Aan de slag met GRIP&GLANS

Aan de slag met GRIP&GLANS

Datum: 11 april 2016
gripglans_zorgenz

Trainer Fijke van Meijden overlegt met de contactpersoon Ayse Ören.

DEEL 2: DE VERTALING NAAR DE PRAKTIJK – Het groepsprogramma GRIP&GLANS is evidence based voor autochtone alleenstaande vrouwen van 55 jaar en ouder. Zal het ook effectief zijn bij allochtone ouderen? Welke aanpassingen zijn daarvoor nodig, zonder de essentie van het programma aan te tasten? In de Rotterdamse deelgemeente Feijenoord is men hiermee aan de slag gegaan. Zie ook deel 1 op Zorgenz op 10 april jl.

Bij de doorontwikkeling van de interventie GRIP&GLANS voor allochtone mannen en vrouwen is informatie verzameld via een klankbordgroep. Deze groep, bestaande uit professionals en allochtone ouderen, gaf bijvoorbeeld nadrukkelijk aan dat er gescheiden bijeenkomsten moeten zijn voor mannen en voor vrouwen. Het is van belang om aan te sluiten bij bestaande groepen, omdat ouderen zich beslist niet individueel zullen opgeven voor een cursus. Aansluiting zoeken bij het geloof biedt aanknopingspunten als het gaat om het stellen van doelen. “En je moet je voegen naar de islamitische kalender”, is inmiddels de ervaring van projectleider Maria Smedts. “Niet alleen rekening houden met de Ramadan en het Suikerfeest, maar ook het Offerfeest. Bovendien gaan veel ouderen in de zomer een paar maanden naar familie in Turkije of Marokko, dus in die periode moet je geen bijeenkomsten organiseren.”

Innovatieve interventies in een nieuwe setting – In diverse ZonMw-programma’s zijn voor de zorg en ondersteuning van kwetsbare ouderen innovatieve interventies ontwikkeld. Werken deze interventies ook in een andere setting? Wat vraagt het van professionals om een elders ontwikkelde methode te vertalen naar de eigen praktijk? Wat zijn de resultaten in de nieuwe situatie? In dit artikel beschrijven we de toepassing van GRIP&GLANS, ontwikkeld door professor Nardi Steverink in Groningen en nu toegepast in Rotterdam. In deel 1 vertelt projectleider Maria Smedts over het implementeren van GRIP&GLANS in de eigen setting. In deel 2 belicht trainer Fijke van Meijden wat de ervaringen, opbrengsten en leerpunten zijn in de dagelijkse praktijk.

Verschillen autochtone en allochtone ouderen
Uit het onderzoek van de gemeente Rotterdam naar de betekenis van het ouder worden, bleek dat ouderdom voor Marokkaanse en Turkse ouderen nog vaak een taboe is, ze maken daarvoor dan ook geen plannen. Dit lijkt voor een deel samen te hangen met een islamitische levenswijze. Ze voelen zich al op vroege leeftijd oud en opgebrand, veelal reeds rond de 50 jaar. Veel Turkse en Marokkaanse ouderen kampen met chronische aandoeningen, veel meer dan autochtone ouderen. Hoe ouder de mensen worden, hoe meer ze zich terugtrekken in de eigen cultuur en etnische gemeenschap. Ze hebben hoge verwachtingen van het gezelschap of de mantelzorg van hun kinderen, die daar echter om verschillende redenen niet altijd aan voldoen. Daardoor voelen de ouders zich soms in de steek gelaten. Velen staan wantrouwend tegenover professionele hulp, bezoeken de huisarts wel als ze fysieke klachten ervaren, maar niet bij psychische problemen. Terwijl juist in de doelgroep veel depressieve klachten voorkomen. Onder een groot deel van Turkse en Marokkaanse ouderen heerst armoede vanwege onvolledig AOW en er ontbreken financiële middelen om activiteiten te ondernemen.

“Alle aanwezigen deden altijd van harte mee. Die wisselende samenstelling en de taalbarrière vergen overigens wel flexibiliteit en creativiteit van de trainers.”

Glip&Glans_0619-578x420Contactpersoon als houvast
Trainer Fijke van Meijden vindt het belangrijkste advies de verbinding met een contactpersoon. “Zij is echt de houvast voor de trainer. Heb je haar vertrouwen, dan heb je ook het vertrouwen van de groep”, is haar ervaring. “Je hebt zo’n vertrouwenspersoon echt nodig om te starten met een groep. Ze vormt de schakel naar de groep. Ze zorgt mede voor een vertrouwde sfeer, waardoor de deelnemers over zichzelf durven te vertellen. Daarbij kan zij, op momenten dat het nodig is, vertalen. De cursus wordt in het Nederlands gegeven, dus het is fijn dat er soms een begrip in de eigen taal kan worden toegelicht.”
Fijke heeft met Anja Beek twee groepscursussen GRIP&GLANS gegeven, waaronder een in de wijk Bloemhof bij een inloopgroep. “De deelnemers waren bijzonder enthousiast,” vertelt ze. Bij deze groep was het aantal op sommige dagen wel groot. Dat varieerde van 12 tot 19, terwijl de cursus oorspronkelijk is opgezet voor 6 tot 12 deelnemers. Niet iedereen was alle cursusdagen aanwezig. Soms waren de mensen er maar 1 of 2 keer, omdat ze op dat moment toevallig langskwamen. Maar dat deed niets af aan de inzet. Alle aanwezigen deden altijd van harte mee. Die wisselende samenstelling en de taalbarrière vergen overigens wel flexibiliteit en creativiteit van de trainers.”

Glimlachen geeft glans aan je leven
In de zaal in de wijk Bloemhof waar Fijke de cursus heeft gegeven, hangt nog een grote tekening aan de wand, de uitwerking van de deelnemers van de GRIP&GLANS-cursus. Daarop staan kreten als: Anders denken. Complimenten aan jezelf geven. Contact maken met andere mensen. Positief denken. Wat maakt het leven lichter? “Tijdens een bijeenkomst zijn er altijd ontspanningsmomenten,” legt Fijke van Meijden uit. “Zo heb ik bijvoorbeeld gewerkt met ballonnen. De dames mochten deze opblazen en er daarna op gaan zitten. Dat leidde tot hilarische momenten. Maar ook de reflectie: ‘Wat dacht je? Welke emoties voelde je en wat voelde je in je lichaam? Hoe heb je vervolgens gehandeld?’ Op deze manier wordt duidelijk gemaakt dat je gedachten, gevoelens en gedrag met elkaar samenhangen.”

“Wij vertellen erover hoe fijn het is om positief te denken en hoe belangrijk het is complimenten aan jezelf te geven. Dat heb ik hier geleerd.”

“Jammer dat de cursus is afgelopen”
“Het helpt ons om naar het papier in de zaal te kijken”, geeft een van de deelnemers aan. “Als ik verdrietig ben, weet ik direct weer dat ik positief moet denken.” Een ander valt haar bij. “We hebben elkaar goed leren kennen tijdens de cursus en we merken het gelijk als iemand down is. Dan vragen we wat er aan de hand is en proberen we met elkaar het probleem op te lossen.” Een volgende meldt: “Het is zo jammer dat de cursus is afgelopen. Ik zou deze cursus nog wel een keer willen volgen. Dan zullen er beslist nog veel andere vrouwen komen. Want wij vertellen erover hoe fijn het is om positief te denken en hoe belangrijk het is complimenten aan jezelf te geven. Dat heb ik hier geleerd. Ik durf nu ook aan mezelf te denken, niet alleen aan anderen. Dat geeft goede energie.” Een ander valt haar bij: “Je moet eerst van jezelf houden.” De dames vertellen enthousiast over de smiley: en balletje met een glimlach erop die de kring rondgaat bij de cursus. Wie het balletje in de hand heeft, moet iets positiefs melden. “Als ik aan die smiley denk, ga ik vanzelf glimlachen. Dat geeft glans aan je leven”, zegt er een en de rest knikt instemmend.

grip_glans_zorgenz

Maria Smedts (l.) en Fijke van Meijden: “Geweldig dat de eerste effectmeting uitwijst dat we op de goede weg zijn.”

Positieve effectmeting
Deze enthousiaste reacties worden bevestigd door de effectmeting. Daaruit blijkt dat de interventie echt werkt. “Ik had wel het gevoel dat we op de goede weg zijn, maar het is geweldig dat de eerste effectmeting dat ook uitwijst”, aldus Maria Smedts en Fijke van Meijden. “Het geeft zelfs aan dat de vaardigheden in zelfmanagement significant zijn verbeterd. Ook is de kwaliteit van leven en het gevoel van welbevinden verbeterd. We zijn zeer blij met deze uitkomsten. Het betekent dat we goede hoop hebben dat de cursus effectief kan worden ingezet voor deze doelgroep. Daarvoor moeten we natuurlijk eerst nog de volgende effectmeting afwachten, plus de deelname aan de volgende groepen. Want we bieden in de pilot nog twee cursussen, een voor Turkse mannen en een voor Marokkaanse mannen. Zodra deze zijn afgerond, kunnen we het draaiboek definitief vaststellen en bekijken hoe we de cursus breder kunnen uitzetten in Rotterdam. Uiteraard doen we dat in overleg met de Viven, de licentiehouder van GRIP&GLANS.” Ze besluiten: “Maar eerst ervoor zorgen dat de cursus GRIP&GLANS voor Turkse en Marokkaanse ouderen er echt staat. Dat gebeurt, daar hebben we alle vertrouwen in.”

Gerda van Beek

(Fotografie: Studio Oostrum)

logo_zonmw_zorgenz‘Samen bouwen aan het veranderend zorglandschap voor ouderen’ is een initiatief van ZonMw om innovatieve interventies voor ouderen toepasbaar te maken in een andere setting. Vier van de zestien gehonoreerde projecten staan in deze serie centraal. Kijk HIER voor meer informatie over dit initiatief en innovatieve interventies om de zorg en ondersteuning voor ouderen te verbeteren. Zie ook www.beteroud.nl. Dit artikel is onderdeel van een serie met vier maal een tweeluik over vier van de zestien gehonoreerde projecten. Deze serie loopt in de maand april met elke week berichten over een project.

 

 

Gerelateerde berichten

Author: Zorgenz

Share This Post On

Submit a Comment

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *