die noodzakelijk is om de zorgverlening goed te kunnen organiseren. Meer samenwerking is essentieel. Niet het eigen belang moet voorop staan, maar het gezamenlijk belang gericht op waarde voor de patiënt.

Zorg als verdienmodel
Ten tweede noemt De Jonge in de wijkverpleging, de langdurige zorg en ondersteuning het risico in het te veel benaderen van de zorg als verdienmodel. Het maximaliseren van productie en omzet is niet de beste drijfveer om voor patiënten de best mogelijke uitkomsten te realiseren. Geld dat voor de zorg is bedoeld, moet zoveel mogelijk daadwerkelijk aan de zorgverlening aan patiënten worden besteed.

Ongecontracteerde zorg
Tot slot noemt minister De Jonge keuzevrijheid in de zorg, als groot goed. Echter niet als het daarmee vooral het belang van de aanbieder wordt gediend. “Ik zie dat in de wijkverpleging. Dit is daar het geval als zorg zonder al te veel belemmering kan worden gedeclareerd en de verzekeraar gehouden is te betalen, zoals bij ongecontracteerde zorg. Ik noem dit dan een verabsolutering van keuzevrijheid met ongewenste effecten. Dergelijke ongelimiteerde keuzevrijheid gepaard aan declaratievrijheid kan in zorgsectoren leiden tot onwenselijke versnippering. Dit brengt de organiseerbaarheid van zorg in gevaar. De organisatie van zorg vergt immers meer coördinatie en samenhang. Bij de wijkverpleging en onderdelen van de ggz is sprake van een substantiële toename van niet-gecontracteerde zorg. Dit leidt tot veel meer inzet van zorg dan bij gecontracteerde zorg, zonder dat daar een objectieve reden voor bestaat. Dat vind ik zorgelijk. Doordat te gemakkelijk kan worden voorbijgegaan aan het sluiten van een contract (waarin kwaliteit, betaalbaarheid en samenhang kan worden gerealiseerd), maar er wel kan worden gedeclareerd, komen noodzakelijke afspraken mogelijk niet tot stand om de zorg goed en toekomstbestendig te kunnen organiseren.”

Maatregelen
De Jonge stelt dat op onderdelen een aanscherping van publieke randvoorwaarden noodzakelijk is, zodat de doorgeslagen marktwerking wordt tegengegaan. Zorg en ondersteuning zijn immers geen vrije markt. Hij noemt in zijn brief een aantal maatregelen.

– Het ondersteunen van samenwerkingsinitiatieven door de VNG en Zorgverzekeraars Nederland, om de samenwerking in de regio tussen verzekeraars, zorgkantoren en gemeenten te bevorderen.
– Het wegnemen van knelpunten bij de inkoop in het sociaal domein.
– Verandering in de contractering en de bekostiging in de wijkverpleging, zodat niet productie maar kwaliteit beter wordt beloond.
– Strengere screening van nieuwe zorgaanbieders en bevorderen van goed bestuur en integere bedrijfsvoering.
–  Veranderde mededingingstoezicht. Er is ruimte voor samenwerking die de kwaliteit van zorg bevorderen. De ACM werkt aan een leidraad over haar toezicht op samenwerking bij regionale herschikking in de zorg.
– Het tegengaan van excessen bij investering en winstuitkering door zorgaanbieders
– Maatregelen om contractering te bevorderen en niet-contracteren te ontmoedigen.

Vervolg
Om de goede gezondheidszorg toekomstbestendig te maken, is het essentieel dat de zorg organiseerbaar blijft, besluit De Jonge zijn brief. De beleidsagenda van de komende begroting van VWS zal nader ingaan op het thema van de organiseerbaarheid van de zorg.

Zie ook artikel op ZorgenZ: Geld voor de zorg moet ten goede komen aan de zorg.

(Foto: Pixabay)

Volg ons