Al voor de geboorte betere ondersteuning van kwetsbare ouders

Posted on 13-09-2018 in Actueel, Nieuws, Preventie, Sociaal domein

Kwetsbare ouders moeten al voor de geboorte van hun kind ondersteund en begeleid worden door de jeugdgezondheidszorg (JGZ). Minister De Jonge (VWS) wil dat met een wetswijziging mogelijk maken. Nu is het nog wettelijk geregeld dat de jeugdgezondheidszorg pas in actie kan komen als het kind geboren is. Samen met gemeenten, partijen uit de geboortezorg en de JGZ wil De Jonge in het actieprogramma Kansrijke Start de kinderen een betere kans te bieden. Er ligt een voorstel om coalities rondom de eerste 1000 dagen te vormen. En het succesvolle project uit Tilburg Nu niet zwanger krijgt een landelijke aanpak. Voor het actieprogramma is 41 miljoen euro beschikbaar.

Van kinderwens tot tweejarige peuter: de ontwikkeling die we in de eerste 1000 dagen als kind meemaken is cruciaal voor zowel een gezonde groei als de ontplooiing en kansen op latere leeftijd. Verreweg de meeste kinderen in Nederland groeien veilig en gezond op. Toch heeft ongeveer 14% van de kinderen in Nederland een ‘valse’ start door vroeggeboorte, een te laag geboortegewicht of een combinatie van beide.

Stress speelt grote rol
De verschillen in gezondheid van baby’s bij de geboorte tussen gemeenten en wijken zijn soms erg groot. Stress tijdens de zwangerschap en de eerste kinderjaren – bijvoorbeeld door psychosociale problemen binnen een gezin, huisvesting, armoede en schulden – spelen daarbij een belangrijke rol. Kinderen hebben daardoor grotere kans op groei- en psychische problemen, suikerziekte, hart- en vaatziekten en overgewicht. Ook komen ze veel vaker in aanraking met jeugdhulp.

Hulp vanuit medisch en sociaal domein
Een juiste inzet en mix van hulp vanuit het medische en sociaal domein rondom de zwangerschap en de kinderwens kan voorkomen dat kinderen op latere leeftijd gezondheidsproblemen krijgen of zelfs uit huis worden geplaatst. Maar lang niet alle kwetsbare ouders en kinderen krijgen op dit moment de hulp die ze nodig hebben om hun kind een goede start te geven. Met het actieprogramma Kansrijke Start willen de partijen hier verandering in brengen.

Coalities rondom de eerste 1000 dagen
De bedoeling is dat overal in het land lokale coalities rondom de eerste 1000 dagen worden opgericht. Deze coalities bestaan bij voorkeur uit gemeenten, zorgverzekeraars, JGZ, wijkteams, huisartsen, verloskundigen, medewerkers uit de kraamzorg en gynaecologen. Zij maken met elkaar afspraken over effectieve maatregelen rondom de zwangerschap, bijvoorbeeld over het verbeteren van de voorlichting over anticonceptie en een gezonde zwangerschap bij (kwetsbare) ouders. In onder andere Tilburg, Den Haag, Heerlen, Hoogeveen en Rotterdam zijn de eerste coalities al gevormd.

Wet aanpassen
De minister wil daarnaast de Wet publieke gezondheid aanpassen zodat kwetsbare ouders al voor de geboorte ondersteuning en begeleiding krijgen via de JGZ. Nu is het wettelijk zo geregeld dat de jeugdgezondheidszorg pas wordt ingezet vanaf de geboorte. Via de JGZ kan dan ook hulp op andere domeinen worden geboden.

Landelijke aanpak voor Tilburgs project Nu niet zwanger
Onbedoelde zwangerschappen zijn een probleem bij kwetsbare vrouwen die dak- en thuisloos, verstandelijk beperkt, verslaafd of sociaal geïsoleerd zijn. Nu Niet Zwanger is een succesvol project dat in Tilburg ontwikkeld dat  kwetsbaar ouderschap voorkomt bij deze specifieke doelgroep. Dit gebeurt via een kortdurende, intensieve begeleiding op maat rond het bespreken van seksualiteit, de kinderwens en door voorlichting over passend anticonceptiegebruik. Via het actieprogramma Kansrijke Start komt deze aanpak landelijk beschikbaar.

Nieuwe aanpak voorkomen tienerzwangerschappen
Tegelijkertijd werd bekend dat staatssecretaris Paul Blokhuis (VWS) 53 miljoen euro investeert in een nieuwe aanpak voor het voorkomen van en begeleiden bij onbedoelde (tiener)zwangerschappen. Op scholen wordt de komende jaren meer aandacht besteed aan gezond seksueel gedrag en anticonceptie. Er komt een landelijke campagne over bewust anticonceptiegebruik en de consequenties van onbedoelde zwangerschap. Kennisinstellingen gaan extra onderzoek doen naar wat in de praktijk het beste werkt om onbedoelde zwangerschappen te voorkomen. Voor zogenaamde keuzehulpgesprekken voor mensen die onbedoeld zwanger zijn geraakt, wordt de financiering duurzaam en meerjarig, op basis van landelijke kwaliteitscriteria.
Blokhuis: “In vergelijking met andere landen heeft Nederland lage cijfers als je kijkt naar tienermoeders en abortussen. Maar daar staat tegenover dat 1 op de 5 vrouwen in ons land ooit onbedoeld zwanger is geweest. Er valt dus ook nog veel extra werk te verzetten.”

Lees hier de brief van minster De Jonge aan de Tweede Kamer

(Foto: Shutterstock)

Volg ons