Anneke Venema: “Ik wil kwartiermaker zijn voor triple aim”

Posted on 12-01-2016 in Nieuws, Regiozorg, ROS, Topbericht

Anneke Venema, directeur/bestuurder van ROS-Friesland, wil de triple aim aanpak meer vorm geven. Maar haar ambities reiken verder. Ze wil een beweging van tweede naar eerste en nulde lijn bewerkstelligen. “Mijn vertrekpunt is dat de eerste lijn hierin een belangrijke functie vervult.”

Ook ROS Friesland heeft een ommezwaai gemaakt: niet meer alleen bemoeienis met de samenwerking binnen de eerste lijn, maar ook de verbinding leggen met het sociale domein aan de ene kant en de tweede lijn aan de andere kant. “Daar zijn wij namelijk ook van. Toen ik ruim twee jaar geleden aantrad bij ROS Friesland heb ik eerst een strategische verkenning uitgevoerd. Met als uitkomst dat we ons meer wilden richten op de grotere beweging binnen Friesland, zoals substitutie, wijkgericht werken, zelfmanagement en e-health. Hierbij hebben we nadrukkelijk ook de samenwerking met een partij als Dokterszorg Friesland gezocht”, vertelt Anneke Venema. Dokterszorg Friesland is de ondersteuningsorganisatie van de Ondernemende Huisartsvereniging Friesland (OHF)

Dan krijg je een levendige sociale kaart
2014 stond in het teken van zicht krijgen op de verbinding tussen de sociale en medische lijn. “Dat bevorderen we door bijeenkomsten te organiseren voor huisartsen en gemeenten. Het afgelopen jaar zijn we dat op wijkniveau gaan doen. Gespreksonderwerp was bijvoorbeeld: waar heb je last van en waar wil je afspraken over maken? In Lemmer hebben de samenwerkingspartners, na een kennismakingsbijeenkomst, vervolgsessies gehouden en concrete samenwerkingsafspraken gemaakt. Kijk, dan ben je goed bezig. Je krijgt dan een levendige sociale kaart en gaat het om meer dan alleen vrijblijvend kennismaken”, vervolgt ze. Het illustreert volgens haar ook goed de verandering in de ondersteuning en dienstverlening van ROS Friesland, die we ook elders in het land zien.

Juist regionale aanpak lijkt beter aan te sluiten bij veld
Samen met Dokterszorg Friesland werkt ROS Friesland aan het ontwikkelen van anderhalvelijnszorg in onder meer Sneek en Heerenveen, en aan substitutie van zorg. “Niet alleen op provinciaal niveau aansturen, maar juist een regionale aanpak lijkt beter aan te sluiten bij het veld. In elke regio is een regioteam opgezet, bestaande uit een regiodokter en een ROS-adviseur. Vanuit deze teams kan zorgvernieuwing vorm krijgen. Zorgvernieuwing is een taai proces omdat je te maken hebt met veel partijen. Ook gaat het om vragen als: hoe gaan we de governance regelen, moeten er regionaal andere organisatievormen komen?” Substitutie van zorg is een project van DoktersZorg. “Wij dragen tot 1 april van dit jaar vanuit ROS Friesland daaraan bij. Daarna kijken we hoe we dit project in samenwerking kunnen borgen in de regio.”

Van 2 naar 1 naar 0
ROS Friesland richt zich komend jaar op een aantal speerpunten: geboortezorg, jeugdzorg, ouderen, mensen met ggz-problemen en palliatieve zorg. “Bij al deze onderwerpen geldt dat we goed in beeld willen brengen om welke populatie het gaat en welke vraag zij hebben, welke zorg hiervoor nodig is en welke kosten ermee gemoeid zijn.” Anneke Venema benadrukt dat ze graag een beweging op gang wil brengen van substitutie van de tweede lijn naar de eerste lijn en meer naar de nulde lijn, om te voorkomen dat de druk in de eerstelijnszorg te groot wordt. Tools als zelfmanagement en e-health kunnen daarbij helpen. “De eerstelijnszorg heeft hierin een belangrijke rol, dat is mijn vertrekpunt.”

Eerste lijn moet goed zijn toegerust voor palliatieve zorg
In het voorjaar van 2015 heeft ROS Friesland subsidie aangevraagd bij het Verbeterprogramma Palliatieve Zorg van ZonMw voor ‘PaTz in Friesland’. Samen met huisartsen, wijkverpleging, de Friese palliatieve netwerken en de Friesland Zorgverzekeraar wordt ingezet op betere palliatieve zorg in de thuissituatie. Doel van het project is meer PaTz-teams in Friesland op te richten. Venema: “Het is een belangrijk onderwerp. 80% van de mensen wil het liefst thuis sterven, maar de helft van de terminale mensen overlijdt nu in het ziekenhuis. Wij kunnen als onafhankelijke organisatie met onze kennis en ervaring in de eerste lijn een belangrijke rol spelen bij het verder ontwikkelen van de palliatieve zorg in de regio. De eerste lijn moet hier goed voor worden toegerust. Er zijn veel partijen bij betrokken en wij zijn de aangewezen partij om hierin een rol te spelen.”

Triple aim klas voor ROS’en opgezet
Anneke Venema heeft een andere ambitie: ze wil graag samen met haar adviseurs voor diverse onderwerpen triple aim (betere gezondheid, betere ervaren kwaliteit van zorg tegen lagere kosten) verder vorm geven. “Neem diabeteszorg, daar gaat nu 40 miljoen in om en in 2025 naar verwachting het dubbele. Hoe kunnen we voorkomen dat meer mensen diabetes type II krijgen en hoe kunnen we het krijgen van complicaties uitstellen? Op een zodanige manier dat mensen tevreden zijn over de kwaliteit van de zorg die ze krijgen en een betere gezondheid ervaren?” Het is haar stellige overtuiging dat dit niet alleen in de spreekkamer moet worden opgelost, maar dat samenwerking op diverse niveaus en in diverse domeinen nodig is.
Samen met alle ROS’en heeft Venema een klasje in het leven geroepen om met triple aim een stap verder te komen. “Ik ben met collega’s op studiereis naar Boston geweest, daar heb ik aansprekende voorbeelden gezien. Ik wil deze slag graag in onze organisatie maken.”

Meer kijken vanuit perspectief patiënt of cliënt
Hetzelfde geldt voor het begrip positieve gezondheid. “Dat begrip komt in ons jaarplan voor. Ik heb alle adviseurs gevraagd om bij hun onderwerp te kijken naar: om welke populatie gaat het, welke problemen ervaart deze groep, en welke zorg is nodig? We willen samen met zorgaanbieders meer gaan kijken vanuit het perspectief van de patiënt of cliënt. Wordt de zorg voor de patiënt er beter van? Ervaart hij betere zorg en hoe draagt de zorg bij aan gezond blijven en voorkomen van (te veel) zorg. Maar ook: hoeveel mag dat kosten?”

Workshop analyse maken van de regio
Venema herhaalt het een paar keer tijdens het gesprek: data zijn nodig om goed beleid te kunnen maken, maar ook om populatiegerichte zorg te kunnen geven. Op donderdag 14 januari 2016 geeft ze een training bij het Jan van Es Instituut over het maken van een regio-analyse. Daarmee heeft ROS-Friesland inmiddels zelf ervaring opgedaan. Steeds meer wordt de zorg en ondersteuning op regionaal niveau anders vorm te geven, ook wel populatiemanagement genoemd. Regionale populaties kunnen op verschillende manieren worden afgebakend: op basis van de adherentie van een ziekenhuis, een ziekte specifieke of wijk of sociale indicaties. Kennis over de eigen regiopopulatie is essentieel als bouwsteen voor populatiegerichte zorg én in de contractering met zorgverzekeraars. “Welke aandoeningen en chronische ziekten komen het meest voor? Welke risicofactoren spelen daarbij een rol? Het gaat om het bewustzijn dat deze factoren leiden tot het ontstaan van chronische ziekten. Het is de bedoeling dat de groepen met een plan naar huis gaan voor de onderwerpen waarmee zij aan de slag willen gaan.”

Corina de Feijter

(Fotografie: ROS Friesland)

Volg ons