Connected, Creative & Conscious – Festivals als proeftuin voor nieuw gedrag

Posted on 22-09-2015 in Columns, Nieuws, Peter van der Wel

COLUMN PETER VAN DER WEL – De afgelopen zomer leek Nederland wel één groot festivalland. Pinkpop, DanceValley, Healing Garden, Lowlands, Mysteryland, Into The Great White Open, Down The Rabbit Hole, Open Up, enzovoort. Ieder festival met zijn eigen publiek en eigen karakter. Festivals zijn intussen ook veel meer dan alleen maar een plaats waar je een leuke tijd hebt met je favoriete muziek en een aantal vrienden of gelijkgestemden, hoewel die aspecten niet mogen ontbreken. Toch is er meer: een festival vormt ook een tijdelijke mini-samenleving, waar je kunt experimenteren met nieuw gedrag en waar je inspiratie kunt opdoen voor je leven buiten de festivals.

Beyond Festival In mei 2015 vond in Spaarnwoude het Beyond Festival plaats. Samen met een collega was ik namens de Dutch Future Society op Beyond om de daar aanwezige zwakke signalen van verandering op te vangen. Dat deden we in de ‘Beyondala’, een speciaal voor dit doel ingerichte tent waarin de aanwezigen werden uitgedaagd vrijuit te associëren en filosoferen over de toekomst en vooral over de waarden die zij zien als belangrijk voor de komende decennia. In de Beyondala konden we deze signalen versterken en op video opslaan zodat zij ook na het festival nog beschikbaar zijn voor in de toekomst geïnteresseerden.

Verschuivende normen en waarden Dit leverde een aantal interessante uitkomsten op. Deels gaan de signalen over bekende verschuivingen in waardenpatronen en gedrag. Bijvoorbeeld meer aandacht voor duurzaamheid in plaats van nog meer consumeren, meer kleine tijdelijke baantjes i.p.v. vaste volledige aanstellingen en meer “toegang tot” in plaats van bezit van bijvoorbeeld huizen en auto’s.

Drie sociale bewegingen komen samen Maar ook (en dat vond ik heel verrassend) zag ik er een versmelting van drie sociale bewegingen, die tot voor kort los van elkaar bestonden en die tezamen weleens een levend alternatief zouden kunnen gaan vormen voor het heersende marktdenken. Het gaat dan om de bewustzijnsbeweging (mindfulness, bewustzijn, mediteren, persoonlijke ontwikkeling, spiritualiteit etc.) , de alternatieve beweging (met kleine, alternatieve sociale projecten) en de tech-beweging (het gebruik van nieuwe technologie voor sociale doeleinden).

Bewustzijnsbeweging De bewustzijnsbeweging vormt misschien wel de oudste tegenreactie tegen het doorgeschoten individualisme, marktdenken en efficiency denken. Binnen deze beweging zien we aandacht voor Oosterse filosofieën, spiritualiteit, meditatie, esoterie, mystiek, yoga, persoonlijke groei, mindfulness, the inner-self en dergelijke.

Alternatieve beweging Ook de alternatieve beweging is al oud. Al in de tijd van de hippies zagen we allerlei groepen en individuen experimenteren met alternatieve vormen van productie en consumptie. Biologisch-dynamisch eten, zelf wol spinnen, zelfvoorziening etc. Intussen is deze beweging ‘geprofessionaliseerd’ en er is nieuw jargon ontwikkeld. Steeds meer groepen en individuen houden zich bezig met zaken als urban farming, energiecoöperaties, ruileconomie, lokale munteenheden, buurtzorg, kredietunies, broodfondsen etc. Deze kleinschalige projecten zijn door hun aard meer sociaal, houden meer rekening met de menselijke maat, zijn mensvriendelijk, bieden meer vrijheid aan het individu, zijn vaak ook circulair en beter voor het milieu.

Tech-beweging De meest recente van deze drie bewegingen is, wat ik bij gebrek aan een betere term de tech-beweging noem. Deels overgewaaid uit de Verenigde Staten zien we ook in Europa steeds meer mensen die experimenteren met technologie ten dienste van de gewone burger, dus expliciet niet ten dienste van de grote bedrijven. Het gaat dan zowel om high-tech als low-tech oplossingen. Deze beweging komst deels voort uit de hackersbeweging en de ‘makers’beweging, maar is intussen veel breder met fablabs, experimenteren met netwerken, 3D-printing, bitcoins, encryptie, bio-hackvoor ing en passieve zonne-energie en andere duurzame energiebronnen.

Samen een nieuw alternatief? Het interessant is nu dat deze drie bewegingen op Beyond samenkwamen en samen een antwoord kunnen bieden voor de in de maatschappij sluimerende onvrede met het marktdenken, het gebrek aan duurzaamheid etc. Deze nieuwe combinatie biedt meer aandacht voor bewuster leven en werken, voor gezonder en bewuster eten, meer aandacht voor elkaar, voor jezelf, voor duurzaamheid, voor verbondenheid met elkaar en met de natuur en voor creativiteit.

Voorhoede? Natuurlijk moeten we wel beseffen dat hier nog maar ging om een kleine groep mensen die dit soort ideeën combineerde. Maar zoals we allemaal weten, beginnen alle sociale bewegingen altijd bij een kleine voorhoede en wellicht is het hier opgevangen zwakke signaal de voorbode van een veel bredere beweging. Een aanwijzing daarvoor is er al. Ook op de andere dit jaar door mij bezochte festivals zag ik die nieuwe combinatie van connected, communication, creative en consciousness.

Een uitgebreidere beschrijving van de uitkomsten van de Beyondala is te vinden op Dutch Future Society.

Peter van der Wel houdt van de toekomst. Als econoom, futuroloog en organisatieadviseur trekt hij in zijn lezingen en in zijn publicaties op verhelderende en verrassende wijze lijnen door van het verleden naar de toekomst. Van e-government tot telemedicine en van virtueel leren tot cybersex. Peter is een veel gevraagd spreker en schrijft boeken over de toekomst. Voor meer informatie en boekingen: bezoek zijn persoonlijke website.

(Foto bovenin: Dutch Future Society/Beyond Festival)

Volg ons